مذاکرات هسته‌ای در آستانه «توقف»؟

به گزارش پایگاه 598 به نقل از باشگاه خبرنگاران، اظهار نظرها و رفتارهای طرفینِ دخیل در پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، این احتمال را قوت می‌بخشد که مسیر دیگری پیش روی این پرونده 11 ساله قرار خواهد گرفت، مسیری که قطعا به مذاق زیاده‌خواه‌های آمریکا و همپیمانان منطقه‌ای و بین‌المللی‌اش خوش نخواهد آمد.

شاید آن روز که وزرای خارجه 3 کشور اروپایی - انگلیس، فرانسه و آلمان - با حمایت و هدایت غیرملموس آمریکا در تهران بیانیه سعدآباد را امضا کردند و خیلی راحت از اجرای آن سرباز زدند، نمی‌دانستند این حرکت مکارانه آنها برای همیشه در حافظه ملت بزرگ ایران اسلامی ثبت خواهد شد تا در چنین روزهایی با استناد به آن تصمیم‌گیری کنند.

جمهوری اسلامی ایران برای حل پرونده هسته‌ای - که به طور غیرمنطقی و زورگویانه مورد اختلاف واقع شده - تمام تلاش خود را به کار گرفته تا روند بررسی و اتمام این پرونده سریع انجام شود، اما سخنان و رفتار طرف مذاکره کننده ایران از جمله آمریکا بر سر بزنگاه‌ها نشان داد که این کشور نه تنها تلاشی برای بسته شدن پرونده هسته‌ای ایران نمی‌کند بلکه عقیده‌ای هم برای بسته شدن آن ندارد!
 
قطعا در چنین وضعیتی سخنان مقام معظم رهبری به خوبی درک خواهد شد. ایشان اول فروردین 92 در جوار حرم مطهر رضوی فرمودند: «...آمریکائی‌ها مرتب از راه‌های گوناگون به ما پیغام می‌دهند که بیائید درباره مسئله‌ هسته‌ای گفتگو کنیم؛ هم به ما پیغام می‌دهند، هم در تبلیغات جهانی‌شان این را مطرح می‌کنند. مسئولین بلندپایه و مسئولین میانی آمریکا بارها و بارها می‌گویند بیائید در کنار گفتگوهای ۱+ ۵ که درباره‌ مسائل هسته‌ای بحث می‌کنند، آمریکا و جمهوری اسلامی دو به دو، درباره‌ مسئله‌ هسته‌ای ایران بحث کنند. من به این گفتگوها خوشبین نیستم. چرا؟ چون تجربه‌های گذشته‌ ما نشان می‌دهد که گفتگو در منطق حضرات آمریکائی به این معنی نیست که بنشینیم تا به یک راه حل منطقی دست پیدا کنیم ــ منظورشان از گفتگو این نیست ــ منظورشان از گفتگو این است که بنشینیم حرف بزنیم تا شما نظر ما را قبول کنید!». بیشتر بخوانید.

آغاز مخالفت

با پیروزی حزب جمهوری‌خواهان در انتخابات کنگره امریکا زمزمه مخالفت این حزب افراط‌گرای آمریکایی - که از قتل و کودک‌کُشی هم‌حزبی خود یعنی «جرج بوش» در عراق، پاکستان، افغانستان و ... حمایت می‌کردند - با پرونده هسته‌ای ایران بیش از پیش به گوش رسید.

اعضای حزب جمهوری‌خواه بلافاصله پس از در دست گرفتن صندلی‌های کنگره آمریکا مخالفت با برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران را آغاز کردند چرا که طرحی به جریان انداخته‌اند که راه را برای تشدید تحریم‌های ایران باز می‌کند.

ظاهرا در این طرح اهدافی چون «صفر کردن صادرات نفت ایران» و «فشارهای بیشتر اقتصادی و تجاری بر ایران» تدارک دیده شده است، البته در طرح قید شده است درصورت نتیجه نداشتن مذاکرات، تحریم‌های جدید به‌صورت خودکار اعمال خواهد شد!

