به گزارش پایگاه 598 به نقل از خبرآنلاين، دکتر جواد ظريف در گفتگوي اختصاصي با خبرآنلاين ضمن دفاع از عملکرد وزارت
خارجه در منطقه خاورميانه تاکيد مي کند: عملکرد وزارت خارجه منفعلانه
نبوده، بلکه همراه با خويشتن داري بوده است.
پس از سفر کوتاه و خسته کننده به قزاقستان در هواپيما فرصتي پيش آمد تا با وزير خارجه خستگي‌ناپذير حسن روحاني گفتگويي داشته باشيم که اين‌بار برخلاف تمام مصاحبه‌هاي مرسوم آقاي وزير رنگ و بوي هسته‌اي نداشت و تنها بر سياست‌هاي خاورميانه‌اي دولت و وزارت خارجه متمرکز شد. مشروح گفت و شنود خبرآنلاين با دکتر جواد ظريف پيش روي شماست.
پيش‌بيني‌ها حاکي از اين بود دولت يازدهم رويکرد فعال‌تري در سياست خارجي ايران در منطقه خاورميانه و به ويژه در خصوص عربستان سعودي پي بگيرد. اساسا بسياري از تحليلگران اساسِ تنش ميان ايران و عربستان را با سياست‌هاي محمود احمدي نژاد مرتبط مي‌دانستند. اما پس از گذشت دو سال نه تنها تغييري در مناسبات ميان ايران و عربستان شکل نگرفته، حتي روابط تنش آلودتر هم شده. برخي معتقدند عملکرد وزارت خارجه در اين حوزه منفعل بوده است. به نظر شما مشکل رابطه ايران و عربستان چيست؟
دولت يازدهم از ابتدا اراده سياسي خود را براي داشتن رابطه‌اي خوب با کشورهاي منطقه نشان داد. آقاي روحاني در اين رابطه توجه جدي داشتند و در نخستين مصاحبه خود بعد از پيروزي در انتخابات رياست جمهوري در رابطه با لزوم توجه به روابط حسنه با کشورهاي منطقه سخن گفتند. بنده هم بعد از قبول مسئوليت در وزارت خارجه اولين مقاله‌اي که در يک روزنامه بين‌المللي نوشتم، مقاله‌اي بود که در روزنامه الشرق الاوسط به چاپ رسيد. در آن يادداشت، بنده ديدگاه منطقه‌اي جمهوري اسلامي ايران درباره کشورهاي همسايه تشريع کردم و تاکيد نمودم ما دنبال حسن همکاري، همجواري و رابطه خوب با کشورهاي منطقه هستيم. تمام اينها در روزنامه‌اي که مربوط به عربستان سعودي است منتشر شد. بعد از آن هم ما و پس از توافق ژنو به منطقه سفر کرديم و براي گفتگو و اطمينان بخشي به دوستانمان در منطقه اقداماتي را انجام داديم و تاکيد نموديم که مذاکراتمان به منفعت منطقه است نه به هزينه منطقه. گفتگوهايي که اتفاقا خيلي هم خوبي انجام شد.
اما آقاي دکتر اما اين گفتگوهاي خوب خروجي چنداني نداشته است. ما شاهديم که تغيير مثبتي در روابط ما با همسايگان عربي و ويژه عربستان سعودي ايجاد نشده است.
