چشم هيبت ملي به ديپلماسي ايراني

«محافظت از عظمت و هيبت ملت» يكي از مطالبات مهمي است كه مقام معظم رهبري در ديدار اخير معلمان، از مسئولان سياست خارجه كشورمان مطرح مي نمايند: «... مسئولان سياست خارجي و مذاكره كنندگان بايد خطوط قرمز و اصلي را به دقت رعايت كنند و همزمان با ادامه مذاكرات، بايد از عظمت و هيبت ملت ايران نيز دفاع كنند و زير بار هيچ تحميل، زور، تحقير و تهديدي نروند.»
تصريح و تأكيد رهبري بر اين نكته سؤالات بسياري را در ذهن مطرح مي كند از جمله اينكه، مگر صلابت و مهابت جامعه ايراني به خطر افتاده كه معظم له بر صيانت از آن تأكيد مي نمايند؟

اين بخش از سخنان رهبر معظم انقلاب مبتني بر كدام رفتار يا مواضع مخاطره آميز بوده كه ايشان را ملزم كرده تا به ضرورت دفاع از چنين مؤلفه اي در دستگاه سياست خارجه تأكيد نمايند؟

نگاه قانون اساسي به چنين مقوله اي چيست؟

براي تبيين چنين دغدغه اي و پاسخ به پرسش هاي طرح شده بايد به نكاتي اشاره كرد:

1- حمايت از جنبش هاي مردمي منطقه و دفاع از آنها در مقابل نظام سلطه يكي از عناصر مهم «حفاظت از عظمت و هيبت كشور» به شمار مي رود و در شرايطي كه نهضت هاي مردمي در كشورهاي لبنان، عراق، سوريه، يمن، بحرين و برخي ديگر از كشورها، انقلاب اسلامي ايران را الگوي خود قرار داده اند توقع اين است كه دستگاه سياست خارجه حمايت هاي قانع كننده تري از جنبش هاي مردمي در بحرين، حزب الله در لبنان، انصارالله يمن و ساير نقاط به عمل بياورد.

كما اينكه تعرض بي محاباي ائتلاف عربي- امريكايي به سرزمين هاي اسلامي و قتل عام آنها دست اندازي مستقيم به منافع بين المللي كشورمان به شمار مي آيد و ضرورت حمايت هاي بهتر و مؤثرتر دولتمردان را گوشزد مي كند.

آنچنان كه در اصل 154 قانون اساسي هم آمده است: «جمهوري اسلامي ايران... در عين خودداري كامل از هر گونه دخالت در امور داخلي ملت هاي ديگر، از مبارزه حق طلبانه مستضعفين در برابر مستكبرين در هر نقطه از جهان حمايت مي كند.»

به راستي در شرايطي كه مردم بي دفاع يمن زير آتش موشك هاي عربستان سعودي به خاك و خون كشيده مي شوند، دستگاه ديپلماسي كشور توانسته حمايت قابل قبولي از آنها صورت دهد؛ آيا آنطور كه شايسته است از مقامات عربستان سعودي به خاطر تجاوزات بي رحمانه صريح و بي پرده انتقاد كرده ايم يا با ارسال پيام هاي مكتوب آنها را به خاطر رفتارهاي خلاف انساني و اخلاقي شماتت نموده ايم؟

مگر نه اين است كه دفاع از مسلمانان ساير كشورها جزو وظايف ذاتي، انساني و قانوني ماست، پس چرا در قبال حوادث منطقه و كشتار مسلمانان آن طور كه اقتضا كرده اعلام موضع نمي كنيم. چرا در شرايطي كه ملت مظلوم سوريه در مناطقي مانند «نبل »، «الزهرا» و اخيراً «فوعه » و « كفريا » در آستانه فاجعه انساني قرار داشته و دارند مقامات رسمي كشورمان تكاپويي براي خلاصي مسلمانان اين مناطق از وضع موجود صورت نمي دهند، از جمله اينكه با مقامات تركيه رايزني كنند تا حداقل نيازهاي اوليه آنها مرتفع شود.

2- دفاع مطلوب از اتباع كشور در مقابل تعرضات ساير كشورها هم مي تواند عنصر تاثيرگذاري در «حفظ و دفاع از شخصيت و هويت ملي و بين المللي جامعه ايراني» باشد.

بر همين اساس انتظار عمومي اين است كه دستگاه سياست خارجه در مقابل تعدي و تطاول مقامات، نهادها يا وابستگان كشوري در برخورد با تبعه يا شهروند ايراني برخورد مصمم و قاطع از خود نشان دهد، توقعي كه همچنان با اما و اگرهاي فراوان مواجه است.