تهدید کنگره

اما «باراک اوباما» در ششمین سخنرانی سالانه خود در کنگره امریکا - که این اولین سخنرانی سالانه وی پس از تسلط کامل جمهوریخواهان به کنگره آمریکا محسوب می شود - به تأثیرات مخرب تصمیم کنگره آمریکا برای وضع تحریم‌های جدید علیه ایران اشاره کرد و گفت: «تصویب تحریم‌های جدید توسط کنگره در این مقطع زمانی تقریباً شکست دیپلماسی را تضمین خواهد کرد، آمریکا را از متحدان این کشور جدا می‌کند و این امر را تضمین می‌کند که ایران بار دیگر برنامه هسته‌ای خود را از سر خواهد گرفت.»

رئیس جمهوری آمریکا سپس با بیان اینکه وضع تحریم‌های جدید «بی‌معناست» هشدار داد: «به همین دلیل است که» من هر طرح تحریم جدید که تهدید کند این پیشرفت‌ها را از بین می‌برد، وتو خواهم کرد.

هشدار به آمریکا

اما مسئولان جمهوری اسلامی ایران نیز صراحتا اعلام کرده بودند، هرگونه اقدامات کنگره آمریکا را بی‌پاسخ نخواهند گذاشت.

هر چند «باراک اوباما» اعلام کرده با تشدید تحریم‌ها علیه ایران مخالف است و حتی به کنگره جمهوری‌خواه هشدار داده است در صورت تصویب اعمال تحریم علیه ایران آن را وتو خواهد کرد، اما اگر این فرضیه را نادیده بگیریم که دعوای هسته‌ای «کنگره - کاخ سفید» برای امتیازگیری از ایران ساختگی است، ظاهرا حنای «اوباما» نزد نمایندگان کنگره رنگی ندارد! چرا که بعد از تهدید «اوباما» کمیته بانکداری سنای آمریکا با اکثریت آراء طرحی را به تصویب رساند که بر اساس آن، اگر مذاکرات ایران با 1+5 بر سر برنامه هسته‌ای تا پایان ماه ژوئن به نتیجه نرسد، تحریم‌های تهران تشدید خواهد شد. بیشتربخوانید.

پاسخ مجلس

البته این اقدام سخیف کمیته بانکداری سنای امریکا ازسوی مجلس شورای اسلامی بی پاسخ نماند چرا که وکلای ملت در جلسه علنی روز سه‌شنبه - 14 بهمن -  یک فوریت طرح «الزام دولت به حفظ حقوق و دستاوردهای هسته‌ای کشور» را  بررسی و تصویب کردند.

در بخشی از این طرح که با 173 رای موافق، 9 رای مخالف و 5 رای ممتنع از مجموع 205 نماینده حاضر در صحن علنی مجلس به تصویب رسید، تاکید شده است: در صورت تصویب و یا اعمال هر گونه تحریم جدید و یا  افزایش تحریم‌ها توسط آمریکا اعم از قوه مجریه (دستگاه‌های اجرایی، دولت و یا رئیس‌جمهور آمریکا)، قوه مقننه (کنگره یا مجلس سنا) و یا قوه قضاییه؛ دولت موظف است بلافاصله برنامه اقدام مشترک - 3 آذر 92 را کم‌لن یکن تلقی نموده و در چارچوب NPT اقداماتی را انجام دهد. بیشتر بخوانید.

