به گزارش
سرویس سیاسی پایگاه 598، فؤاد ایزدی و ناصر هادیان از اساتید دانشگاه، در برنامهی "تیتر امشب” در شبکه خبر پیرامون روند فعلی مذاکرات هستهای و پذیرش پروتکل الحاقی و بازرسیها به مناظره پرداختند.
فؤاد ایزدی گفت: اوباما حدود ۲۰ ماه دیگر رئیسجمهور است و در این مدت امکان تعلیق برخی از تحریمها را دارد اما پس از طی این مدت وی دیگر رئیسجمهور نیست و با توجه به دو پهلو صحبت کردنهای وی، مسئله پیچیدهتر میشود و کار را برای ما مشکل میکند.
وی با اشاره به اینکه صلح آمیز اعلام شدن برنامه هستهای کشور روندی طولانی را طی خواهد کرد، گفت: آقای آمانو فردی ژاپنی است و در ژاپن هم ۲۲ سال طول کشید تا آژانس اعلام کند که برنامهی هستهای این کشور صلح آمیز است؛ اما ما این اندازه زمان نداریم، راستی آزمایی آژانس و حل مسئلهی پی ام دی قدم اول است و در پیشبرد مذاکرات، سرعت برای ما دارای اهمیت است.
ایزدی افزود: ژاپن در ۲۲ سالی که این روند طول کشید، تحریم نبود؛ اما ما تحریم هستیم و سالها فرصت هم در اختیار نداریم، باید توجه هم داشته باشیم آمریکا دو حزبی است و هر کدام از این احزاب، در زمان لازم میتوانند زیر مذاکرات و زیر میز بزنند.
ناصر هادیان نیز درخصوص صحبتهای ایزدی گفت: آنچه که در توافق بیان شده حل مسائل احتمالی پی ام دی و ابعاد احتمالی استفادهی نظامی ما از مسائل هستهای است.
وی افزود: این مسئله میشود سریعتر به سرانجام برسد، چرا که در گذشته در این خصوص کارهایی انجام شده و پاسخهایی داده شده است، من به حل این مسئله در شش، هشت یا نه ماه آینده خوشبین هستم اما اینکه اعلام شود برنامهی اتمی ما صلح آمیز بوده ممکن است سالیان سال طول بکشد و این مسئله زمان بر خواهد بود.
هادیان: ما اجرای «داوطلبانهی» پروتکل را پذیرفتهایم و این نیازی به مصوبهی مجلس نداردوی در پاسخ به این سوال که آیا در این مرحله نیازی به مصوبهی مجلس هست یا خیر گفت: ما اجرای داوطلبانهی پروتکل را پذیرفتهایم و آن را انجام خواهیم داد و برای این کار و نیز پاسخگویی به پی ام دی فعلاً ضرورتی نیست که مجلس آن را تصویب کند، بلکه وقتی که ما پاسخگو باشیم و داوطلبانه آن را اجرا کنیم همین کافی است.
این استاد دانشگاه همچنین درخصوص بازرسیهای آژانس نیز گفت: نمیتوان هر از گاهی طرفهای مقابل و یا آژانس بگویند که بایستی فلان مکان را بازرسی کنیم، آنها سایت پارچین را دو بار بازدید کردهاند و نمیشود که این بازدیدها را به صورت مکرر تکرار کنند.
ایزدی: در زمان آقای روحانی اجرای داوطلبانهی پروتکل پذیرفته شد و از هر جایی که خواستند بازدید کردند اما کوچکترین امتیازی به ما ندادند.ایزدی در ادامه این برنامه به زمان دبیری شورای عالی امنیت ملی آقای روحانی اشاره کرد و گفت: کشور در آن زمان اجرای پروتکل الحاقی را پذیرفت و امتیازات زیادی به طرف مقابل داد، در آن زمان ایران بیش از هزار صفحه متن و توضیح و پاسخ در خصوص اجرای پروتکل الحاقی تهیه و ارائه کرد، همچنین در آن زمان سایتها و مکانهای متعددی بازرسی شد و هر جایی که خواستند رفتند و دیدند، اما بعد از این همه امتیاز دادن، کوچکترین امتیازی به ما ندادند و به دلیل اینکه امتیازی به کشور ما ندادند مقامات کشورمان تصمیم به برگشت گرفتند.
