به گزارش پایگاه 598 به نقل از رصد،اسناد افشاشده توسط ویکی لیکس درباره عربستان باز هم ثابت کرد که جذابیت یک
دیپلماسی پنهانِ آشکار شده، آنقدر هست که خیلی زود در راس اخبار
رسانههای مهم دنیا قرار بگیرد. اساسا وقتی چیزی قید محرمانه میخورد و بعد
افشا میشود، یک جذابیت رسانهای غیرقابل انکار مییابد، هرچند برخی از
موارد افشا شده، بالذات ارزش خبری چندانی نداشته باشد؛ مانند برخی اسناد که
حساسیتهای وزارت خارجه عربستان نسبت به برخی مسائل منطقهای را نشان
میدهد، همچون تلاش برای دور کردن حماس از ایران. همه میدانند که عربستان
در رابطه ایران و حماس، چنین قصدی دارد اما وقتی سند حتی یک اظهار نظر و
نامه عادی در این خصوص افشا میشود، همه نگاهها را به سمت خود جلب میکند
در حالی که چیز عجیبی رخ نداده. البته برخی از اسناد نیز دارای محتوای
ارزشمندی است که نشان از یک برنامه دقیق دارد.
نکتهای که در خصوص
اسناد ویکیلیکسِ مرتبط با سیاست سعودی در قبال ایران، حائز اهمیت است،
سطوح مختلف بررسی، برنامهریزی، اقدام و مداخله است. به عبارت دیگر، بر
اساس آنچه تا کنون از اسناد ویکیلیکس در رسانهها منتشر شده، عربستان در
سه سطح داخلی، منطقهای و بینالمللی در مقام تقابل با ایران بوده است.
وقتی یک تقابل از چنین سطوح متعددی تشکیل میشود، میتوان به عمق و شدت آن
پی برد. اگرچه ایران بنا به دلایل مختلف، در عرصه رسانهای باید بر
«رقابتی» بودن تعاملاتش با عربستان تاکید کند، اما واقعیت این است که سطوح
مداخلهگری و ایفای نقش ریاض در تقابل با ایران، به خوبی نشان میدهد که
این روابط ستیزهجویانه است و از نگاه سعودی، ایران یک رقیب نیست بلکه یک
دشمن مهم است که باید کنترل و تضعیف شود. این نگاه البته مربوط به دوران
افراطگرایی ملک سلمان و فرزند و لیعهدش هم نیست بلکه بسیار ریشهدارتر
است.
آنگونه که در این اسناد آمده، سفیر عربستان در ایران به مقامات
سعودی پیشنهاد داده که از شبکههای ماهوارهای و رسانههای اجتماعی برای
براندازی نظام ایران استفاده کند
اسناد ویکیلیکس نشان میدهد عربستان در سطوح زیر اقدام به بررسی، برنامهریزی و یا اقدام برای کنترل ایران نموده است:
سطح بینالمللی
در
این سطح مواردی چون مذاکرات هستهای، رابطه ایران و آمریکا، تحریم نفتی
ایران و … قابل ذکر است. مثلا در حوزه هستهای، سفارت عربستان در تهران در
گزارشی نسبت به تلاشهای ترکیه برای میزبانی مذاکرات مواردی را مطرح کرده
است. نگرانی از رابطه رو به بهبود تهران و واشنگتن نیز یکی دیگر از مواردی
بوده که سفارت عربستان در ایران گزارش داده و از رد و بدل شده پیامهای
معاشقهآمیز میان این دو کشور توسط یک واسطه ترک پرده برداشته! یکی دیگر از
اسناد سری وزارت امور خارجه عربستان سعودی که در پایگاه اینترنتی ویکی
لیکس منتشر شد، نشان میدهد عربستان از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس
خواسته است تا در صورتی که اتحادیه اروپا واردات نفت خام از ایران را تحریم
کند، این کشورها کاهش صادرات ایران را جبران کنند. نکته جالب اینکه در هر
سه مورد فوق، عربستان در حوزه سیاست خارجی اقداماتی آشکار در تقابل با
ایران داشته است.
سطح منطقهای
تلاش
و هزینه بسیار زیاد عربستان برای مقابله با سیاست های منطقه ای جمهوری
اسلامی ایران یکی دیگر از مواردی است که در گزارشهای منتشر شده از
ویکیلیکس در رسانهها، قابل توجه است. مثلا تلاش برای اجرا نشدن سفر
اسماعیل هنیه به ایران به منظور دور نگهداشتن حماس از ایران، بررسی سفر
دکتر احمدینژاد رئیس جمهور سابق ایران به جیبوتی، ماجرای درخواست ایران از
الازهر برای برگزاری نشست تقریب مذاهب اسلامی در قاهره، مداخله در امور
داخلی عراق و … از جمله مواردی است که در حوزه مسائل منطقهای طرح شده.
البته قطعا اسناد بیشتری در این حوزه وجود دارد.
سطح داخلی
تلاش
عربستان برای حمایت از گروههای مخالف و فعالیتهای رسانهای گسترده علیه
ایران نیز از جمله سطوحی است که عربستان در آن فعال بوده است. به طور مثال
آنگونه که در رسانهها آمده، سفیر عربستان در ایران به مقامات سعودی
پیشنهاد داده که از شبکههای ماهوارهای و رسانههای اجتماعی برای براندازی
نظام ایران استفاده کند. سفیر عربستان در ایران با استناد به برخی از
دلایل که در این سند ذکر میکند مدعی است که عربستان میتواند از شرایط
موجود برای براندازی نظام ایران استفاده کند. یکی دیگر از اسناد وزارت امور
خارجه عربستان سعودی که در پایگاه اینترنتی ویکی لیکس منتشر شد حاکی از
تلاش این کشور برای تاسیس شبکه تلویزیونی و روزنامه در مصر علیه ایران و
تشیع است.
به نظر میرسد ویکیلیکس در شرایط کنونی، چهره مخدوش
عربستان به واسطه حمله به یمن را مخدوشتر ساخته و البته برخی خوشبینیهای
ایرانی به آن را نیز بیشتر از قبل زیر سوال برده است.
اما
سوالهایی نیز در ارتباط با ویکیلیکس مطرح است؛ چرا اکنون این اسناد افشا
شد؟ چرا فقط عربستان؟ آیا همه اسناد فاش شده یا گزینشی در کار بوده؟ اگر
اسناد به صورت گزینشی منتشر شده، چه هدفی در پس آن بوده؟ و …