تبيان/
تخم خرفه تصفيه کننده خون و تسکين دهندهي تشنگي است و براي رفع سرفه
ميتواند مفيد باشد. در طب سنتي به عنوان تببر، ضدعفوني کننده، ضداسکوربوت
(بيماريهاي ناشي از کمبود ويتامين C)، ضد اسپاسم، مدر و ضد کرم استفاده
ميشود.
گياه خرفه با اسم علمي Portulaca Oleracea و با نام انگليسي
Purslane از تيره پرتولاکاسه (Portulacaceae) است که برگهاي گوشتي و
بذرهاي سياه ريز دارد. گياه يک ساله است که ارتفاع تا حدود 40 سانتيمتر در
مراحل بذردهي ميرسد.
در خصوص خاستگاه اوليه آن اختلاف نظر وجود دارد، ولي در کشورهاي ايران، استراليا، هند، آفريقاي شمالي و در آمريکا رشد ميکند.
خرفه
برگهاي گرد کشيده با ساقه گوشتي به رنگ قرمز ارغواني دارد. گلهاي آن به
رنگ زرد در انتهاي ساقه تشکيل شده و اوايل روز تا ساعت 9 الي 11 باز
ميماند.
ريشه گياه راست است و انشعابات فيبري دارد که ميتواند به اعماق خاک نفوذ و از رطوبت زيرين خاک استفاده کند.
اين
گياه دارويي که معمولاً به صورت خودرو در باغچه منازل، کنار جويها و در
مناطق مرطوب ميرويد، شايد زياد مورد توجه نباشد اما اکنون کشفهاي مهمي در
مورد آن انجام شده که توسط سازمان بهداشت جهاني لقب اکسير جهاني (Global
panacea) به آن داده شده است. اين گياه از سوي اين سازمان متداولترين گياه
دارويي مورد استفاده در جهان ذکر شده است. معمولاً قسمتهاي هوايي اين
گياه که شامل برگ، ساقه و دانههاي آن است، مورد استفاده قرار ميگيرد.
خواص گياه خرفه در طب سنتي
* خرفه از نظر طبيعت طبق نظر حکماي طب سنتي خيلي سرد و تر و داراي نيروي قابضه است.
* گياه دارويي «خرفه» در درمان اختلالات و التهابات مجاري ادراري موثر است.
«خرفه»
در طب سنتي به عنوان تب بر، ضد عفوني کننده، ضد اسکوربوت (بيماريهاي ناشي
از کمبود ويتامين C)، ضد اسپاسم، مدر و ضد کرم استفاده ميشود.
*
در بسياري از کشورها، از قبيل کشورهاي عربي همسايه، اين گياه دارويي را به
عنوان سبزي خوراکي در سبزي فروشيها به فروش ميرسانند و از شيره خرفه و يا
له شده برگها و ساقه آن به صورت موضعي براي رفع درد، تورم و التيام
زخمهاي سوختگي، کاهش تورم و آبسهها، گزيدگي نيش حشرات و عقرب گزيدگي
استفاده ميشود.
* اين گياه در مصرف داخلي قطع کننده و بند آورنده خونريزي است و همچنين عصاره ساقه و برگ آن براي درمان بيماريهاي کبدي مفيد است.
*
از جوشانده اين گياه که آب آن گرفته شده است در معالجه اسهال و براي رفع
سرفه، تسکين دردهاي سينه و سوزش مجراي ادرار و مثانه و رفع حرارت رحم و
سوزش آن استفاده ميشود.
* همچنين مصرف خوراکي «خرفه» به عنوان سبزي
خام و يا پخته همراه با پياز و روغن جهت تقويت رودهها، قطع اسهال و تب
استفاده ميشود و مصرف خام برگ و ساقه آن به صورت سالاد و همراه با سرکه
براي درد کليه مفيد است.
* ضماد ريشه خرفه براي رفع زگيل پوستي استفاده ميشود.
* ضماد خرفه بر روي پيشاني سبب از بين رفتن سردرد و دردهاي ميگرني ميشود.
گياه خرفه
*
گفتني است؛ گياه خرفه در دامپزشکي براي درمان بيماريهاي تبدار و براي
خنک کردن بدن، دفع سموم و تصفيه خون به صورت پودر و جوشانده استفاده
ميشود.
* اين گياه در بيماران آسمي اثر گشاد کننده مجاري تنفسي و
پايين آورنده قند خون را دارد و خاصيت تقويت عضلات قلبي و ضد توموري نيز در
آن ديده شده است.
* برگ و ساقهي خرفه مسکن صفرا است و حرارت خون و
کبد و معده را تسکين ميدهد و براي تسکين حدت تبهاي گرم و صفراوي و تسکين
عطش و کنترل ترشح ادرار در مورد بيماري ديابت مفيد است.
* در مواردي که چرک از سينه آيد قطع ميکند و براي خرد کردن سنگ مثانه و ازدياد ترشح بول مفيد است، يعني مدر است.
*
جويدن برگ آن به مقدار کم، کندي دندان را رفع ميکند (که از خوردن ميوه
ترش و يا علت ديگري ايجاد شده باشد) و زياد جويدن آن کندي دندان ايجاد
ميکند.
* از عصاره آن براي التهابهاي گرم چشم با ماليدن در محل ملتهب استفاده ميشود.
* ضماد برگ و ساقه آن با روغن گل سرخ براي تسکين سردردهاي گرم و ورمهاي گرم نافع است و با آرد جو براي جرب نافع است.
*
ضماد برگ و ساقه آن به تنهايي براي تسکين حرارت اعضا و سوختگي آتش مفيد
است و اگر بر معده و کبد گذارند براي تسکين حرارت آنها مفيد است و اگر با
حنا تهيه شود و بر کف دست و پا گذارده شود براي حرارت و پيسيهاي دست و پا
در صورت تکرار مفيد خواهد بود.
* اشتها را کاهش ميدهد و اسراف در خوردن آن، نور چشم را نقصان ميدهد.
* افراد سرد مزاج بايد آن را با نعناع و کرفس بخورند.
خرفه از نظر احاديث
امام صادق (ع) ميفرمايند: بر روي زمين سبزي خوردني شريفتر از آن نيست و سبزي خوردني حضرت فاطمه (س) است و عقل را زياد ميکند.