به گفته حقوقدانان و اقتصاددانان، توافق هستهای که در 7 جولای اعلام خواهد شد، عمدتا به سود شرکتهای بزرگ در اتحادیه اروپا خواهد بود اما شرکتهای آمریکایی از این توافق سودی نخواهند برد. در حقیقت، آنها به طور کامل یا حداقل در کوتاهمدت شانس خود را از دست خواهند داد.
به گفته کارشناسان، شرکتهای اتحادیه اروپا قادرخواهند بود تا فرصتهای تجاری در ایران را که به روی شرکتهای آمریکایی همچنان مسدود است، پیگیری کنند. اتحادیه اروپا 2 رژیم تحریمی علیه ایران اعمال کرد، یکی در واکنش به نگرانیهایی در مورد تکثیر سلاحهای هستهای و دیگری در واکنش به حقوق بشر.
کارشناسان معتقدند که اتحادیه اروپا بیشتر تحریمهای ایران در رابطه با انرژی هستهای را معلق خواهد کرد اما تحریمهای مربوط به حقوق بشر پابرجا خواهد ماند.
اما سند داخلی شرکت حقوقی آمریکایی لاتام اند واتکینز میگوید، «واقعا هیچ شانسی برای برداشته شدن سریع تحریمها (به ویژه تحریمهای آمریکا) وجود ندارد.»
حقوقدانان این شرکت گفتند، آمریکا تحریمهای «اولیه» علیه ایران را در کوتاه مدت لغو نخواهد کرد. تحریمهای اولیه، شرکتهای متعلق به افراد آمریکایی را از تجارت با ایران منع میکند. این تحریمها همچنین انتقال کالاها و فناوری آمریکایی به ایران را محدود کرده است و بر تمام شعبات شرکتهای آمریکا تاثیر گذاشته است.
به هر حال، افراد و شرکتهای غیرآمریکایی قادر خواهند بود حداقل تا حدی در قراردادهای تجاری با ایران که برخی از پرسودترین بخشهای ایران را هدف گرفته است، مشارکت کنند. افراد خارج از آمریکا میتوانند کالا و خدمات به بخش نفت و پتروشیمی ایران به همراه بخش کشتیرانی و خودرو آن بفروشند.
به گفته حقوقدانان، این امر به این معناست که برداشته شدن تحریمها تحت توافق هستهای در ابتدا به تجار کشورهای عضو اتحادیه اروپا کمک خواهد کرد نه آنهایی که در آمریکا هستند.
فرهاد علوی حقوقدان گروه آکریویس در واشنگتن در وبلاگ شخصی نوشته است: «به محض اینکه شما شهروند آمریکا محسوب شوید، به میزان موثری مجبور خواهید بود تا روابط تجاری با ایران را متوقف کنید.»
این واقعیت شدیدا با آنچه از سوی ریاستجمهوری ایران در ماه آوریل اعلام شد، متفاوت است. حس روحانی گفت، این توافق، توافقی است که تمام تحریمهای اقتصادی در نخستین روز اجرای آن، برداشته شود.
به گفته کارشناسان، شرکتهای چندملیتی نظیر جنرال الکتریک در سالهای آتی در برابر رقبای اروپایی خود نظیر زیمنس در وضعیت نامساعدی هستند. این شرکتهای اروپایی قادر خواهند بود تا کالا و خدمات خود را در ایران به فروش برسانند.
تیلور کولیس از شورای ملی ایرانیان امریکا در اینباره گفت، «ایرانیها کالاهای آمریکایی را می خواهند... برداشته شدن تحریمهای تجاری یک شکوفایی بزرگ تجاری برای آمریکا ایجاد خواهد کرد.»
کولیس افزود: «من فکر میکنم که این اشتباهی در سیاست آمریکاست... تحریم تجاری آمریکا علیه ایران به دهه 90 باز میگردد. ادامه این سیاست به هیچ وجه معنا ندارد.»