تشریح دیپلماسی خواستگاری

چه معیارهایی برای سنجش دو طرف در مراسم خواستگاری وجود دارد؟
مراسم خواستگاری و ازدواج سنت پسندیده ای است از دیر باز در بین خانواده های ایرانی مطرح و از مهمترین مراسم خانواده هابه حساب می آید. در مراسم خواستگاری مسائل کلی برای آشنایی دو خانواده، مهریه و مراسم عروسی مطرح می شود اما در کنار این ها جزئیاتی وجود دارد که توجه به آنها می تواند برای دو خانواده مهم تلقی شود. این جزییات می تواند از نوع شیرینی و دسته گلی که خانواده داماد تهیه کرده اند؛ تا استکان هایی که عروس خانم چای را برای تعارف در آنها ریخته است.

اما در واقع این ها ملاک سنجش و قضاوت محسوب نمی شود و این صداقت است که حرف اول و آخر را در مراسم خواستگاری می زند.

اما در هر صورت نمی توان از برخی مسائل چشم پوشی کرد. زیرا در هر حال برای خانواده های دو طرف مهم است که داماد چه لباسی برای خواستگاری به تن کرده و یا عروس خانم چطور چای تعارف می کند؟
درست است توجه به تشریفات برای خیلی از افراد مهم است. اما همین مساله نیز آداب و رسوم خاص خودش را دارد. به طور مثال قرار شده مراسمی برای معرفی به فامیل و آشنایان انجام شود. این مهم است که چه طور برای این مراسم برنامه ریزی شود و یا چه رفتارهایی صورت گیرد که مشکلات و تبعات دیگری به دنبال نداشته باشد. البته خرده فرهنگ ها بر اساس موقعیت جغرافیایی افراد متفاوت است. به طور مثال گاهی رفتار و مَنِشی که شاید در شهرستانی در غرب کشور به عنوان ارزش تلقی می شود، در جای دیگر ارزش نباشد و جه بسا ضد ارزش باشد.

اصولا خواستگاری در بین دو خانواده رسمیت پیدا می کند و پس از آنکه توافقات میان آنها صورت گرفت و مشکلات خاصی وجود نداشت صحبت برای برگزاری مراسم در بین خانواده ها مطرح می شود.

اینکه مراسم ازدواج در چه زمانی انجام شود و با چه مناسبتی همزمان باشد، چه افرادی برای مراسم دعوت شوند و چه لباسی باید پوشیده شود، اینها چیزهایی است که همفکری دختر خانم و آقا پسر می تواند به آنها شکل بدهد و در واقع فرهنگ مناعت طبع، از خودگذشتگی و ایثار را به نوعی در دو طایفه می توان پیدا کرد. اما بحث ما به نوع برخوردهایی بر می گردد که باید در مراسم خواستگاری انجام گیرد. به طور مثال نوع خوش آمد گویی به خانواده داماد از طرف خانواده عروس مهم است و نوع برخورد خانواده داماد در هنگام وارد شدن نیز اهمیت دارد. آقا دامادها باید حواسشان باشد اگر برای خواستگاری به خانه ای وارد شدید حتما با بوی خوش وارد شوید و اگر احیانا جوراب یا لباستان در طول روز دچار بوگرفتگی شده است، قبل از مراسم حتما آن را تعویض کنید.

نوع برخورد و صمیمیت بین افراد در جلسات خواستگاری بسیار مهم است و این به افزودن پیوند های خانواده ها کمک می کند. خانواده ها باید این را در نظر داشته باشند که وضع ظاهر زندگی و حتی لباس های افراد نشان دهنده شخصیت و وجود افراد نیست و تنها به ظاهر و وضعیت خانه ای که افراد به خواستگاری رفته اند توجه نکنند. بلکه این خود افراد هستند که در یک زندگی اهمیت دارند نه خانه و زندگی آنها.

برخوردها و منش هایی که دختر و پسر در  مراسم خواستگاری تا ازدواج باید شامل چه مواردی باشد؟ خصوصا در جلسات اول خواستگاری و مراسمی که به صورت سنتی برگزار می شود؟
برخورد دختر و پسر با هم فرق می کند پسر باید نکاتی را رعایت کند و دختر خانم نیز باید به جزییاتی اهمیت دهد.

به طور مثال دختر خانم نحوه ورودش خیلی مهم و موثر است و نظافت ظاهر. این هم باز برمی گردد به اینکه وی با چه فرهنگی بزرگ شده باشد و یا اینکه فرهنگ طرفین چگونه  باشد. ولی نوع ورود و احوال پرسی با خانواده داماد بسیار مهم است. خوش برخورد بودن از مواردی است که دختران ما باید به آن  توجه کنند. با فرض اینکه شاید دختر خانم از چهره و ظاهر خواستگارش خوشش نیاید، اما نباید در خود جلسه این را مطرح کند و پس از پایان مراسم با کمال متانت به خانواده خواستگار جواب منفی بدهد.

اما روی خوش بسیار مهم است. نکته دیگری که دختر خانم ها باید توجه کنند احترام به سلسله مراتب بزرگترها است. مثلاً حالا مادر داماد آمده و خواهر داماد نیز در مراسم حضور دارد. عروس خانم باید توجه داشته باشد یک احترام خاص برای آنها قائل شود و همچنین ریلکس باشد وهم حالت دوستانه و یک ارتباط عمیق دوستانه ایجاد کند. حتی اگر این ازدواج سر نگرفت، هم تمرینی برای خودش باشد و هم خاطره ای خوش برای دیگران. اما نباید برخورد به گونه ای باشد که خانواده خواستگار فکر کنند که دختر جلف و سبک است.

