امنیت نیز مفهومی مشکک و ذی مراتب است اما در یک نگاه کلی، امنیت در دو سطح سخت افزاری و نرم افزاری قابل بررسی است. منظور از امنیت در سطح اول اینست که ظاهر امور فاقد بهم ریختگی، دارای انسجام و در یک کلام دارای نظم ظاهری مطلوبی باشد. درست مانند دانه های شن یا ماسه که در کنار هم قرار گرفته باشند.
در سطح دوم، امنیت وقتی برقرار است که نرم افزار درونی افراد و جامعه بازتولید کننده امنیت باشد، یعنی افراد به نوعی متغیرهای کنترل کننده درونی مجهز باشند که نسبت به امنیت خود و اطرافیان و جامعه شان احساس تعهد و مسئولیت بکنند و نه تنها خود ناقض این امنیت نباشند، بلکه نسبت به خاطیان و برهم زنندگان این امنیت نیز واکنش نشان دهند. این نوع از امنیت، اگر چه به وضوح قابل مشاهده نیست اما ریشه و اساس امنیت سخت افزاری محسوب می شود و بدون این، امنیت در بعد سخت افزاری براحتی تأمین و پابرجا نمی ماند.
در مثال دانه های شن و ماسه که گفته شد، اگر چه قرار گرفتن آنها در کنار همدیگر می تواند واجد نوعی نظم و انسجام باشد، اما از شن و ماسه هایی که بدان نحو در کنار یکدیگر قرار گرفته اند نمی توان در ساختمان سازی استفاده کرد، بلکه برای استفاده از آن شن و ماسه ها به یک سیمان مرغوب لازم است که هم بتواند آن دانه ها را کنار هم نگه دارد و هم بتواند در دوام و پایداری سازه ای که ایجاد می شود نقش مؤثری ایفا کند. امنیت در بعد نرم افزاری به مثابه همین سیمان می ماند که علاوه بر اینکه لازمه مؤثر بودن امنیت سخت افزاری است، شرط پایداری آن نیز محسوب می شود.
احساس امنیت روانی و اساسا اینکه آدمی احساس کند که محیط جامعه و زندگیش دارای امکانات لازم برای تأمین نیازها و دستیابی به شکوفایی های مادی و معنوی است و به عبارت دقیق تر، محیط به گونه ای است که نه تنها در تضاد با آرمان ها و ارزش های فرد قرار ندارد، بلکه تقویت کننده و ترویج دهنده ارزش های وی نیز می باشد، از جمله موارد امنیت نرم افزاری محسوب می شود. وجود این امنیت سبب می شود افراد در بروز استعدادها و توانایی های خود چندان با چالش مواجه نباشند. در واقع، چون واقعیت های محیطی با چارچوب های ارزشی افراد در تطابق نسبی خواهند بود، افراد از بیراهه رفتن و غفلت از گوهرهای وجودی خود کمتر غافل می مانند. از این رو، علیرغم اهمیت فیزیکی و سخت افزاری و نقش بی بدیل آن، آنچه می تواند در مصون ماندن ساحت های مادی و معنوی زندگی بشر مؤثر باشد، امنیت نرم افزاری از جمله امنیت روانی است، زیرا بعضا در برخی جوامع شاهد قتل، دزدی و... نیستیم اما در زیرپوست جامعه اقداماتی صورت می گیرد یا اینکه فضای عمومی جامعه به گونه ای است که چندان سنخیتی با امنیت روانی افراد ندارد. از این رو، در کنار امنیت فیزیکی و حتی مهمتر و فراتر از آن، بحث امنیت روانی مطرح است. مقام معظم رهبری در این خصوص در دیدار فرماندهان نیروی انتظامی در اهمیت این مقوله فرمودند:
«این یکی از شُعب امنیت است که تعرّض جسمی به انسان نشود امّا در کنار این، امنیت های رقیقتر از لحاظ رؤیت و مشاهده امّا گاهی بمراتب خطرناکتر وجود دارد. فرض کنید ناامنیای که ناشی است از ترویج موادّ مخدّر؛ اگر چنانچه محیط گردشگاه ما، محیط بوستان ما، محیط خیابان ما، محیط مدرسهی ما جوری باشد که آن کسی که وارد آنجا می شود در مقابل ترویج موادّ مخدّر ایمنی نداشته باشند، این ناامنی ناامنی خیلی خطرناکی است. اگر فرض بفرمایید جوان های ما در مقابل کشاندن به سمت فحشا و منکرات، ایمنی نداشته باشند، این ناامنی بزرگی است. شما لابد اطّلاع دارید، ما هم گزارشهایی داریم که افرادی با خرج پول و با الهام از مراکز دستوردهنده، سعیشان این است که جوانهای ما را در محافل شبانه در جاهای گوناگون به سمت فحشا و به سمت منکرات بکشانند! این غیر از این است که حالا یک جوانی یک حرکت غلط غیر شرعی انجام میدهد؛ نه، این کشاندن جوانها به سمت منکرات ناامنی است.»
مصطفی قربانی