لبخند
بهارانه روزهاي آخرين فصل سال ۹۳ نمادي از تکاپويي خوشآهنگ بازار فروش و
خريد انواع آنچه خانوادهها موردنياز براي گذران عيد نوروز ۹۴ دارند است.
در
گرماگرم چنين حال و هوايي گزينه اين سري گزارش روز محوريت چند و چون وضعيت
نحوه و تنظيم صدها هزار تن ميوه و عرضه و تعيين قيمتها و نيز چطور بودن
سبد محصولات مصرفکنندگان ميباشد و سرآغاز آن مروري برگفتار و
برنامهريزيهاي مسئولان اجرايي و همچنين اتحاديههاي صنفي، باغدار،
کشاورز، کارشناسان عمدهفروش، صادر و واردکننده محصولات کشاورزي خواهد بود.
پيشخواني وضعيت تنظيم بازار
ميوه شب عيد
ورود
روزانه ۷۰۰ هزار تن پرتقال به تهران، عرضه سيب و پرتقال در ۳۰۰ نقطه تهران
و حدود ۲۰۰ نقطه در شهرستانها، بسته ميوه مصرف شب عيد امسال است که شامل
سيب،پرتقال، کيوي و نارنگي، (۸۰ درصد سبد ميوه شب عيد) ميشود. تامين
ذخيرهسازي استان تهران نيز در يک سردخانه با ظرفيت ۸۰ هزار تن و چند
سردخانه در غرب و شرق تهران صورت ميگيرد قيمتگذاري هم توسط کارگروه تنظيم
بازار و وزارت جهاد کشاورزي انجام ميشود.
اما تعيين قيمت ميوه و کنترل نرخها برعهده سازمان شهرداريها و سازمان بازرسي و نظارت است.
يک باغدار ميگويد: تا قبل از دي ماه قيمت هر کيلو ذخيرهسازي ميوه ۱۸۰۰ تومان بود، حالا تا ۲۶۰۰ تومان بالا رفته است.
به
گفته اين باغدار، پرتقال از هر کيلو ۳۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان با ۵ درصد
حقالعملکاري به فروش ميرسد و سيب سرخ و سفيد به اندازه کافي موجود است و
هيچگونه کمبودي در اين زمينه نداريم.
سيب و پرتقال شب عيد از ۲۲ اسفند در ميادين ميوه و ترهبار و مراکز عرضه مستقيم تا ۲۸ اسفند توزيع خواهد شد.
عصرگاه
شنبه ۹ اسفند ماه جاري مدير عامل سازمان مرکزي تعاون روستايي کشور در پي
ديدار خبرنگاران از سردخانه جنوب تهران با ظرفيت ۸۰ هزار تن در شهرک صنعتي
شمسآباد پيرامون پرسش چگونگي وضعيت ذخيرهسازي، قيمتگذاري، تنظيم بازار و
نظارت بر عرضه ميوهجات مصرف شب عيد توضيحاتي ميدهد.
«حسين صفايي» با
اين بيان که هماکنون بسته ميوه شب عيد شامل پرتقال سيب، کيوي و نارنگي
تأمين است و در حال حمل اين ميوهها به سردخانههاي استان تهران است،
ميافزايد: «قيمتگذاري اين محصولات توسط کارگروه تنظيم بازار انجام ميشود
که وزارت جهاد کشاورزي يکي از اعضاي اين کارگروه به شمار ميرود. وي
همچنين ضمن آن که ميگويد سيب و پرتقال بيشترين ميوه شب عيد را تشکيل
ميدهند اضافه ميکند: «سيب و پرتقال ۸۵ درصد وزن سبد ميوه مصرفي مردم در
شب عيد را به خود اختصاص ميدهد و ميوههايي نظير نارنگي و کيوي در سبد
ميوه مصرفي شب عيد مردم قرار دارند که اين نيز به ميزان کافي تأمين و توزيع
خواهد شد.»
ادامه سخنان وي حاکي از آن است که تا اواخر بهمن ماه سيب و
پرتقال مورد نياز کشور در استانها خريداري و در همان مبادي نگهداري شده
بود که از روزهاي پاياني بهمن ماه تاکنون اين ميوهها به سردخانههاي نزديک
منتقل و توسط مباشران توزيع ميشود.
