تشخیص و درمان یک‌بیماری «بی‌مزه»

به گزارش پایگاه 598، فوق تخصص غدد کودکان و نوجوانان و اختلالات متابولیک، گفت: دیابت بی‌مزه، اختلالی نادر در سیستم هورمونی است که در آن، اغلب کمبود هورمون ضد ادراری (آنتی‌دیورتیک) که به طور طبیعی از غده هیپوفیز ترشح می‌شود، اتفاق می‌افتد.

عبدالله دیدبان، با اشاره به اینکه این اختلال هیچ ارتباطی با افزایش قند خون ندارد و فقط به خاطر افزایش حجم ادرار با دیابت مشابهت دارد، اظهار کرد: در این بیماری، مقدار زیادی از مایع رقیق شده به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می‌شود.

این فوق تخصص غدد، عفونت مغز، خونریزی درون جمجمه، بیرون‌ زدن دیواره رگ‌ها (آنوریسم)، بیماری کلیه، حاملگی و نقص در هیپوتالاموس را از علل دیابت بی‌مزه دانست.

به گفته وی، از مهم‌ترین عوامل بروز بیماری می‌توان به وجود بدخیمی و تومورهای غدد هیپوفیز اشاره کرد. همچنین اعمال جراحی روی هیپوفیز یا استفاده از مواد رادیواکتیو و اشعه درمانی تومورهای مغزی (در نواحی هیپوفیز) عامل دوم ایجاد بروز دیابت بی‌مزه است.

دیدبان عامل دیگر را جراحات شدید به سر در اثر تصادفات یا صدمات شدید مغزی دانست که اغلب با شکستگی در جمجمه نیز همراه است.

وی با اشاره به اینکه در برخی از موارد نیز هیچ‌ کدام از عوامل در فرد بیمار دیده نمی‌شود، اما فرد به این بیماری مبتلا است که ناشی از مشکلات ژنتیکی است، اظهار کرد: این افراد به طور معمول از دوران کودکی، به طور ارثی گرفتار این بیماری هستند و دارای سابقه بیماری در والدین خود هستند.

فوق تخصص غدد کودکان و نوجوانان و اختلالات متابولیک، اضافه کرد: با این وجود در نزدیک به نیمی از موارد دیابت بی‌مزه علت ایجادی بیماری ناشناخته است و شخص بدون داشتن آسیب یا صدمه‌ای دچار آن می‌شود.

وی با بیان اینکه در یک نوع از دیابت بی‌مزه، با وجود ترشح هورمون ضد ادراری از غده هیپوفیز، کلیه‌ها به هورمون ضد ادراری واکنش نمی‌دهند که به نام دیابت ضد ادراری نفروتیک شناخته می‌شود، تصریح کرد: این مشکل ممکن است ناشی از مصرف برخی داروها یا نواقص ژنتیکی مادرزادی کلیه‌ها باشد.

دیدبان یادآور شد: هر چند این مشکل در حال حاضر قابل درمان نبوده و تا آخر عمر با بیمار همراه است، اما برخی درمان‌ها می‌تواند تا حدودی نشانه‌های بیماری دیابت نفروتیک را بهبود بخشد.

وی با عنوان اینکه گاهی اوقات کمبود هورمون ضد ادراری در دوران بارداری رخ می‌دهد که به نام دیابت بی‌مزه حاملگی شناخته می‌شود و درمان آن هم با داروهای حاوی هورمون ضد ادراری انجام می شود، توضیح داد: همراه با درمان، این مشکل نیز در عرض چهار تا شش هفته پس از زایمان مرتفع می‌‍شود و بدین ترتیب استفاده از دارو هم متوقف می‌شود. هر چند که ممکن است در حاملگی‌های بعدی هم نشانه‌های بیماری، مجدداً ظاهر شود.

این پزشک فوق تخصص غدد کودکان و نوجوانان و اختلالات متابولیک، تشنگی زیاد، دفع مقدار زیادی ادرار رقیق و بدون رنگ (تا ۱۵ لیتر در روز)، خشکی دست‌ها، یبوست، زیاد نوشیدن آب و مایعات، بیدار شدن در هنگام شب برای رفتن به دستشویی و شب ادراری ناخودآگاه را از نشانه‌های ابتلا به این بیماری معرفی کرد.

وی ادامه داد: در نوع شدید بیماری حجم زیادی از مایعات بدن به صورت ادرار از بدن بیمار دفع می‌شود که گاهی این مقدار به حدود ۲۴ لیتر در روز هم ممکن است برسد و شخص بیمار نیاز به ادرار کردن در هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه را احساس می‌کند.

به گفته دیدبان، تشخیص بیماری با انجام اقدامات آزمایشی انجام می‌شود که آزمایش محرومیت از آب برای تعیین سطح هورمون ضدادراری، نمونه آن است.

وی گفت: در این بیماری یا سطح ADH در خون کم شده است یا پاسخ کلیوی به این هورمون وجود ندارد.

دیدبان ضمن اشاره به داروهای مورد استفاده در درمان این بیماری، تصریح کرد: چون هورمون آنتی دیورتیک در بدن این بیماران ساخته نمی‌شود، در نتیجه مبتلایان به دیابت بی‌مزه می‌توانند این هورمون را به صورت قرص و اسپری، روزانه دو تا سه بار مصرف کنند تا بیماری‌شان کنترل شود.