 رئیس کمیته هسته‌ای مجلس که طراح این طرح بود، با اشاره به صحبت‌های اوباما خاطر نشان کرد: اوباما گفته اگر ایران خواسته‌های آمریکا را نپذیرد، تقاضای تصویب تحریم‌ها را مطرح می‌کند لذا ما راهی نداریم جز این فرمایش مقام معظم رهبری که فرمودند من دیپلمات نیستم من یک انقلابی‌ام. بنابراین باید پاسخ یاوه‌گویی‌های آمریکا را بدهیم.بیشتر بخوانید

غنی‌سازی 60 درصد
پس از تصویب این طرح، سید محمد بیاتیان عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس گفت: حرکت مجلس در طرح یک فوریتی مقابله با تحریم‌های جدید قدم اول بود، اگر آمریکا و متحدانشان و سازمان‌های به اصطلاح بین‌المللی بخواهند حد خود را ندانند و باز تحریم‌مان کنند، طرح غنی سازی 60 درصد را با قید دو فوریت به صحن خواهیم آورد و رای قاطعی به این طرح خواهیم داد. بیشتر بخوانید.

عبور از توافق ژنو
همچنین رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در واکنش به اقدام کمیته سنای امریکا به باشگاه خبرنگاران گفت: کنگره آمریکا کاری نکند که ما ناگزیر شویم برای دولت الزامی ایجاد کنیم که از محدودیت‌های پذیرفته شده در توافق ژنو عبور کند و گام جدیدی در عرصه فعالیت صلح آمیز هسته‌ای بردارد.

وی افزود: اقدامی که مجلس ایران در جهت توقف اجرای پروتکل الحاقی انجام داد را آمریکا و دیگر کشورهای همسو با این کشور به خاطر می‌آورند، با این تصمیمی که مجلس شورای اسلامی اتخاذ کرد، کلیه تعلیق‌های داوطلبانه‌ای که از سوی ایران انجام شده بود، متوقف شد.

بروجردی تاکید کرد: هرگونه تصمیم جدید کنگره آمریکا که برخلاف توافق ژنو هم هست، با عکس العمل جدی مجلس شورای اسلامی مواجه خواهد شد.

همچنین سیدحسین نقوی‌حسینی در این رابطه به باشگاه خبرنگارن گفت: با توجه به اظهارات اخیر اوباما مبنی بر این که ما به ایران فشار می‌آوریم تا خواسته‌های ما را بپذیرد و یا اقدامی که در کنگره بانکداری سنا در مورد تحریم جدید علیه ایران صورت گرفت یا اقدام کنگره که گفته است در ماه‌های آینده تحریم جدید علیه ایران تصویب خواهد کرد؛ همه این‌ها یک پیام دارد و آن این که آمریکایی‌ها نمی‌خواهند توافق صورت بگیرد.
 
وی افزود: آمریکا می‌خواهد جمهوری اسلامی ایران را وادار کنند تا مطالبات آن‌ها را بپذیرد و یا این که اصلاً نمی‌خواهند مذاکرات به توافق برسد.
 
تکلیف پرونده هسته‌ای

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: مجلس شورای اسلامی نمی‌تواند سکوت کند و باید از منافع ملی دفاع شود، بنابراین مجلس گام اول را در تصویب طرح«الزام دولت به حفظ حقوق و دستاوردهای هسته‌ای کشور» برداشت تا این هشدار را به آمریکا بدهد که اگر به این روند ادامه بدهند قطعاً مجلس تکلیف پرونده هسته‌ای را به شکل دیگری روشن خواهد کرد.
 
وی ادامه داد: این اقدامات کنگره آمریکا است که ما را مجبور می‌کند که برای منافع ملی کشورمان فکری کنیم.
 
نقوی‌حسینی در مورد این که اگر مذاکرات هسته‌ای متوقف بشود، مسیر هسته‌ای به چه صورتی خواهد بود، گفت: ما به راه‌مان ادامه خواهیم داد.

ادامه غنی‌سازی

همچنین محمدصالح جوکار در این رابطه به باشگاه خبرنگاران گفت: بحثی که کمیته بانکداری سنای آمریکا در مورد تحریم ایران گام برداشت یک نوع فشار به حساب می‌آید تا در مذاکرات شرایط طرف آمریکایی را بپذیریم.
 
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: این نوع اعمال فشار کنگره بر تیم مذاکره کننده ایرانی قابل قبول نیست و البته این نوع فشارها تأثیری بر اراده ایران نخواهد داشت.
 