دختر با چای وارد می شود، می نشیند، احوال پرسی خیلی خوب نه خیلی رسمی به قول معنا که احساس دوستی کنند و نه خیلی هم باز باشد در برخورد اولیه اش. چون بسیار موثر است خصوصا برای مادر پسر. ورود در اولین برخورد در واقع نوع تثبیت شخصیت برای طرف مقابل به حساب می آید این مساله فقط در ازدواج نیست هر جا مثلا هر شرکتی بخواهد نیرویی بگیرد در اولین برخورد همه چیز را می فهمد حتی در دیپلماسی نیز در نحوه ورود مهمانان تعریف خاص وجود دارد.

نحوه برخورد عروس و داماد در مراسم عروسی چگونه تعریف می شود؟
در عروسی یک برقاعده کلی داریم. وقتی ما میزبان هستیم این مفهوم و معنای جایگاه میزبان را مشخص می کند. این برای ما آداب و رسومی را می آورد که این آداب و رسوم برخاسته از دین ما است ودر واقع سنت هایی که به نوعی عرف شده اند. در جامعه مادامی که کاری ضربه ای به معیارهای دینی ما وارد نکند مشکلی ندارد. این یک مساله  کلی است و بر اساس این  معیارها، مهمان نوازی شرط اولیه است؛ هم از نظر عقل، هم از جهت اخلاق و هم از جهت هنجارهای اجتماعی و عرفی.

در هر زمینه ای که نگاه کنید این اصل اولیه است که وقتی ما میزبان هستیم در مقابل مهمان شرایطی داریم همچنین مهمان هم همینطور او هم یک شرایطی دارد. وقتی وارد می شود – چه طور وارد بشود چه طور خارج بشود چه طور بنشیند و با میزبان چگونه برخورد کند. یادتان باشد حتماً شما خودتان را به میزبان نشان دهید،  یعنی اخلاقاً این طور نباشد که در مجلس یا مهمانی گوشه ای بنشینید.

همان طور که میزبان وظیفه دارد به شما احترام بگذارد شما هم بروید به آنها دست بدهید و بگوید که «من احساس کردم که وظیفه ام بود که حتماً در مراسم جشن شما شرکت کنم» و «این را بر خودم واجب دانستم و آمدم» و «امشب یک شب فراموش نشدنی» است. این عباراتی است که باید مهمان بگوید میزبان هم همینطورجمله «من واقعاً از اینکه شما حضور داشتید مجلس را منور تر کردید حضور شما یک قوت قلب است برای ما»، تاثیر مثبتی بر روی افراد می گذارد.  این عباراتی است که در مفاهیم عرفی که هم به دینمان مرتبط است و هم اغراق نیست. یعنی واقعاً بعضی از افراد وقتی در مجلسی وارد می شوند شما هرلحظه دوست دارید در کنارشان بنشینید. این مسئله در مراسم عروسی که یک شب است مهمتر و مورد تاکید بیشتر است. در آن شب شخصیت عروس خانم و آقا داماد و میزبانان مرتبط با آنها برای همه مهمانان به تصویر کشیده می شود و یک تابلوی زیبایی از میزبانی در یک شب به یاد ماندنی باقی می ماند.

برخورد میزبانان در مراسم عروسی بر روی مهمانان چه تاثیری می تواند داشته باشد؟
شما یک مراسمی را گرفتید، افرادی را دعوت کردید و آن افراد رو بجز در روز عروسی دیگر ندیده اید. وقتی اتفاقی می افتد و در جای دیگری با آنها روبرو می شوید  آن  شخص به شما می گوید من یکبار شما را دیدم و شب بیاد ماندنی بود و شما هم همینطور. یا مثلاً یکی از اقوام از خارج از کشور به عروسی آمده و فقط همان شب شما را می بیند و همیشه تصویر شب عروسی در ذهن وی می ماند.

مراسم عروسی در فرهنگ ما ایرانی ها بسیار مهم است.  شب بسیار مهمی است و در واقع معنویت و نورانیتی که در آن شب وجود دارد قابل مقایسه با مراسم و میهمانی های دیگر نیست. چون می دانید که ولیمه دادن یک امر مستحبی است و این عمل مستحبی در واقع چند عمل مستحبی دیگر را به دنبال دارد. یکی از آنها صله رحم است و ولیمه نیز عملی است در استحباب و دعا کردنها و خیر و برکات و تمام اتفاقاتی که در اون شب می افتد، وجود دارد و نهفته است. در واقع  یک پیوند زیبای فامیلی برای ارتباط خانواده هایی که هم دو طرف برای اولین بار فامیل می شوند.

نقش دختر و پسر در آن شب بسیار پر رنگ و پر اهمیت می باشد و یکی از مهمترین پذیرائیهای عروس و داماد برخورد آنها بامیهمانان است که حتی از شام عروسی نیز مهمتر می باشد. البته هر کدام از عروس و داماد در برخورد با فامیلهای همدیگر باید احترام خاص و برخورد مناسب را داشته باشد و هر کدام به سوی فامیلهای خودشان نروند. و یا اینکه در هنگام شام در سالن راه بروند و چگونگی پذیرائی جویا شوند. حتی اگر خانواده این دو نیز به نوبه خود در این مراسم میزبان به شمار آمده و تمام سعی خود را در جهت بهتر شدن آن نیز انجام دهند.