«صفايي» ادامه ميدهد: «تهران با
۱۸ تا ۲۰ درصد مصرف ميوه پرمصرفترين شهر کشور است، به همين نسبت نيز
سردخانههاي مورد نظر براي نگهداري سيب و پرتقال شب عيد تدارک ديده شده
است. در حال حاضر يک سردخانه در جنوب تهران با ظرفيت ۸۰ هزار تن و دو
سردخانه در غرب تهران و تعدادي سردخانه در شرق تهران تأمين کننده پرتقال و
سيب شب عيد استان تهران هستند که اين موضوع از لحاظ امکان دسترسي شبکه
توزيع و نزديکي سردخانهها به تهران از اهميت ويژهاي برخوردار است.»
ايران توليدکننده ۴درصد پرتقال دنيا
وي
در بخش ديگر مصاحبه با اين گفت که تاکنون پرتقال تامسون و پرتقال والنسياي
جنوب ويژه کرمان خريداري شده که در کوتاهترين زمان به سردخانههاي تهران
منتقل مييابند، در خصوص نرخها چنين اظهار ميکند: «با تعيين قيمت ميوه شب
عيد، کنترل قيمتها بر عهده سازمان شهرداريها و سازمان بازرسي و نظارت
کشور خواهد بود.»
ادامه سخنان رئيس هيئت مديره و مديرعامل سازمان تعاون
روستايي تاکيد بر آن است که ايران توليدکننده چهار درصد پرتقال دنيا است با
جمعيتي کمتر از يک درصد، اين مهم گوياي آن است که نيازي به واردات پرتقال
نيست و تنها در برخي ميوههاي گرمسيري که توليد کمي داريم واردات انجام
خواهد شد.»
وي درباره زمان فروش ميوه شب عيد ميگويد: «سيب و پرتقال شب
عيد از ۲۲ اسفند ماه سال جاري در ميادين ميوه و ترهبار و مراکز عرضه
مستقيم توزيع تا ۲۸ اسفند ماه ادامه خواهد داشت.»
ورود روزانه ۷۰۰ هزار تن پرتقال به تهران
در
ادامه اين نشست خبري، «سيدمحمد موسوي» رئيس جهاد کشاورزي استان تهران،
درباره توزيع پرتقال شب عيد در ۳۰۰ نقطه تهران، چگونگي تامين ميوه ديگر
شهرستانها، ورود روزانه ۷۰۰ هزار تن پرتقال به تهران، زمان قيمتگذاري
مناسب ميوه مصرف شب عيد توضيحاتي ميدهد:
به گفته وي پرتقال و سيب شب
عيد در ۳۰۰ نقطه تهران شامل ميادين ميوه و ترهبار و ۱۵۰ مغازه صنفي عرضه
ميشود. اين مراکز صنفي مورد ارزيابي سازمان تعاوني ميوه و سبزي تهران
قرار گرفته و در همين جهت براي عرضه مناسب ميوه شب عيد از آنها استفاده
خواهد شد.
وي در ادامه پيرامون چطور بودن تامين ميوه ساير شهرستانهاي
کشور ميگويد ميوه شب شهرستانها نيز بر اساس ميزان جمعيت بين ۵ تا ۲۰ نقطه
با همکاري فرمانداريها، جهاد کشاورزي استانها و مديريت سازمان تعاون
روستايي توزيع خواهد شد. همچنين براي ارايه خدمات بهتر به مردم در مجموع
۵۰۰ نقطه استان تهران از جمله ميادين ميوه و ترهبار و صنوف همکاري خواهند
کرد.»
وي در بخش ديگر اظهارات خود با اشاره به اين که روزنامه ۷۰۰ هزار
تن پرتقال وارد تهران ميشود، ميافزايد: «هماکنون نزديک ۳ هزار تن
پرتقال و ۱۵۰۰ تن سيب به استان تهران حمل شده است. پيشبيني ميشود ميزان
پرتقال حمل و ذخيره شده به استان تهران به بيش از ۵ تا ۷ هزار تن برسد که
نسبت به سال گذشته ۲ تا ۲/۵ برابر افزايش يافته است. سال گذشته ۱۵۰۰ تن
پرتقال به استان تهران وارد و عرضه شده بود.»
رئيس جهاد کشاورزي استان
تهران سپس پيرامون نرخگذاري ميوه پرتقال و سيب ميگويد: روز دوشنبه (۱۱
اسفندماه) قيمتگذاري ميوه شب عيد در ستاد تنظيم بازار تعيين ميشود که به
طور حتم با قيمتگذاري مناسب اين ستاد اين محصولات با نرخ مناسب در دسترس
مردم قرار خواهد گرفت . زمان پايان عرضه ميوه شب عيد نيز در ستاد تنظيم
بازار تعيين و پيشبيني ميشود و عرضه ميوه شب عيد طبق روال گذشته صورت
گيرد.»