ببينيد متاسفانه به نظر مي‌رسد دولت عربستان سعودي در يک معضل تصميم‌گيري در مورد نحوه نگاه به جمهوري اسلامي ايران قرار گرفته است. به اين معنا که در حال حاضر ضرورت آنها از اين امتحان با موفقيت خارج نشوند و فرصت بسيار خوبي را براي گفتگو از دست دهند. البته اين به آن معنا نيست که ما گفتگو را کنار گذاشته باشيم؛ ما همواره آماده گفتگو بوديم. ضرورت دارد در شرايط فعلي که متاسفانه اقدام بسيار خطرناک نظامي در يمن نتايج تاسف بار و وحشتناکي با خود به همراه داشته اين گفتگوها جدي‌تر دنبال شود. چرا که در پس اين اقدامات نه تنها مردم بيگناه يمن بلکه خود عربستان هم از ادامه اين وضعيت متضرر مي‌شود. چرا که اينگونه حرکات در جهان کنوني تنها به يک طرف محدود نخواهد ماند و عاقبت گريبان عامل را هم خواهد گرفت. در دنياي کنوني حتي يک ابر قدرت هم وقتي وارد چنين معادلاتي مي شود خود را در برابر خطرات قرار مي دهد و در مقابل ناامني‌هايي قرار مي‌گيرد که لاجرم آن بازيگر را آسيب پذير هم مي‌سازد. امروز عربستان سعودي در چنين شرايطي وارد شده است. اين به معني ناکارآمدي تصميم گيري در عربستان است. امروز تمام دنيا به اين امر واقف هستند که جمهوري اسلامي کشوري است که آماده گفتگو، حرکت و تعامل سازنده با جهان است و از طرف ديگر همسايگان ما در بسياري از کشورهاي منطقه از اين حضور جمهوري اسلامي ايران و از اين متانت و اعتدال ايران استقبال کردند. ما امروز گفتگوهاي بسيار خوبي با همه همسايگانمان داريم. در عين حال اميدواريم که دولت سعودي در درجه نخست تصميم غلط ورود به جنگ را اصلاح کند و سپس با پيگيري راهکارهاي سياسي موضوع يمن حل و فصل شود.
اما فعلا شاهديم که عربستان راهکار سياسي را در عربستان پيگيري نمي‌کند و برعکس بر شدت حملات نظامي خود افزوده است. جمهوري اسلامي چه اقداماتي انجام داده که اين پيگيري سياسي در دستور کار بحران يمن قرار گيرد.
ما اعتقاد داريم موضوع يمن هيچگاه از طريق جنگ حل نمي‌شود. مشکل يمن نظامي نيست که رياض بخواهد آن را با حمله نظامي حل کند. مشکل يمن سياسي است. امروز هيچ تاسيسات نظامي در يمن نيست که عربستان به آنها حمله کند بلکه ارتش سعودي به زيرساخت‌هاي مردم محروم يمن و خود اين مردم حمله مي‌کند. فلذا بايد اين مشکل از طريق سياسي حل شود. ما معتقديم که تنها راه پيش روي بحران يمن، راه حلِ سياسي است. کمااينکه براي بحران سوريه هم راه حل سياسي يگانه گزينه بوده و هست. ما آمادگي داريم با همه همکاري کنيم. ما خواهان داشتن روابطي سازنده با همه هستيم. جمهوري اسلامي ايران باور دارد دامن زدن به اختلاف و تفرقه به ضرر کشورهاي منطقه و همچنين به ضرر عربستان سعودي است. ما معتقديم فاجعه اي که در جده اتفاق افتاد به حيثيت عربستان سعودي که مي‌خواهد سالانه ميزبان ميليون‌ها زائر از ايران و ساير کشورهاي جهان باشد، لطمه مي‌زند. در نتيجه بهتر است رياض هرچه سريعتر اين فاجعه را جبران کند و اقدام مناسبي را در اين زمينه انجام دهد. در خصوص بحثي که شما در رابطه با انفعالي بودن سياست خاورميانه‌اي انجام داديد هم بايد بگويم ما هيچگاه انفعالي با اين قضايا برخورد نکرديم. ايران به عنوان کشوري بزرگ در اين منطقه همواره با خويشتن داري با مسائل برخورد کرده است. به ياد داشته باشيد که خويشتن داري با انفعال بسيار متفاوت است. ما سياست باز کردن گره ها و نه گره زدن مشکلات را پي مي‌گيريم و اميدواريم همسايگان و برادران‌مان در منطقه و عربستان هم با ديد جديدي نسبت به واقعيات منطقه نگاه کنند و بدانند ايران يک همسايه قدرتمند و در عين حال مطمئن و قابل اتکا براي همه کشورهاي منطقه است.
