هنرمند باید دلسوزانه جامعه خود را نقد کند

در بخش «سینما اندیشه» این برنامه در بیانی از دکتر رجبی دوانیبهاهمیت سینما پرداخته شد. وی بیان داشت: اوباما به صراحت از هالیوود به عنوان بزرگترین ابزار در خدمت سیاست های آمریکا نام برد. بیش از هر سلاحی در عرصه های گوناگون از طریق سینما می توانند فرهنگ خود را به جهان تزریق کنند. آنها با دید دنیایی و سلطه گرایانه خود به سینما نگاه می کنند. شما با دید روحانی و معنوی خود می نگرید. بسیار می توان از سینما جهت تعالی جامعه و تضمین آخرت خود بهره برد. کار آقای میرباقری در ساخت مختارنامه از نظر تاثیرگذاری و ارزش اگر نگوئیم کاری که صاحبان کتب اربعه حدیثی شیعه کرده اند بیشتر نباشد، کمتر نیست. می توان از طریق سینما آخرت را به خوبی رقم زد و تضمین کرد.

در ادامه برنامه دکتر سیدبشیر حسینی و مهدی انصاری منتقدان سینما، میهمان «سودای سیمرغ» شدند. حسینی در ابتدای سخنان خود گفت: اگر سینما را یک دنیای کوچک شده بر پرده سینما بدانیم که همه مسائل این دنیا روی این پرده خیلی بزرگ می شوند به مفهوم غایت علم ارتباطات یعنی تصویرسازی خیلی نزدیک می شویم. اساسا همه ما آدم ها براساس تصویرهای ساخته شده بر ذهن مان عمل می کنیم. اتفاقی که در ابتدای همه فیلم ها روی برج میلاد می افتد، عوامل فیلم روی سن می آیند و هر کدام یک جمله می گویند. آن جمله پربسامدی که بیشترین تکرار را دارد این است که امیدواریم فیلم مان را دوست داشته باشید.»

وی افزود: من امیدوارم آدم ها دوست داشتن در عمق وجودشان باشد آنگاه فیلم شان دوست داشتنی خواهد شد. ما دوست داشتن در فیلم هایمان چقدر نقش دارد؟ اگر می خواهیم فیلم هایمان دوست داشتنی باشند، مفهوم عشق و دوست داشتن چقدر بر پرده سینمای ما نشان داده شده تا مردم یاد بگیرند؟ برگردیم به سبک زندگی. تا وقتی برخی مفاهیم در وجود ما شکل نگرفته باشد، وقتی بخواهیم بیان کنیم با زبان الکن تپق می زنیم.

حسینی ادامه داد: بر پرده بزرگ سینما اتفاق ها بزرگ تر می شود. ای کاش مردم برخلاف تصورشان به خطر پرده سینما پی ببرند. فرض کنیم تصاویر و فیلم های خانوادگی که در صفحه کوچک موبایل خود می گیریم بر پرده بزرگ سینما نمایش داده شود، نتیجه این می شود بسیاری از جزئیاتی که ما تابحال به آن نه فکر کردیم و نه توجه، آنجا بزرگ می شود. اینجاست که حتی ارزش سینما مجدد پاس داشته می شود. ما بسیاری از موضوعات را تابحال در سینمای خود عرضه نکرده ایم. وقتی ما تصویر خود را خود عرضه نمی کنیم، یعنی دست  هایمان را بالا برده ایم، تا دیگران هرگونه دوست داشتند تصویرسازی کنند، به ما لطمه بزنند و پیامبر مهربانی اسلام را نعوذبالله نماد شرارت و غیراخلاق بودن معرفی کنند.

در ادامه مهدی انصاری در همین باره بیان داشت: قرار نیست وقتی ما از بیان مفاهیم و موضوعات بزرگ و مهم در سینما صحبت می کنیم بحث را پیچیده کنیم و حتما برویم سراغ فیلم های بیگ پروداکشن. موضوع در نوع نگاه هنرمند به جامعه است. هنرمندی که جامعه خود را دوست نداشته باشد، مشکل پیش می آید. مثلا امر به معروف و نهی از منکر. اصلی ترین شاخصه امر به معروف و نهی از منکر این است که من نگاهم به طرف مقابل این باشد که او اگر منکری انجام می دهد مثل این است که او سرما خورده است، او معاند نیست. من با نگاه دلسوزانه و قول لین باید با او برخورد کنم. این زیبا می کند امر به معروف و نهی از منکر را.

این منتقد سینما عنوان داشت: سینماگری که می خواهد جامعه خود را نهی از منکر کند چرا نگاهش به جامعه نگاه کسی است که گویی جامعه دشمن خود را می بینید و لطیف و زیبا صحبت نمی کند؟ مثلا برای نمایش مظلومیت زن در جامعه به زعم صاحب اثر، چرا برخورد مردم جامعه با قهرمان های زن فیلم خشن است؟ پس موضوع در عینکی است که هنرمند بر چشم زده است. هنرمند ما رابطه اش با جامعه چکونه است؟ آن را دوست دارد؟ اگر جامعه خود را دوست داشته باشد نقداش مثل کسی است که به عزیزترین کس خود می کند و لذا زیبا و دلسوزانه نقد می کند.