طي سالها دو معضل با اهميت روند سالمسازي جريان توليدات ميوه
يکي واسطهگري و ديگري پيش خريد و انبار کردن ميوه توسط برخي افراد با هدف
ايجاد مقطعي کمبود کاذب در بازار بوده است. اين دو مورد سبب چند دستگردي
محصولات و بالا بردن نرخها ميشد که سنگيني اين سوءاستفادهها متوجه
مصرفکنندگان ميشد اما امسال آن گونه برخي از عمدهفروشان و همچنين
مديريت تامين و تنظيم بازار عرضه در صحبتشان اظهار کردهاند، دست دلالان و
افرادي شخصي که مبادرت به انبار کردن ميوه به انتظار فرا رسيدن اوج بازار
داغ شب عيد و گرانفروشي مينشستند کوتاه شده است در حالي که بر طبق
گفتههاي مسئولان ذيربط بازار ميوه شب عيد از هر جهت در آرامش ميباشد.
علت گراني پرتقال؛ ۷۰۰ هزار تن
ذخيره شخصي
مديرکل
دفتر ميوههاي گرمسيري و نيمهگرمسيري وزارت جهاد کشاورزي گفته است علت
گراني پرتقال را ذخيره کردن حدود ۷۰۰ هزار تن در انبارهاي شخصي برخي افراد
عنوان کرده است. «حسنپور» به «ايسنا» گفته سازمان مرکزي تعاون روستايي
براساس مصوبه وزارت جهاد کشاورزي در شهريورماه سال جاري موظف به خريد حدود
۴۵ هزار تن پرتقال و ذخيرهسازي اين محصول براي تنظيم بازار شب عيد شده است
که اگر وضعيت به همين منوال ادامه پيدا کند، ممکن است در زمان زودتري
پرتقال ذخيره سازي شده به بازار تزريق شود چرا که وزارت جهاد کشاورزي از
قيمتهاي کاذبي که در بازار اين محصول به وجود آمده رضايت ندارد و معتقد
است نبايد به مردم اجحاف کرد.
گزارشگر روزنامه کيهان پيشتر در نشست خبري
خبرنگاران ۹۳/۱۲/۹ در شهرک صنعتي شمسآباد در جنوب شهر، مورد ذخيره سازي
حدود ۷۰۰ هزار تن پرتقال را مطرح ميکند که باعث شگفتي مصاحبهشوندهها
ميشود!
نگاهي به نرخ ميوهجات
نرخ ميوهها در ميدان بارفروشان: سيب
هر کيلو ۱۵۰۰-۲۵۰۰، پرتقال تامسون شمال ۲۰۰۰-۳۰۰۰-۳۵۰۰، نارنگي بندري
۶۰۰۰-۸۰۰۰، نارنگي شيرازي ۳۵۰۰-۵۰۰۰، پاکستاني وارداتي غيرمجاز ۴۰۰۰ و موز
۴۰۰۰-۴۸۰۰-۵۰۰۰ تومان.
نرخ ميوهها در خردهفروشيها: موز هر کيلو
۶۰۰۰-۶۵۰۰، نارنگي ۳۵۰۰، سيب زرد و قرمز ۳۵۰۰، پرتقال تامسون ۳۵۰۰، پرتقال
توسرخ ۵۰۰۰، کيوي ۳۰۰۰، توت فرنگي ۱۰/۰۰۰، سيب زرد ۴۹۰۰، سيب قرمز ۳۹۸۰،
پرتقال توسرخ ۷۰۰۰، پرتقال تامسون ۴۵۰۰، نارنگي ۴۹۰۰ و خيار ۲۰۰۰ تومان
عرضه ميشود. اين قيمتها در چند نقطه تهران و در دهه اول اسفند ماه امسال
است. در اين ميان قيمت ميوه موز است که ناپايدار بوده که بيشترين جهش را
داشته است.
ديدگاههاي ميوهفروشان
درباره ميوه شب عيد
نظر چند فروشنده در نقاط مختلف شهر را در خصوص کميت و وضعيت بازار عرضه و تقاضاي مصرف شب عيد جويا ميشوم.
«افجهاي»
ميگويد: «در طول امسال همه نوع ميوه بوده و عرضه ميشود در حالي که سرماي
شديد و برف زياد زمستان سال پيش در شمال کشور بسياري از محصولات باغي را
از بين برد که طبعاً روي ميزان توليد و قيمت اثرگذاشت.