آقاي دکتر فرمايشات شما صحيح، ولي ما شاهديم که اين تلاش‌ها و اقدامات و مباحثي که شما به آن اشاره کرديد عملا تاثيري نداشته است. شرايط امروز منطقه بسيار با وضعيتي که مثلا ۱۲ سال پيش در خاورميانه ديده مي‌شد متفاوت است. حوزه هاي نفوذ ايران بيشتر شده و با توافق هسته‌اي احتمالي ظرفيت‌هاي دربند ايران هم آزادتر خواهد شد. چه بخواهيم و چه خير نگراني کشورهاي عربي و به ويژه سعودي از روزگار بعد از توافق جدي است. چه اقداماتي براي رفع نگراني‌هاي احتمالي کشورهاي عربي و به ويژه عربستان براي شرايط پسا توافق ايران و غرب صورت گرفته است.
ما به همه کشورهاي منطقه گفتيم که خواهان روابط خوب با همه آنها هستيم. سابقه ما هم همين را نشان مي‌دهد؛ ما کشوري هستيم که تمام کمک‌هايي که کشورهاي منطقه به صدام کردند را با بزرگواري سپري کرديم. بعد از اينکه صدام به کويت حمله کرد ما اولين کشوري بوديم که آن اقدام را محکوم کرديم. هيچگاه از همسايگانمان در منطقه نخواستيم که تاوان اشتباهات گذشته خود را پرداخت کنند. مردم ايران دو خاصيت دارند. در برابر توهين و فشار مقاومت مي‌کنند اما در عين حال مردم بسيار بزرگواري هستند. ما دوست داريم، به نفعمان است و منافعمان ايجاب مي‌کند که با همسايگانمان در منطقه رابطه خوب داشته باشيم. ما دنبال رابطه سلطه و هژموني در منطقه نيستيم و اين روال را به نفع منطقه نمي‌دانيم. نه سلطه مي‌پذيريم و نه به دنبال تسلط بر ديگران هستيم. بر اين باوريم منطقه ما زمينه همکاري فراوان دارد و در نهايت امر چالش‌هايي که در اين منطقه وجود دارد و متاسفانه برخي دولت‌هاي منطقه در ايجاد آنها نقش داشتند. از آن جمله مي‌توان به ايجاد افراط، تروريسم، کمک تسليحاتي به داعش و گروه‌هاي تکفيري و ... اشاره کرد. اما به جد اعتقاد داريم که اين گروه‌ها خطر اولشان متوجه همان دولت‌هايي مي‌شود که به ايجادش کمک کردند. ما با کمال شفقت به دوستانمان در منطقه گفتيم و مي‌گوييم که آماده‌ايم در برابر اين خطر مشترک که بيش از اينکه ما را تهديد کند آنها را تهديد مي کند، با آنها همکاري کنيم. ما به دنبال اين نيستيم که نظراتمان را به کسي غالب کنيم، بر عکس در پي اين هستيم که با همه صحبت و گفتگو کنيم و با همه همکاري کنيم و چالش‌هاي مشترک را به صورت مشترک حل کنيم. اما نمي‌پذيريم کسي بخواهد جمهوري اسلامي را از اين منطقه حذف کند. ما به دنبال حذف کسي از منطقه نيستيم و اجازه نخواهيم داد جمهوري اسلامي از منطقه حذف شود. ايران از اين منطقه حذف شدني نيست. چه بخواهند و چه نخواهند. آمريکا نتوانست جمهوري اسلامي را از اين منطقه حذف کند ديگران هم نمي‌توانند. هر چه زودتر اين واقعيت را بپذيرند که ايران به عنوان يک کشور قدرتمند که همواره سياست‌هاي خود را بر اساس مصالح مردم منطقه نه خارج از منطقه انتخاب کرده، همواره سياست‌هايش مبتني بر اصلاح در منطقه بود به سود همه خواهد بود. اين دولت قدرتمند خواهان روابط خوب از موضع برابر، از موضع مساوي و از موضع احترام متقابل، عدم مداخله در امور داخلي، احترام به تماميت ارضي تمام کشورها و احترام به حاکميت‌ها اصولي کشورهاي ديگر است. ما به اين اصول عميقا باور داريم و به کرات هم آنها را اعلام کرديم. هم من در مقاله‌اي که نوشتم به آنها تاکيد نمودم و هم نظر رياست جمهوري و مقام معظم رهبري اين چنين است. ما خواهان آرامش در اين منطقه ايم؛ اگر ديگران هم اين خواست را دارند مي‌توانند وارد گفتگو شوند. البته بايد تجاوز متوقف شود و بايد حملات نظامي عليه مردم بيگناه يمن پايان يابد، بايد همه بپذيرند که تنها راه حل مشکلات منطقه مذاکره است چه در سوريه، چه در يمن و چه در ساير کشورها.