وی ادامه داد: از زمان توافق اولیه تاکنون تحریم‌هایی زیادی خلاف روح توافق ژنو اعمال شده  است و طرحی که در مجلس تصویب شد عکس العملی به اقدام کمیته بانکداری سنای آمریکا بود.
 
جوکار خاطرنشان کرد: اگر کنگره تحریم‌ها را افزایش دهد، این طرح یک فوریتی مصوبه قانونی خواهد شد و دولت موظف می‌شود غنی‌سازی را ادامه دهد.
 
وی در مورد این که آیا این روند منجر به توقف روند مذاکرات هسته‌ای خواهد شد؟ گفت: مذاکره یعنی باید به نقطه مشترک برسیم، اگر قرار باشد یک طرف شرایط خود را به طرف دیگری تحمیل کند، این دیگر مذاکره نیست، بلکه باید بگوییم تحمیل کردن نظر یکی بر دیگری.
 
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تأکید کرد: آمریکایی‌ها مذاکره را قبول ندارند، بلکه معتقدند در خلال مذاکرات ایران شرایط مدنظر ما را بپذیرد.
 
وی افزود: آمریکایی‌ها حرف خود را در اوایل دهه 80 به ما زدند، آن زمان گفتند بحث، بحث هسته‌ای نیست، بلکه موضوع منطقه‌ای و جهانی است.
 
رئیس کمیته بسیج مجلس تصریح کرد: آمریکایی‌ها آن زمان گفتند ایران باید بخشی از شرایط ما را در نظام بین‌المللی که ما آن را تعریف کرده‌ایم، بپذیرد و ایران قطعاً این موضوعات را نخواهد پذیرفت.

توقف مذاکرات؟

حال این سوال مطرح می‌شود که آیا سنگ‌اندازی‌های کنگره آمریکا که نقش «پلس بد» را در قبال کاخ سفید به عنوان «پلیس خوب» بازی می‌کند، مسیر مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 5+1 را به ایستگاه «توقف» خواهد کشاند؟

فرمانبری کشورهای انگلیس، فرانسه و  آلمان از آمریکا و اطاعت محض این کشور از رژیم صهیونیستی بر کسی پوشیده نیست، و این نکته نیز هویداست که آمریکا نخواسته و نخواهد خواست که پرونده مذاکره هسته‌ای با ایران را ببندد! چه اینکه اگر چنین تصمیمی داشت می‌توانست پیش از روی کار آمدن حزب جمهوری‌خواه در کنگره این کار را انجام دهد و یا اینکه حداقل به مفاد توافق موقت ژنو پایبند بماند که نماند.

همچنین با وجود هشدار مسئولان ارشد جمهوری اسلامی ایران به آمریکا در مورد پرهیز از اعمال تحریم جدید علیه کشورمان، اما بازهم کمیته بانکداری سنای امریکا گام اول حرکت به سوی توقف مذاکرات هسته‌ را برداشت، گامی که مجلس ایران آن را بی پاسخ نگذاشت و ثابت کرد در این مسیر از حق و حقوق خود کوتاه نخواهد آمد.

عملکرد مجلس شورای اسلامی در جریان «توقف اجرای پروتکل الحاقی» توسط دولت ایران، از مصادیقی است که نشان می‌دهد این قوه فارغ از هرگونه گرایش سیاسی دولت‌ها، تصمیم مورد نظر ملت را اتخاذ خواهد کرد.

البته نباید از مقاله واشنگتن‌پُست که به صورت اینترنتی روز جمعه - 17 دیماه - منتشر کرد غافل ماند، آنجایی که می‌گوید: «هر توافقي با ايران ممکن است ظرف چند ماه از پايان دوره رياست جمهوري اوباما لغو شود».

بنابراین باید منتظر ماند و دید که آیا کنگره آمریکا مسیر بی بازگشت خود را ادامه خواهد داد تا شاهد توقف مذاکرات باشیم؟