وی افزود: در این مرحله مجلس قانونی گذراند که اگر پروندهی ایران به شورای امنیت برود دولت ایران اجازه ندارد پروتکل الحاقی را بپذیرد. اما شاهد بودیم که پروندهی ایران به شورای امنیت هم رفت و در این هنگام مجلس قانونی گذراند که دولت ایران نباید پروتکل الحاقی را اجرا کند و چون کشورمان پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه امضاء و اجرا کرده بود، پس از رفتن پرونده به شورای امنیت اجرای پروتکل متوقف شد.
ایزدی ادامه داد: بنابراین بدون مصوبهی مجلس نمیتوان دوباره پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه پذیرفته و اجرا کنیم و اجرای آن نیاز به تصویب قانون جدید در مجلس دارد.
هادیان در خصوص صحبت های ایزدی مبنی بر لزوم و یا فقدان لزوم مصوبهی مجلس در خصوص پذیرش و اجرای داوطلبانهی پروتکل الحاقی توسط دولت گفت: مجلس در آن زمان با گذراندان قانون اجرای داوطلبانه را متوقف کرد اما هم اکنون تیم مذاکره کننده پس از انجام مذاکراتش به مجلس توضیح میدهد که چه توافقاتی را انجام دادهایم و میتواند از مجلس بخواهد که برای تغییر مصوبهی قبلی مصوبهای جدید را تصویب کند تا بتوان پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه دوباره انجام داد و در حقیقت مصوبهی جدیدی در مجلس برای لغو مصوبهی قبلی نیاز است.
وی افزود : البته می دانیم که پس از گفتگوهای کامل طرفین، توافقات توسط کنگرهی آمریکا و مجلس ایران بایستی بررسی و مصوب شود.
ایزدی در این خصوص خاطر نشان کرد: چون هنوز مجلس مصوبهی جدیدی نداده است پس دولت نمیتواند در متن توافقنامه بگوید که ما توافق کردهایم. ما باید حواسمان بیشتر جمع باشد و به نظر من الان در حال دادن امتیاز هستیم و چیزی گیرمان نیامده است.
هادیان: طبق توافق از هرجایی که مواد هستهای به کار رفته باشد، چه نظامی باشد و چه غیرنظامی، میشود بازرسی کردآقای هادیان در پاسخ به اینکه آیا پروتکل الحاقی بازرسی از سایتهای نظامی را شامل میشود و اساساً اجازهی این کار در پروتکل الحاقی آمده است یا خیر، گفت: تحت شرایط و توافقی که شده است، بله. یعنی هر جایی که مواد هستهای به کار برده شده باشد، چه آن مکان سایت نظامی باشد و چه غیر نظامی، میتواند بازرسی شود.
این استاد دانشگاه افزود: در هنگام امضاء باید توجه داشته باشیم و پس از بررسیهای دقیق، سبک و سنگین کنیم که اگر منافع ما تأمین میشود، موافقت کنیم و اگر منافع ما تأمین نشود با انجام این مسئله موافقت نکنیم.
وی گفت: هم اکنون بیش از ۱۲۰ کشور این پروتکل را بر اساس مصالح خودشان بررسی و آن را امضاء کردهاند، البته در این مسئله باید نکات منفی و مضرات آن را در نظر بگیریم که آیا امضای آن به نفع یا به ضرر ماست.
هادیان افزود : الان این مسئله بررسی میشود که امضای پروتکل مصلحت ماست یا خیر، هم اکنون می توانیم پروتکل الحاقی را به صورت داوطلبانه اجرا کنیم، اما مثلاً ۱۵ سال بعد آن را میتوانیم تصویب کنیم یا نکنیم و در خصوص بازرسیها هم بایستی بررسی متنوعی انجام شود. مثل اجازهی بازرسی به صورت مدیریت شده.
وی خاطر نشان کرد: یعنی میتوانیم به طرف مقابل بگوییم سؤال و مسئلهای که دقیقاً مد نظر شما برای بازرسی است، چیست و اجازهی بازرسی همان جا را صادر کنیم.