آقاي اردوغان پيش از سفر به تهران ديداري با آقاي محمد بن نايف داشتند و برخي از رسانه‌ها مدعي شدند رئيس جمهور ترکيه پيامي را از جانب عربستان سعودي براي تهران آورده است. آيا پيامي در کار بود؟
خير. آقاي اردوغان ديدگاه‌هاي خود را که بعد از مشورت با آقاي محمد بن نايف به آن رسيده بود را در تهران مطرح کرد و ما هم طرح چهار ماده اي جمهوري اسلامي ايران را در همان ديدار مطرح کرديم که طرح معقول، متين و منطقي است. ما معتقديم پيش شرط گذاشتن در شرايط کنوني فقط به طولاني کردن بحران منتج مي‌شود. بايد همه بدون پيش شرط در درجه اول آتش‌بس را بپذيرند و حملات را متوقف کنند و اجازه دهند کمک‌هاي انساني راهي اين سرزمين شود و با مذاکره به شکل‌گيري يک حکومت فراگير کمک کنند. حکومت فراگيري که حتما هم بايد با تمام کشورهاي منطقه رابطه خوبي داشته باشد. اين راهکاري است که در نهايت به سود همه خواهد بود. يقين داشته باشيد جنگ هر چه بيشتر ادامه پيدا کند و بمباران‌هاي هوايي استمرار داشته باشد، نه تنها تاثير نظامي بر روي زمين نخواهد داشت، بلکه فقط تنها تاثيرش ايجاد نفرت براي مردم نسبت به کساني است که آنها را بمباران مي‌کنند. در نتيجه به نفع خود حکمرانان عربستان سعودي و مردم اين کشور است که هر چه سريعتر اين اقدامات را متوقف کنند.
آقاي اردوغان پيش از سفر به تهران اظهارات تندي نسبت به نقش جمهوري اسلامي در منطقه به زبان آورده بودند که با واکنش خود شما هم مواجه شد. در تهران بحثي در مورد صحبت‌هاي ايشان انجام نشد؟
خير. ما ديگر بحثي در اين زمينه نداشتيم. در عالم سياست يک صحبتي شد و پاسخي هم گرفته شد. در تهران ما با آقاي اردوغان در مورد بهبود وضع آينده منطقه صحبت کرديم و در عين حال چگونگي نقش‌آفريني ايران، ترکيه و ساير کشورها به عنوان بازيگران موثر در جهان اسلام را مورد مطالعه و بررسي قرار داديم. ما حتما معتقديم هر يک کلامي که در جهت تقويت فرقه‌گرايي در جهان اسلام بر زبان آورده شود خيانت به اسلام و مسلمين است و اين نظر مقام معظم رهبري است و نظري است که ايران به صورت جدي دنبال کرده. ما بايد به دنبال وحدت مسلمانان و جلوگيري از فرقه گرايي باشيم. به ياد داشته باشيد حرف‌هايي که به فرقه گرايي دامن مي‌زند اولا هيچ مبنايي در واقعيت ندارد و ثانيا، به مصلحت اسلام و کشورهاي اسلامي هم نيست.