حالا براي مصرف
فوقالعاده ميوههاي شب عيد با پيشبيني و ذخيرهسازي کافي مسئولان
کشاورزي در انبار جايي براي کمبود نخواهد بود و نياز هم به واردات جايگزيني
نيست که آن به صرفه کشاورز نخواهد بود. از وي ميپرسم نظارت چه نقشي بر
قيمتها دارد؟ ميگويد: «نظارت باشد به نفع مصرف کنندگان است ضمن آن که بر
روند صحيح کار تأثير ميگذارد. سؤال ديگر مربوط به نرخهاي فعلي که بعضاً
نسبت به سال پيش، مقداري بالا است. او اين جواب را ميدهد: «برخي به علت
سرقفلي و يا کرايه مغازه مخصوصاً در نقاط بالاي شهر، مخارج مختلف سرويسدهي
داخل محل کسب، ماليات، درجه محصول، ضايعات و حمل ميوه از ميدان است که
ممکن است مقداري تفاوت قيمت باشد.»
«به عنوان کسي که حدود ۳۵ سال در شغل
ميوهفروشي کار کرده ميگويم دولت امسال برنامهريزي مناسبتري درباره
تأمين ميوه شب عيد نسبت به چند سال پيش و با ملاحظه به نابودي بخش عظيمي از
مرکبات شمال کشور در اثر سرما و برف سنگين سال گذشته، دارد.»
«رضا
کاشاني» در ادامه ميافزايد: «شاهد بوديم سالها در حالي که انواع ميوه
توليد داخل داشتيم اما از طرف ديگر همه نوع ميوه وارد ميشد. جداي از آن که
توليدمان روي دست کشاورز و به نرخ ارزان ميماند که تحت تأثير واردات قرار
ميگرفت، و نيز موجب بينظمي و نظارت در بازار عرضه و مصرف ميشد. امسال
همزمان با مصرف شب عيد اقدام مسئولان مربوط در ساماندهي و نظاممندي
کارشناسي شده ميتواند چند خاصيت داشته باشد. اول، اثر رواني و آرامش براي
مصرف کنندگان، بعد تنظيم قيمت و نظارت است که در مجموع و طبعاً بايست رفع
اجحاف نسبت به هزينه مردم نيز باشد. از طرف ديگر انتظار ميرود فرصت و جايي
براي عدهاي سودجو و واسطهها نباشد.»
نرخهاي روي ميوههاي مغازه را ميخوانم. غير از قيمت خيار که کمترين است، بقيه بالاي ۳ هزار تا ۶ و يک مورد ۷ هزار تومان است.
مغازهدار
و کارگرانش پشت ترازو سرگرم راهاندازي مشتريان هستند. فرصت مناسب نيست که
با مغازهدار اندکي درباره وضعيت تنظيم بازار شب عيد، تأثير ذخيرهسازي و
نرخها گفتوگو کنيم. کمي در گوشه مغازه نه چندان بزرگ ميايستم... خلوت
ميشود. از «فرجي» فروشنده ميپرسم ارزيابياش در مورد عرضه و تقاضاي
ميوههاي نوروز امسال چيست؟ با لبخندي ميگويد: «شلوغترين زمان فروش و
خريد همان شب عيد است. بعد تا چند هفته خبري نيست.» سؤال ديگرم درباره
ذخيرهسازي و تنظيم بازار شب عيد است. او دو مشتري تازه وارد را نيز راه
مياندازد. سپس جواب ميدهد: «اگر ذخيرهسازي براي ميليونها نفر مردم در
تهران انجام نشود معلوم نيست نرخها به کجا ميانجامد به خصوص زماني باشد
که برخي از افراد هزاران تن ميوه حالا چه پرتقال، نارنگي و سيب و غيره در
انبارها نگهداشته و منتظر اوج مصرف ميوهجات بوده باشند.»
ميپرسم وارد
بازار مصرف شدن هزاران تن پرتقال، سيب و برخي ديگر ميوهها باعث خواهد شد
اين نرخهاي آزاد، کاهش داده شود؟ جوابش اين است: «هر زمان و هر قدر ميوه
در بازار فراوان باشد و مصرف هم متعادل باشد، انتظار است اگر نرخها نسبت
به قبل کم نشوند لااقل ثابت بمانند چون اصل، ميزان توليد و عرضه است که
قيمتها را تنظيم ميکند. اين شامل هر نوع کالاي ديگر هم ميشود. با توجه
به اين موارد به طور کلي معتقدم سيستم نظارت بر قيمتها و ميزان توليدات
بهتر شود مگر آن که کلاً شيوه رقابتي در انجام داد و ستدها برقرار باشد.»
حسن آقايي