چگونه به رشد اقتصادی شتابان، پایدار و اشتغال‌زا دست یابیم؟

به گزارش  پايگاه 598 به نقل از  کریمه، رهبر معظم انقلاب، روز گذشته سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه را به گونه‌ای متفاوت و با زوایای دید پیشرو و تازه‌ای ابلاغ کردند که در یکی از مهم‌ترین فرازهای این سیاست، بر رشد اقتصادی پایدار کشور تأکید شده و آمده است: رشد اقتصادی شتابان و پایدار و اشتغال‌زا به گونه‌ای که با بسیج همه امکانات و ظرفیت‌های کشور، متوسط رشد 8 درصد در طول برنامه محقق شود.

از این رو براساس سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه، باید سیاست‌ها و برنامه‌های کلان اقتصادی کشور به سوی تحقق رشد اقتصادی شتابان و در عین حال فراگیر و پایدار، حرکت کنند.

بنابراین برای تحقق این امر، لازم است در بخش کشاورزی که از شاخص‌های مختلف از قبیل بازده سرمایه‌گذاری، زمان بازگشت سرمایه و... از جایگاه ویژه‌ای در تحرک بخشی به اقتصاد کشور و خروج از رکود برخوردار است، پیشرفت کنیم.

در مقابل باید در بخش انرژی که به عنوان یکی از بخش‌های پیشران اقتصادی در کشور است توجه بیشتری به خرج دهیم، چرا که تکیه بر این بخش به مفهوم وابستگی بیشتر اقتصاد به درآمدهای نفتی بوده که این خود مغایر با سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است.

گفتنی است که از موارد دیگری که برای رسیدن به یک اقتصاد پایدار کمک می‌کند، اشتغال جوانان است که افزایش شتابان نرخ بیکاری جوانان در سال‌های اخیر سبب شده تا پرداختن به موضوع اشتغال جوانان از اهمیت خاصی برخوردار گردد تا جایی که یکی از مواردی که در سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه به آن اشاره شده است، رشد اقتصادی شتابان و پایدار و اشتغال‌زا است.

رشد اقتصادی پایدار

افزایش بلندمدت درآمد سرانه، باید به‌نحوی باشد که منابع موجود به تحلیل نرود و یا اگر از بین رفت، منابع دیگری جایگزین آن گردد. (جهانیان، ناصر؛ اقتصاد توسعه (جزوه کلاسی)، قم، دانشگاه مفید، ۱۳۸۶)

رشد پایدار باید از شرایط زیر پیروی کند:

رشد مداوم؛ منظور از رشد یا افزایش مداوم آن است که افزایش در تولید ملی به‌اندازه‌ای است که در یک دوره بلندمدت روند خود را طی می‌کند؛ بدون این‌که نوسانات و یا تحوّلات کوتاه‌مدت اقتصادی بتواند موجب از بین رفتن این رشد شود. (کوزنتس، سیمون؛ پیشین، ص ۲۸)

رشد متوازن؛ زمانی یک اقتصاد، دوره رشد متوازن را طی می‌کند که کلیه متغیرهای موجود در آن (مثل درآمد ملی، مصرف، کالای سرمایه‌ای و اشتغال) یا با نرخی ثابت و یکسان در حال رشد باشند و یا اصلاً دارای رشدی نباشند. به‌هنگام رشد در وضعیت متوازن، نسبت‌های متغیرهای جمعی، نسبت به یکدیگر بدون تغییر باقی می‌مانند. (جونز، هایول؛ درآمدی به نظریه جدید رشد اقتصادی، صالح لطفی، تهران، نشر دانشگاهی، ۱۳۷۰، چاپ اول، ص ۵۳)

رشد فراگیر؛ این مفهوم، از اندیشه­ های روزن اشتاین-رودن سرچشمه می­ گیرد. او از فلسفه رشد متوازن حمایت کرده و معتقد بود در کشورهای در حال توسعه، به‌دلیل وجود بازارهای محدود، تقاضا دچار محدودیت است؛ هرگاه صنایع متعدد به‌طور همزمان تأسیس شوند، هر صنعت می­ تواند پاسخ‌گوی نیاز دیگر صنایع باشد. به این ترتیب، تقاضای کل، چنان فزونی می­گیرد که صنایعی که پیش­تر غیر اقتصادی بودند، امکان زیست می­یابند. (مریدی، سیاوش و نوروزی، علیرضا، فرهنگ اقتصادی، تهران، موسسه کتاب پیشبرد و انتشارات نگاه، 1373، چاپ اول، ص 376)

آثار رشد اقتصادی و مطلوبیت­های آن

امروزه رشد اقتصادی به‌دلایل زیر مطلوب جوامع است:

1- بهبود آشکاری در وضعیت معاش، آسایش و مصرف شمار زیادی از مردم پدیدآورده؛ به‌نحوی که اکنون در مقایسه با گذشته، مردم از تغذیه، وسایل زندگی، پوشاک، وسایل آموزشی و کالاهای مادی بیشتری برخوردارند.

2- رشد، باعث افزایش محدوده انتخاب انسان به‌ویژه برای زنان و کودکان برای انتخاب شغل و نوع زندگی و پذیرش ارزش‌ها می‌شود.

3- پیشرفت فن‌آوری سبب می‌شود میلیون‌ها نفر از انجام کارهای طاقت‌فرسای جسمی بی‌نیاز و در وقت انسان‌ها صرفه‌جویی شده و طبیعت در تسلّط نسبی بشر قرار گیرد.

4- رشد موجب شکوفایی استعدادها و به‌کارگیری قوه ابتکار و خلاقیت درزمینهٔ علوم مختلف از جمله در سازمان‌دهی روابط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و تشکیل نهادهای مربوطه شده و سبب حاکمیت قانون، همراه با مشارکت عمومی در صحنه‌های سیاسی می‌گردد.

5- وابستگی متقابل مثبت و فزاینده جهانی؛ به‌نحوی که جهان به‌منزله دهکده کوچکی شده که هرچه در یک نقطه کوچک و دورافتاده اتفاق بیفتد، تمام دنیا از آن مطلع می‌شوند، از رشد اقتصادی بلندمدت ناشی می‌شود.

6- قدرت سیاسی-نظامی کشور در داخل و در عرصه بین‌الملل افزایش می‌یابد. (جهانیان، ناصر؛ اسلام و رشد عدالت محور، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388، چاپ اول، ص 36)

با همه‌ی این وجود در سال‌های اخیر، پایه‌های اقتصادی کشور از راه‌های مختلفی به ویژه تحریم‌های ناعادلانه، مورد هجمه قرار گرفته‌اند؛ به همین دلیل در یکی از مهم‌ترین فرازهای سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه، بر رشد اقتصادی پایدار کشور تأکید شده است که باید برای تحقق آن تلاش کنیم.