پس از سفر کوتاه و خسته کننده به قزاقستان در هواپيما فرصتي پيش آمد تا با وزير خارجه خستگي‌ناپذير حسن روحاني گفتگويي داشته باشيم که اين‌بار برخلاف تمام مصاحبه‌هاي مرسوم آقاي وزير رنگ و بوي هسته‌اي نداشت و تنها بر سياست‌هاي خاورميانه‌اي دولت و وزارت خارجه متمرکز شد. مشروح گفت و شنود خبرآنلاين با دکتر جواد ظريف پيش روي شماست.
پيش‌بيني‌ها حاکي از اين بود دولت يازدهم رويکرد فعال‌تري در سياست خارجي ايران در منطقه خاورميانه و به ويژه در خصوص عربستان سعودي پي بگيرد. اساسا بسياري از تحليلگران اساسِ تنش ميان ايران و عربستان را با سياست‌هاي محمود احمدي نژاد مرتبط مي‌دانستند. اما پس از گذشت دو سال نه تنها تغييري در مناسبات ميان ايران و عربستان شکل نگرفته، حتي روابط تنش آلودتر هم شده. برخي معتقدند عملکرد وزارت خارجه در اين حوزه منفعل بوده است. به نظر شما مشکل رابطه ايران و عربستان چيست؟
دولت يازدهم از ابتدا اراده سياسي خود را براي داشتن رابطه‌اي خوب با کشورهاي منطقه نشان داد. آقاي روحاني در اين رابطه توجه جدي داشتند و در نخستين مصاحبه خود بعد از پيروزي در انتخابات رياست جمهوري در رابطه با لزوم توجه به روابط حسنه با کشورهاي منطقه سخن گفتند. بنده هم بعد از قبول مسئوليت در وزارت خارجه اولين مقاله‌اي که در يک روزنامه بين‌المللي نوشتم، مقاله‌اي بود که در روزنامه الشرق الاوسط به چاپ رسيد. در آن يادداشت، بنده ديدگاه منطقه‌اي جمهوري اسلامي ايران درباره کشورهاي همسايه تشريع کردم و تاکيد نمودم ما دنبال حسن همکاري، همجواري و رابطه خوب با کشورهاي منطقه هستيم. تمام اينها در روزنامه‌اي که مربوط به عربستان سعودي است منتشر شد. بعد از آن هم ما و پس از توافق ژنو به منطقه سفر کرديم و براي گفتگو و اطمينان بخشي به دوستانمان در منطقه اقداماتي را انجام داديم و تاکيد نموديم که مذاکراتمان به منفعت منطقه است نه به هزينه منطقه. گفتگوهايي که اتفاقا خيلي هم خوبي انجام شد.
اما آقاي دکتر اما اين گفتگوهاي خوب خروجي چنداني نداشته است. ما شاهديم که تغيير مثبتي در روابط ما با همسايگان عربي و ويژه عربستان سعودي ايجاد نشده است.