ایزدی: علاوه بر آنکه بسیاری از کشورهایی که پروتکل را پذیرفتهاند اصلاً هستهای نیستند، کشورهایی مانند برزیل که برنامهی هستهای دارند، آن را نپذیرفتهانددکتر ایزدی در پاسخ به اینکه خطوط قرمزی که برای بازرسی از مراکز نظامی تعریف شده است در اجرای تعهدات پروتکل در این خصوص چگونه حل میشود، گفت: خط قرمز ما دسترسی به مسائل نظامی است؛ چگونه ممکن است به کشورهایی که هر هفته ما را به حملهی نظامی تهدید میکنند، اجازه دهیم از مراکز حساس و اسرار نظامی ما بازدید کنند.
وی گفت: در متن پروتکل الحاقی فصلی وجود دارد در خصوص نحوهی بازرسی. وقتی ما اجازهی بازرسی میدهیم بازرس هم بازرسی خود را انجام میدهد.
این استاد دانشگاه دربارهی بازرسی مدیریت شده افزود: در متن پروتکل الحاقی در زمینهی بازرسی آمده است که بازرسیها اولاً باید کامل و ثانیاً راضی کننده باشد و این یعنی اینکه اگر اجازهی بازرسی داده شد، بازرس در پروسهی بازرسی خود باید اعلام کند که اطلاعات کامل بود و اظهار رضایت کند.
ایزدی گفت: بازرس اگر بخواهد یک جای خاصی را ببیند و ما بخواهیم همان نقطه را به او نشان دهیم و پیرامون این قسمت را پارچه بکشیم تا او چیزی نبیند، میتواند پس از بازگشت در گزارش خود بنویسد که اطلاعات من کافی نبود و بازرسی ناقص است و در نهایت مشکل ایجاد خواهد کرد. وی در خصوص امضای پروتکل الحاقی توسط ۱۲۵ کشور نیز گفت: بسیاری از این کشورها اصلاً برنامه هستهای ندارند که ترس بازرسی داشته باشند. اینها برای کسب حمایتهای مالی از آمریکا و یا حمایتهای مختلف این سند را امضاء کردهاند. همچنین برخی از کشورها مانند برزیل و آرژانتین که دارای برنامههای هستهای هستند، این پروتکل را امضاء نکردند و اجازه نخواهند داد سایتهای نظامیشان بازرسی شود.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: همچنین کشورهایی مانند آمریکا، روسیه، انگلیس و چین که پروتکل را امضاء کردهاند، دارای بمب اتم هستند و آژانس با داشتن بمب اتم برای این کشورها مشکلی ندارد.
ایزدی: با سابقهای که از آژانس سراغ داریم، چرا در توافق لوزان اجرای داوطلبانهی پروتکل الحاقی توافق شده استناصر هادیان گفت: ماباید بحث ها را کلانتر مطرح کنیم و جایگاه آنها را ببینیم و باید پرسید به طور کلان هدف از پروتکل الحاقی چیست؟ این استاد دانشگاه با اشاره به اعطای مدیریت دسترسی شده به بازرسان گفت: در این شیوه فقط چیز خاصی را که دغدغهی شماست به شما نشان میدهند و در این باره توافق و در چارچوب خاصی بازرسی انجام میشود.
هادیان افزود: آقای ایزدی اعتقاد دارد که نباید به سایت نظامی به طور مطلق اجازهی دسترسی داد، اما من مخالفم و معتقدم باید بر اساس مصالح و منافع بررسی کرد.
وی گفت: ما باید بررسی کنیم و ببینیم مزایا و مضرات پروتکل الحاقی برای ما چیست و نباید قبل از اینکه این موضوع ارزیابی اساسی شود، رد یا قبول شود.
هادیان در پاسخ به این پرسش که اگر رضایت بازرسان جلب نشود باید چه کرد، گفت: در پروتکل الحاقی رویهها مشخص است و اینگونه نیست که هر کس هر کاری بکند، اما احتمال اینکه یک بازرس اعلام رضایت نکند وجود دارد و این جزو محاسبهی ماست.
