الگو برداری طرح استانی شدن انتخابات از نظام انتخاباتی ایالات متحده آمریکا

به گزارش سرویس بین الملل پایگاه 598، آزمون و خطا دیرینه ترین روشی است که نظام های حکومتی نوپا در طول تاریخ به منظور رسیدن به بهترین و کارآمدترین سیستم حکومتی در پیش گرفته اند. با بالاتر رفتن سن تجربیات بشری، و با توجه به عواملی نظیر شباهت های فرهنگی، اجتماعی، جغرافیایی و ... بین ملت های گوناگون، گاهی از تجربیات یکدیگر نیز برای رسیدن به نظام مطلوب استفاده شده است. اما تجربه ثابت نموده تقلید، بدون توجه به شباهت های مذکور، نه تنها بی فایده بوده بلکه حتی در مواردی انحطاط و عقبگرد یک ملت را نیز در پی داشته است که در مورد کشوری همانند ترکیه و یا ایرانِ پیش از انقلاب می توان به وضوح تاثیر آن را مشاهده نمود.

طرح استانی شدن انتخابات مجلس، نوعی آزمون و خطا برای نظام 36 ساله ی اسلامی است که البته با دقت در نظام های سیاسی برخی دیگر از کشورها، ردپای تقلید را نیز می توان در آن دید. قطعا اصلاح روش های انتخاباتی به خودی خود یک حُسن به شمار می رود و غرض از مطلب پیش رو، نه توصیه به تقلید کورکورانه از نظام های انتخاباتی کشورهای دیگر است و نه رد کامل آنها؛ بلکه صرفا هشداری است برای دقت، تأمل و تعمق بیشتر درخصوص طرحی که نشانه هایی از تقلید از نحوه ی انتخابات مجلس در امریکا را به نمایش می گذارد. این هشدار از آن جهت است که تاریخ ثابت کرده ضرر تقلید همواره بیش از ضرر احتمالی روش آزمون و خطا بوده است.

در طرح استانی شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی در ایران شباهت ها و تفاوت هایی با انتخابات مجلس در امریکا به چشم می خورد که با وجود اختصار، از اهمیت بالایی برخوردارند.

مجلس شورای اسلامی ایران تا کنون اعضای خود را از حوزه های انتخابیه ی کوچک در حد شهرستان ها در معرض انتخاب مردم قرار داده است که محاسن و معایب مشخصی دارد. اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز یکشنبه ی گذشته پارلمان درخواست یک فوریت طرح استانی شدن حوزه‌های انتخابیه انتخابات مجلس شورای اسلامی را به تصویب رساندند. به موجب این طرح حوزه های انتخابیه از شهرستان ها به سطح استان تغییر می کنند. مطالعه ی متن کامل طرح استانی شدن انتخابات مجلس

شباهت این طرح با انتخابات مجلس امریکا در این است که در امریکا نیز نمایندگان مجلس نه از سطح شهرستان های متعدد بلکه از سطح ایالت ها [استان ها] انتخاب می شوند. اما اولین و مهمترین دلیل عدم در نظر گرفتن شهرستان ها در انتخابات مجلس امریکا وسعت جمعیت این کشور و همچنین فدرالی بودن سیستم حکومتی آن است.

در توضیح سیستم کنگره در امریکا می خوانیم: ”در سال 1774 یعنی 2 سال پیش از استقلال کامل ایالات متحده ی امریکا از انگلستان، کنگره ی امریکا که مجموعی از مجلس نمایندگان و مجلس سنا است شکل گرفت تا به وضع قانون و رتق و فتق امور ایالات مختلف بپردازد. از آن زمان تا وقتی که تمامی ایالات در سرتاسر امریکا مستقل شدند [و پس از آن تا کنون] تغییراتی در نحوه ی برگزاری انتخابات کنگره به وجود آمده است ولی شالوده ی اساسی آن کماکان پابرجاست.

کنگره آمریکا خود مرکب از دو مجلس است: یکی مجلس سنا (senate) و دیگری مجلس نمایندگان (house of Representatives). تعداد نمایندگان مجلس نمایندگان به تناسب جمعیت ایالت تعیین می شود و در حال حاضر 435 عضو دارد. در سنا اما جمعیت، ملاک نیست و هر ایالت - با هر میزان جمعیت- دو عضو در سنا دارد. بنابراین سنا 100 کرسی دارد.

کشور آمریکا ۵۰ ایالت دارد که هر کدام از آنها بنا بر سامانه فدرالی حاکم، دارای سطح بالایی از خودگردانی هستند[1]." خودمختار بودن ایالت های امریکا در مقایسه با عکس این وضعیت در رابطه با استان های مختلف ایران، اساسی ترین تفاوت این دو کشور است که تا کنون نقشی اساسی در تفاوت نحوه ی انتخابات داشته است.