ببينيد متاسفانه به نظر مي‌رسد دولت عربستان سعودي در يک معضل تصميم‌گيري در مورد نحوه نگاه به جمهوري اسلامي ايران قرار گرفته است. به اين معنا که در حال حاضر ضرورت آنها از اين امتحان با موفقيت خارج نشوند و فرصت بسيار خوبي را براي گفتگو از دست دهند. البته اين به آن معنا نيست که ما گفتگو را کنار گذاشته باشيم؛ ما همواره آماده گفتگو بوديم. ضرورت دارد در شرايط فعلي که متاسفانه اقدام بسيار خطرناک نظامي در يمن نتايج تاسف بار و وحشتناکي با خود به همراه داشته اين گفتگوها جدي‌تر دنبال شود. چرا که در پس اين اقدامات نه تنها مردم بيگناه يمن بلکه خود عربستان هم از ادامه اين وضعيت متضرر مي‌شود. چرا که اينگونه حرکات در جهان کنوني تنها به يک طرف محدود نخواهد ماند و عاقبت گريبان عامل را هم خواهد گرفت. در دنياي کنوني حتي يک ابر قدرت هم وقتي وارد چنين معادلاتي مي شود خود را در برابر خطرات قرار مي دهد و در مقابل ناامني‌هايي قرار مي‌گيرد که لاجرم آن بازيگر را آسيب پذير هم مي‌سازد. امروز عربستان سعودي در چنين شرايطي وارد شده است. اين به معني ناکارآمدي تصميم گيري در عربستان است. امروز تمام دنيا به اين امر واقف هستند که جمهوري اسلامي کشوري است که آماده گفتگو، حرکت و تعامل سازنده با جهان است و از طرف ديگر همسايگان ما در بسياري از کشورهاي منطقه از اين حضور جمهوري اسلامي ايران و از اين متانت و اعتدال ايران استقبال کردند. ما امروز گفتگوهاي بسيار خوبي با همه همسايگانمان داريم. در عين حال اميدواريم که دولت سعودي در درجه نخست تصميم غلط ورود به جنگ را اصلاح کند و سپس با پيگيري راهکارهاي سياسي موضوع يمن حل و فصل شود.
اما فعلا شاهديم که عربستان راهکار سياسي را در عربستان پيگيري نمي‌کند و برعکس بر شدت حملات نظامي خود افزوده است. جمهوري اسلامي چه اقداماتي انجام داده که اين پيگيري سياسي در دستور کار بحران يمن قرار گيرد.
ما اعتقاد داريم موضوع يمن هيچگاه از طريق جنگ حل نمي‌شود. مشکل يمن نظامي نيست که رياض بخواهد آن را با حمله نظامي حل کند. مشکل يمن سياسي است. امروز هيچ تاسيسات نظامي در يمن نيست که عربستان به آنها حمله کند بلکه ارتش سعودي به زيرساخت‌هاي مردم محروم يمن و خود اين مردم حمله مي‌کند. فلذا بايد اين مشکل از طريق سياسي حل شود. ما معتقديم که تنها راه پيش روي بحران يمن، راه حلِ سياسي است. کمااينکه براي بحران سوريه هم راه حل سياسي يگانه گزينه بوده و هست. ما آمادگي داريم با همه همکاري کنيم. ما خواهان داشتن روابطي سازنده با همه هستيم. جمهوري اسلامي ايران باور دارد دامن زدن به اختلاف و تفرقه به ضرر کشورهاي منطقه و همچنين به ضرر عربستان سعودي است. ما معتقديم فاجعه اي که در جده اتفاق افتاد به حيثيت عربستان سعودي که مي‌خواهد سالانه ميزبان ميليون‌ها زائر از ايران و ساير کشورهاي جهان باشد، لطمه مي‌زند. در نتيجه بهتر است رياض هرچه سريعتر اين فاجعه را جبران کند و اقدام مناسبي را در اين زمينه انجام دهد. در خصوص بحثي که شما در رابطه با انفعالي بودن سياست خاورميانه‌اي انجام داديد هم بايد بگويم ما هيچگاه انفعالي با اين قضايا برخورد نکرديم. ايران به عنوان کشوري بزرگ در اين منطقه همواره با خويشتن داري با مسائل برخورد کرده است. به ياد داشته باشيد که خويشتن داري با انفعال بسيار متفاوت است. ما سياست باز کردن گره ها و نه گره زدن مشکلات را پي مي‌گيريم و اميدواريم همسايگان و برادران‌مان در منطقه و عربستان هم با ديد جديدي نسبت به واقعيات منطقه نگاه کنند و بدانند ايران يک همسايه قدرتمند و در عين حال مطمئن و قابل اتکا براي همه کشورهاي منطقه است.