وی ادامه داد: گاهی پای برخی از این فیلم ها می نشینیم حال خوب و سبکی نداریم. اگر قرار باشد ما پای نقد دوستی بنشینیم و او با سخت ترین و شدیدترین لحن به ما تذکر دهد، طبیعتا احساس خوبی نداریم.

در ادامه دکتر حسینی، بیان داشت: البته من فکر می کنم هنرمند ما طبع ظریف و لطیفی دارد. باور کنیم اگر طبع ظریف و لطیفی نداشت قطعا نمی توانست آنها را به تصویر بکشد. پس خیلی زودتر از آدم های پوست کلفت اجتماعی به او بر می خورد و ناراحت می شود. من فکر می کنم بخش زیادی از هنرمندان ما الان حالشان خوب نیست و سرحال نیستند. برای همین داستان آیات یأس، ناراحتی ها و نگرانی های بسیار گل درشت را به تصویر می کشند که واقعا فکر می کنم اگر اسم خود را از فیلم حذف کنند و فیلم را ببینند حال خودشان نیز بد می شود.

وی در انتقاد از هنرمندان بیان داشت: اما از سویی انسان بزرگ علی رغم تلاطمی که در او ایجاد می شود، آنقدر روح بزرگی دارد که آدم ها را دوست دارد. اثر هنری هر هنرمند مثل فرزند اوست، آیا او پدری کرده است؟ سینماگر ما سلوک سینمایی نیاز دارد. صریح تر بگویم، سبک زندگی، مطالعه و مردم دوستی لازم دارد. حال اگر مفهومی را در جامعه مغفول دید، آن را به زیبایی و دلسوزی بیان می کند. به طور مثال مفهوم وفا در فیلم های ما کم شده است. وفاداری عین تا انتهایش ماندن و شانه خالی نکردن. این مفهوم در سینمای ما کم شده که زندگی ها کوتاه تر و طلاق ها بیشتر شده است. ازدواج های موقت جای ازدواج های دائم را می گیرد. آسیب اجتماعی وفا را با نمایش آدم های باوفا و با دیدن وفاداری در طول فیلم هایمان می توانیم اصلاح کنیم.

همچنین انصاری عنوان داشت: حکایتی است منصوب به ابوسعید ابوالخیر. اطرافیان او به او می گویند صاحب نفسی است که می تواند پرواز کند، ابوسعید می گوید این را پرنده هم می تواند انجام دهد، بعد می گویند فلانی می تواند روی آب راه برود، می گوید این کار را قورباغه هم می تواند انجام دهد. اما حقیقت این است که آن مرد خدایی کسی است که بین مردم بنشیند، با مردم غذا بخورد و حرف بزند و شبیه خلق و خوی آنها داشته باشد. به نظرم در بحث سلوک اینکه هنرمند با مردم زندگی کند و زبیایی های آنها را ببیند، مهم است.

در ادامه برنامه دکتر احمد مسجدجامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران میهمان ویژه «سودای سیمرغ» رادیو گفتگو شدند. وی درباره فلسفه حضور مسئولین در جمع اهالی سینما و جشنواره فیلم فجر بیان داشت: این حضورها خوب است. ما در همان سال هایی که در ارشاد بودیم ترجیح می دادیم شهروندان اوقات فراغت خود را در نیز در حوزه فرهنگ سپری کنند. این را نباید بد دانست که حتی مسئولین بیایند اینجا یک گشتی بزنند و بروند. ما در آن زمان بحثی را به جد دبنال می کردیم.

وی افزود: از نظر ما ماهیت انقلاب اسلامی، فرهنگی، هنری و اجتماعی است. بنابراین تلاش مان این بود که دهه فجر را به اوج فعالیت های فرهنگی نزدیک کنیم. الان نیز تنها از دهه فجر همین جشنواره فیلم، تئاتر، موسیقی و... فجر باقی مانده است. این خود ذات انقلاب را نیز نشان می دهد که چگونه با فرهنگ و هنر پیوند خورده است. از این نظر این خود یک ادای دینی است نسبت به همان هدفی که سال ها پیش کل جامعه ما نسبت به آن اقدام کرد. لذا این رفت و آمدها نشاط آور و کمک کننده است. حالا با هر نیتی که این مسئولین بیایند.

وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان داشت: ما در نمایشگاه کتاب نیز این موضوع را داریم که بسیاری از ناشرین مشکلاتشان در همین فضای رودررویی و گفتگویی حل می شد که شاید یک وزیری یا مقام مسئولی آمده بود گشتی بزند و گپ و گفتی زده رد و بدل و ضرورتی بیان می شد و اقدامی صورت می گرفت. لذا من تصورم این است که هر کس با هر علایقی که وارد این حوزه می شود این علایق را محترم بشماریم، آن را مدیریت کنیم و از آن استفاده کنیم.

سی و سومین جشنواره بین المللی فیلم فجر از 12 تا 22 بهمن 93 در 29 سالن سینمایی و برج میلاد برگزار می شود. «سودای سیمرغ» به تهیه‌کنندگی محمدجواد طالبی و اجرای سیدامیر جاوید، برنامه ای انتقادی است که به مدت ده شب بطور از زنده از محل برگزاری جشنواره در برج میلاد از ساعت 18 الی 19 روی آنتن رادیو گفتگو موج 103.5 مگاهرتز می رود.