ساخت فیلتر سیگاری که ضد سرطان است

دکتر رضا اسمائی، دانش آموخته دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار علمی ایسنا گفت: دود سیگار از دو فاز گازی و جامد تشکیل شده است که مجموعا شامل حدود چهار هزار ماده مختلف می باشد. نیکوتین خود یک ماده سرطانزا نیست و ماهیت خنثی دارد اما سرطانزایی 69 ماده دیگر اثبات شده است. عمده مواد مضر و سرطانزای دود سیگار در فاز گازی وجود دارد و شامل هیدروکربن‌های پلی آروماتیک، اکسیژن آزاد و نیتروزآمینهای تنباکو است. در فاز جامد یا ذره ای عمدتا قطران و فلزات سنگین موجود می باشد.

وی خاطرنشان کرد: عمده مواد موجود در فاز گازی بسیار واکنشگر بوده و پس از ورود به بدن با ماکرومولکولهای حیاتی سلولهای بدن مانند پروتئینها و DNA ترکیب شده و باعث به هم ریختن ساختار و فعالیت طبیعی آنها می شوند.

اثر سایتوتوکسیک آنی (نکروز یا فلج سلولی) این عوامل باعث بروز عوارض کوتاه مدت مانند عوارض سیستم تنفسی (COPD) و عوارض گوارشی و در بلند مدت باعث اختلال در سیستم دفاع آنتی اکسیدانی به ویژه عملکرد گلوتاتیون پر اکسیداز و بروز بیماریهای قلبی عروقی و سرطان می‌شود.

اسمائی با اذعان به وجود فیلترهای مختلف یک٬ دو٬ سه یا چهار قسمتی در سیگارهای موجود با عناوین لایت٬ الترا لایت٬ پلاس٬ تری تک و ... گفت: در فیلترهای موجود از مکانیسم های فیزیکی مانند جذب سطحی با استفاده از زغال فعال٬ منافذ پیرامون فیلتر و غیره استفاده می شود که همگی آنها ماهیت غیر انتخابی دارند یعنی هم غلظت نیکوتین و هم مواد مضر و سرطانزا را کاهش می دهند. این امر باعث می‌شود چون یک فرد سیگاری عادت به دریافت مقدار مشخصی از نیکوتین در هر سیگار دارد که با یک سیگار تامین نمی شود٬ اقدام به کشیدن پشت سر هم و بیشتر سیگار کند و بنابراین با افزایش مصرف٬ نهایتا مقدار بالایی از مواد سرطانزا وارد بدن فرد می شود.

در بعضی موارد نیز دراین فیلترهای چند قسمتی موضوع Flavouring مطرح می باشد مانند استفاده از توتون دارای Flavor در بخش فیلتر سیگار یا استفاده از پرل محتوی اسانس مانند اسانس نعناع (منتول) در داخل فیلتر و غیره ... بنابراین راهکار موثر در کاهش عوارض دود سیگار٬ جذب یا به دام انداختن مواد مضر و سرطانزا در فیلتر بدون تاثیر بر غلظت نیکوتین می باشد که در این اختراع این هدف مد نظر بوده و اعمال شده است به همین دلیل این اختراع هیچ نمونه خارجی ندارد.

این داروساز مبتکر در خصوص ساختار فیلتر ابداعی خود گفت: در این اختراع با اسپری کردن فرمولاسیون به رشته های استات سلولز - ماده تشکلیل دهنده فیلتر معمولی - و با مکانیسم های شیمیایی شامل Radical Scavenging و Super Antioxidant in Low Humidity به صورت انتخابی این مواد مضر و سرطانزا در فیلتر واکنش داده و به دام می افتند اما با توجه به ماهیت خنثی نیکوتین٬ هیچ تاثیری بر غلظت نیکوتین ندارد. استفاده از مجموع مواد موثره در فیلتر جهت تایید اثر بخشی و مکانیسم آنها نبوده چرا که اثرات آنها به صورت مستند و مستدل ثابت شده است و هدف اختراع فرموله کردن آنها در قالبی بوده که با Criteria مربوط به صنعت دخانیات - فاکتورهایی مانند Affinity بالا به استات سلولز٬ عدم فرار بودن٬ ایمن بودن٬ پایداری نسبت به دما٬ عدم تاثیر بر بو و طعم سیگار٬ عدم تاثیر برفشار مکش و غیره - سازگار بوده و ضمنا Feasibility و توجیه اقتصادی داشته باشد.

اسمائی تصریح کرد: مواد موجود در فرمولاسیون در ساختار مورد نظر جدا از ایمن بودن ذاتی به دلیل چسپندگی بسیار زیاد به رشته های استات سلولز به هیچ وجه از فیلتر خارج نمی شوند و به دود سیگار ماده ای اضافه نمی‌شود بنابراین اتفاقی که رخ می دهد فقط حذف یا کاهش چشمگیر عمده مواد مضر موجود در دود سیگار است.

وی در ادامه افزود: این فیلتر دارای ویژگیها و مزایایی از جمله طبیعی و ایمن بودن مواد موثره فرمولاسیون٬ هزینه پایین و مقرون به صرفه بودن تهیه فرمولاسیون و فیلتر مورد نظر٬ پایداری بالای فرمولاسیون نسبت به دما٬ عدم فراریت و چسپندگی بالا به رشته های استات سلولز ( عدم خروج مواد موثره کمپلکس شده با مواد مضر از فیلتر)٬ عدم تاثیر بر بو و طعم سیگار٬ عدم تاثیر برقدرت مکش سیگار٬ پروسه ساده تولید ( بدون تغییر در دستگاه فیلتر ساز )٬ جذب طیف وسیع و بخش عمده ای از مواد مضر و سرطانزای فاز گازی دود سیگار٬ کاهش چشمگیر مرگ و میر و بیماریهای ناشی از مصرف سیگار و هزینه های گزاف بهداشتی و درمانی ناشی از آن٬ ارتقا سطح سلامتی افراد سیگاری٬ کاهش نسبی مصرف سیگار ( به دلیل داشتن مکانیسم انتخابی و عدم تاثیر بر غلظت نیکوتین )٬ درآمد زایی بالا و داشتن توجیه اقتصادی٬ تعیین استاندارد برای فاز گازی دود سیگار و امکان تولید یک سیگار برند ایرانی با کیفیت٬ خاص و رقابت پذیر با امکان صادرات و ارزآوری است.