آقاي دکتر فرمايشات شما صحيح، ولي ما شاهديم که اين تلاش‌ها و اقدامات و مباحثي که شما به آن اشاره کرديد عملا تاثيري نداشته است. شرايط امروز منطقه بسيار با وضعيتي که مثلا ۱۲ سال پيش در خاورميانه ديده مي‌شد متفاوت است. حوزه هاي نفوذ ايران بيشتر شده و با توافق هسته‌اي احتمالي ظرفيت‌هاي دربند ايران هم آزادتر خواهد شد. چه بخواهيم و چه خير نگراني کشورهاي عربي و به ويژه سعودي از روزگار بعد از توافق جدي است. چه اقداماتي براي رفع نگراني‌هاي احتمالي کشورهاي عربي و به ويژه عربستان براي شرايط پسا توافق ايران و غرب صورت گرفته است.
ما به همه کشورهاي منطقه گفتيم که خواهان روابط خوب با همه آنها هستيم. سابقه ما هم همين را نشان مي‌دهد؛ ما کشوري هستيم که تمام کمک‌هايي که کشورهاي منطقه به صدام کردند را با بزرگواري سپري کرديم. بعد از اينکه صدام به کويت حمله کرد ما اولين کشوري بوديم که آن اقدام را محکوم کرديم. هيچگاه از همسايگانمان در منطقه نخواستيم که تاوان اشتباهات گذشته خود را پرداخت کنند. مردم ايران دو خاصيت دارند. در برابر توهين و فشار مقاومت مي‌کنند اما در عين حال مردم بسيار بزرگواري هستند. ما دوست داريم، به نفعمان است و منافعمان ايجاب مي‌کند که با همسايگانمان در منطقه رابطه خوب داشته باشيم. ما دنبال رابطه سلطه و هژموني در منطقه نيستيم و اين روال را به نفع منطقه نمي‌دانيم. نه سلطه مي‌پذيريم و نه به دنبال تسلط بر ديگران هستيم. بر اين باوريم منطقه ما زمينه همکاري فراوان دارد و در نهايت امر چالش‌هايي که در اين منطقه وجود دارد و متاسفانه برخي دولت‌هاي منطقه در ايجاد آنها نقش داشتند. از آن جمله مي‌توان به ايجاد افراط، تروريسم، کمک تسليحاتي به داعش و گروه‌هاي تکفيري و ... اشاره کرد. اما به جد اعتقاد داريم که اين گروه‌ها خطر اولشان متوجه همان دولت‌هايي مي‌شود که به ايجادش کمک کردند. ما با کمال شفقت به دوستانمان در منطقه گفتيم و مي‌گوييم که آماده‌ايم در برابر اين خطر مشترک که بيش از اينکه ما را تهديد کند آنها را تهديد مي کند، با آنها همکاري کنيم. ما به دنبال اين نيستيم که نظراتمان را به کسي غالب کنيم، بر عکس در پي اين هستيم که با همه صحبت و گفتگو کنيم و با همه همکاري کنيم و چالش‌هاي مشترک را به صورت مشترک حل کنيم. اما نمي‌پذيريم کسي بخواهد جمهوري اسلامي را از اين منطقه حذف کند. ما به دنبال حذف کسي از منطقه نيستيم و اجازه نخواهيم داد جمهوري اسلامي از منطقه حذف شود. ايران از اين منطقه حذف شدني نيست. چه بخواهند و چه نخواهند. آمريکا نتوانست جمهوري اسلامي را از اين منطقه حذف کند ديگران هم نمي‌توانند. هر چه زودتر اين واقعيت را بپذيرند که ايران به عنوان يک کشور قدرتمند که همواره سياست‌هاي خود را بر اساس مصالح مردم منطقه نه خارج از منطقه انتخاب کرده، همواره سياست‌هايش مبتني بر اصلاح در منطقه بود به سود همه خواهد بود. اين دولت قدرتمند خواهان روابط خوب از موضع برابر، از موضع مساوي و از موضع احترام متقابل، عدم مداخله در امور داخلي، احترام به تماميت ارضي تمام کشورها و احترام به حاکميت‌ها اصولي کشورهاي ديگر است. ما به اين اصول عميقا باور داريم و به کرات هم آنها را اعلام کرديم. هم من در مقاله‌اي که نوشتم به آنها تاکيد نمودم و هم نظر رياست جمهوري و مقام معظم رهبري اين چنين است. ما خواهان آرامش در اين منطقه ايم؛ اگر ديگران هم اين خواست را دارند مي‌توانند وارد گفتگو شوند. البته بايد تجاوز متوقف شود و بايد حملات نظامي عليه مردم بيگناه يمن پايان يابد، بايد همه بپذيرند که تنها راه حل مشکلات منطقه مذاکره است چه در سوريه، چه در يمن و چه در ساير کشورها.