در ادامه فواد ایزدی گفت : اینکه ما درگذشته پروتکل الحاقی و فراتر از آن را انجام دادیم اشتباهی بود، که برای ما هیچ نتیجهای نداشت و این اشتباه دوباره در حال تکرار شدن است. ضمن آنکه ما در بررسی شرایط موجود، باید تاریخچه و گذشته را نیز به یاد داشته باشیم.
این استاد دانشگاه افزود: با سابقهای که از آژانس سراغ داریم، چرا در توافق لوزان اجرای داوطلبانهی پروتکل الحاقی توافق شده است.
هادیان در پاسخ گفت : اینگونه مباحث نهایی نشده است و اکنون نیز دربارهی آن درحال مذاکرهاند. ضمن آنکه من نیز ایرادهایی به متن پیشنویس توافق دارم، اما آنچه داریم در مجموع مناسب است.
ایزدی: با این وضعیت برخی دانشجوهایمان را در زمان لازم استفاده کردهایم و در مشکلات آنها را جلوی گرگ انداختهایم.ایزدی گفت: ما در توافق لوزان مجموعهای از دسترسیهای مضاعف را پذیرفتهایم، در حالی که پروتکل الحاقی به اندازهی کافی دسترسی میدهد، اما طرف آمریکایی دنبال چیست که پروتکل برایش کافی نیست و دسترسیهای اضافی هم میخواهد.
هادیان پاسخ داد: برنامهی هستهای ما هیچ وقت نظامی نبوده است و این اتهام طرف مقابل است، و این نکتهی مثبتی برای ماست که این اتهام را نپذیرفتهایم و اکنون برای پاسخگویی به سوالات آنها دربارهی گذشتهی برنامهی هستهای دسترسی بیشتری میدهیم و در دورههای قبلی نیز دادهایم و این یعنی مدالیتهای درست شده است که از پروتکل الحاقی مجزاست.
ایزدی گفت: چگونگی دسترسیهای بیشتر مشخص نیست و ما دربارهی آن توافق کردهایم که فراتر از پادمان و پروتکل الحاقی، امتیازات دیگری بدهیم. در حالی که طرف مقابل میگوید ما میخواهیم با تعدادی از افراد مصاحبه کنیم و من امیدوارم این اتفاق برای کشور نیافتد.
این استاد دانشگاه افزود: ما تعدادی دانشجوی مستعد در کشور داریم که اگر به این نتیجه برسند که کشورشان زمانی که نیاز دارد از آنها استفاده میکند و زمانی مشکلاتی برای کشور پیش میآید آنها را جلوی گرگ می اندازد، از ورود به علوم و فناوریهای حساس خودداری میکنند.
ایزدی افزود: کشوری که ۳۶ سال در برابر آمریکا مقاومت کرده است، نباید دانشمندان هستهای اش را در اختیار قرار دهد زیرا این برای نسل آینده که میخواهند دانشمند شوند ضربهی بزرگی است.
ایزدی: تحریمها در بهترین حالت تعلیق میشوند نه لغووی با بیان اینکه کسانی که این متنها را برای ما تنظیم میکنند، عجله ندارند و تحریم هم نیستند، گفت: هدف ما این است که تحریمها را لغو کنیم اما هدف طرف مقابل این است که پرونده را به درازا بکشاند، تحریمها را حفظ کند و به بهانهی پروندهی هستهای به سایتهای نظامی ما دسترسی پیدا و اطلاعات جمع آوری کند.
ایزدی افزود : این تفکری که ما با آمریکاییها راه بیاییم در لیبی جواب نداد، در عراق منجر به جنگ بزرگی شد و در کشور ما هم جواب نداده است. بنابراین مشکل ما همین توافق است که ما را ۱۲ سال متوقف کرده است.