از جمله اينكه دولت در مواجهه با رفتار خلاف مقررات بين المللي عربستان سعودي با هواپيمايي كه حامل كمك هاي انسان دوستانه بود، موضعي قاطع و شفاف نگرفت آن هم در شرايطي كه اگر هواپيماي ايراني هدف جنگنده هاي سعودي قرار مي گرفت اعتبار و شخصيت بين المللي جمهوري اسلامي ايران را مخدوش مي كرد، كمااينكه با سكوت دستگاه ديپلماسي تا حدود بسياري هم مخدوش شد.

در نمونه اي ديگر در شرايطي كه دو تن از مأموران انتظامي فرودگاه جده در اقدامي بي سابقه به دو نوجوان ايراني تجاوز مي كنند وزارت امور خارجه با موضعي ديرهنگام آن هم با ادبياتي نرم نسبت به اين اقدام واكنش نشان داد و تنها به احضار كاردار عربستاني بسنده كرد در شرايطي كه توقع عمومي اين بود كه دولتمردان برخوردي جدي تر از خود نشان دهند.

3- تأمين منافع ملي و بين المللي هم ديگر مولفه بارز و البته اساسي نگهباني از هويت و هيبت كشور در تعاملات و مذاكرات بين المللي است كه در مصاديق بسياري و از جمله «حفظ دستاوردهاي هسته اي» عينيت پيدا مي كند، به همين دليل است كه اصل 153 قانون اساسي تصريح مي كند: « هر گونه قرارداد كه موجب سلطه بيگانه بر منابع طبيعي و اقتصادي، فرهنگ، ارتش و ديگر شئون كشور گردد ممنوع است.»

همان طور كه بارها تأكيد شده انتظار عمومي اين است كه دولتمردان يازدهم به موازات مذاكرات با گروه 1+5 خطوط قرمز را رعايت و دستاوردهاي چند ساله صنعت هسته اي را محافظت كنند، در غير اين صورت نظام سلطه به كمك رسانه هاي بي شمار خود الگوي مقاومت انقلاب اسلامي را در افكار عمومي دنيا مخدوش مي كند، آنچنانكه طي 20 ماه اخير هم از تريبون هاي مختلف بيان كرده اند كه تحريم و فشارهاي بين المللي ايران را پاي ميز مذاكره كشانده است. بنابراين تكيه كردن و اميد بستن به قطعنامه احتمالي شوراي امنيت براي رفع تحريم هاي هسته اي همان قدر واقعي است كه اميد داشتن به تصميم اين شورا براي پايان دادن به نسل كشي در يمن و سوريه. آيا اين همان شورايي نيست كه مي خواهد تحريم هاي ظالمانه كشورمان را لغو كند، آيا شكي هست كه مردم بي گناه يمن تاوان قرابت گفتماني با جمهوري اسلامي ايران را پس مي دهند؟ پس چگونه بايد انتظار داشت كه اين شورا با ما رئوف تر از يمن باشد.

4- موضع گيري محكم، قاطع و توأم با شجاعت در مقابل تهديدات روزافزون مقامات غربي ديگر مؤلفه اي است كه در صورت تحقق مي تواند از سقوط هيبت و عظمت يك ملت جلوگيري كند، آن هم در شرايطي كه مقامات غربي در طول 20 ماه مذاكره هسته اي با كشورمان بيش از دهها بار جمهوري اسلامي ايران را به حمله نظامي تهديد كرده و از گزينه هاي روي ميز سخن به ميان آورده اند. توقعي بجاست مقامات اصلي دولت در واكنش به چنين اظهاراتي پاسخي درخور و هم سطح بدهند و اگر تاكنون چنين اتفاقي حادث مي شد، بدون ترديد حجم تهديدات نظامي غرب عليه كشورمان به ميزان كنوني نمي رسيد.

5- نكته پاياني آنكه هژموني بين المللي جمهوري اسلامي ايران به راحتي به دست نيامده و حاصل سال ها جنگ، رشادت و خون دل خوردن هاست و مدارا با دشمن به جاي مقاومت و ايستادگي روي اصول و دستاوردهاي ملي مي تواند زمينه مخدوش شدن اين هژموني را فراهم و سقوط پلكاني ملت و نظام را مقدمه سازي كند، چنانكه رهبر معظم انقلاب هم در اين ديدار تأكيد فرمودند: «بدانيد اگر يك ملتي نتواند از عظمت و هويت خود در مقابل بيگانگان دفاع كند، قطعاً توسري خواهد خورد، بنابراين بايد قدر هويت و شخصيت ملت را دانست.»