آقاي اردوغان پيش از سفر به تهران ديداري با آقاي محمد بن نايف داشتند و برخي از رسانه‌ها مدعي شدند رئيس جمهور ترکيه پيامي را از جانب عربستان سعودي براي تهران آورده است. آيا پيامي در کار بود؟
خير. آقاي اردوغان ديدگاه‌هاي خود را که بعد از مشورت با آقاي محمد بن نايف به آن رسيده بود را در تهران مطرح کرد و ما هم طرح چهار ماده اي جمهوري اسلامي ايران را در همان ديدار مطرح کرديم که طرح معقول، متين و منطقي است. ما معتقديم پيش شرط گذاشتن در شرايط کنوني فقط به طولاني کردن بحران منتج مي‌شود. بايد همه بدون پيش شرط در درجه اول آتش‌بس را بپذيرند و حملات را متوقف کنند و اجازه دهند کمک‌هاي انساني راهي اين سرزمين شود و با مذاکره به شکل‌گيري يک حکومت فراگير کمک کنند. حکومت فراگيري که حتما هم بايد با تمام کشورهاي منطقه رابطه خوبي داشته باشد. اين راهکاري است که در نهايت به سود همه خواهد بود. يقين داشته باشيد جنگ هر چه بيشتر ادامه پيدا کند و بمباران‌هاي هوايي استمرار داشته باشد، نه تنها تاثير نظامي بر روي زمين نخواهد داشت، بلکه فقط تنها تاثيرش ايجاد نفرت براي مردم نسبت به کساني است که آنها را بمباران مي‌کنند. در نتيجه به نفع خود حکمرانان عربستان سعودي و مردم اين کشور است که هر چه سريعتر اين اقدامات را متوقف کنند.
آقاي اردوغان پيش از سفر به تهران اظهارات تندي نسبت به نقش جمهوري اسلامي در منطقه به زبان آورده بودند که با واکنش خود شما هم مواجه شد. در تهران بحثي در مورد صحبت‌هاي ايشان انجام نشد؟
خير. ما ديگر بحثي در اين زمينه نداشتيم. در عالم سياست يک صحبتي شد و پاسخي هم گرفته شد. در تهران ما با آقاي اردوغان در مورد بهبود وضع آينده منطقه صحبت کرديم و در عين حال چگونگي نقش‌آفريني ايران، ترکيه و ساير کشورها به عنوان بازيگران موثر در جهان اسلام را مورد مطالعه و بررسي قرار داديم. ما حتما معتقديم هر يک کلامي که در جهت تقويت فرقه‌گرايي در جهان اسلام بر زبان آورده شود خيانت به اسلام و مسلمين است و اين نظر مقام معظم رهبري است و نظري است که ايران به صورت جدي دنبال کرده. ما بايد به دنبال وحدت مسلمانان و جلوگيري از فرقه گرايي باشيم. به ياد داشته باشيد حرف‌هايي که به فرقه گرايي دامن مي‌زند اولا هيچ مبنايي در واقعيت ندارد و ثانيا، به مصلحت اسلام و کشورهاي اسلامي هم نيست.
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