وی تصریح کرد : تحریمهای آمریکا لغو نمیشود بلکه در بهترین حالت قرار است تعلیق شود، پس چرا ما باید در حوزهی هستهای این همه امتیاز بدهیم؟
هادیان: مهمتر از رفع تحریمها، عادی شدن شرایط و شکست اجماع بینالمللی علیه ایران استدر ادامه هادیان گفت: تیم مذاکره کننده هستهای، عرق ملی دارد و خواهان عزت و سرافرازی میهن است و حتماً با تمام قوا از دانشمندان و غرور ملی دفاع خواهند کرد.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: در شرایط فعلی که تحریمهای ظالمانهای علیه ما اعمال شده و اجماع بینالمللی ضدّ ما شکل گرفته است، دوستان ما در منطقه و مردم ما تحت فشارند. گرچه ما مستأصل نشدهایم و میتوانیم سالهای دیگر هم مقاومت کنیم اما راه حل شما در مقام تصمیم گیر در مملکت چیست؟
هادیان با دفاع از عملکرد تیم مذاکره کننده هستهای گفت: ما نباید با مسائل احساساتی برخورد کنیم و اگر نقد میکنیم، نقدها منصفانه، سازنده و به دنبال راه حل باشد.
ایزدی با بیان اینکه نقد به متن است نه به فرد، گفت: متنهای تولید شده مشکل دارد که شاید به خاطر شرایط موجود بوده است.
وی با اشاره به اینکه برای ارائهی راه حل، یکسری کارهایی را باید انجام دهیم و کارهایی را نباید انجام دهیم، گفت: ما نباید این ذهنیت را در طرف مقابل ایجاد کنیم که هدف از طراحی ما رسیدن به توافق است و تیم مذاکره کننده را مجبور کنیم که حتماً به توافق برسند که این برآورد فعلی آمریکاییها از ماست.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: هدف ما لزوماً نباید رسیدن به توافق باشد بلکه هدف ما باید برداشته شدن تحریمها باشد، در حالی که این امر اتفاق نمیافتد و فقط قرار است تحریم ها تعلیق شود.
ایزدی افزود: مسیر دومی وجود دارد که در آن توافق انجام نخواهد شد، اما مسئولیت فقدان توافق بر عهدهی طرف مقابل است و این خطری است که آمریکاییها احساس میکنند.
وی گفت: عدهای از نمایندگان کنگرهی آمریکا اخیراً در نامهای به اوباما اذعان کردهاند که نبود توافق باعث میشود ایران به پیشرفت خود در عرصهی فناوری هستهای ادامه دهد و از طرف دیگر توافق نکردن باعث فروپاشی تحریمها میشود.
هادیان در پاسخ گفت: ما در مسائل هستهای خود باید چیزهایی را نگه داریم که چنانچه طرف مقابل به تعهداتش وفادار نبود ما بتوانیم در مدت کوتاهی به وضع قبل برگردیم و در مقابل بعضی تحریمها نیز بازگشت ناپذیر است.
وی با اشاره به اینکه اگر تحریم ها تعلیق شد، بازگرداندن دوباره آن کار ساده ای نیست، افزود : تنها یکی از اهداف توافق، رفع تحریمهاست؛ اما غیر امنیتی سازی ایران، عادی شدن شرایط و شکستن اجماع بینالمللی علیه ایران بسیار مهمتر از رفع تحریمهاست.
ایزدی: ادامهی این مسیر ایران را به عراق دوم تبدیل میکند و اگر توافق لوزان اصلاح نشود احتمال حملهی نظامی به ما بیشتر خواهد شد
ایزدی در پاسخ گفت : بخشی از نخبگان و استادان دانشگاه ما این تفکر را دارند که ارزش تعامل ایران و آمریکا بیشتر از موضوع هستهای است، در حالی که تلاش آمریکا این است که فضای ایران را بیشتر امنیتی کند.
وی با بیان اینکه طرف مقابل برای ما طراحی دارد، افزود: آنها در این طراحی ایران را پای میز مذاکره آوردهاند و از آن امتیازاتی میگیرند و اگر این مسیر ادامه پیدا کند ایران به عراق دوم تبدیل میشود و اگر توافق لوزان اصلاح نشود، احتمال حملهی نظامی به ما بیشتر خواهد شد.
هادیان گفت: ما باید برداشت واقع بینانهای از توانمندیهای آمریکا داشته باشیم و آمریکا را خیلی بزرگ نکنیم. بنابراین رفتار ما در اینکه اجازه ندهیم طراحیهای آمریکا موفقیت آمیز باشد، بسیار مؤثر است.
در پایان ایزدی گفت: ما از سمت دولت به اطلاع رسانی بیشتری نیاز داریم و اطلاع رسانی نباید به گونهای باشد که فقط نکات مثبت بیان شود.