چرایی حذف یارانه پرمصرف‌ها

به گزارش پایگاه 598، از زمانی که پای یارانه نقدی به خانه هایمان باز شد، بحث حذف ثروتمندان نیز مطرح شد. یک روز خوشه بندی را مطرح کردند و خوشه یک و دو و سه نصیب خانوارها شد. خوشه هایی که دست آخر هم نفهمیدیم بر چه مبنایی شکل گرفت و به چه دردی خورد. در دولت یازدهم، انصراف از یارانه ها کلید خورد که تنها 2 میلیون نفر از آن استقبال کردند.

در همین زمان، قیمت نفت پایین آمد و میزان فروش آن نیز با چالش مواجه شد تا مجلس و دولت به صورت جدی تر سراغ حذف ثروتمندان را بگیرند. اما در زمان عملیاتی کردن این ایده، همگان دریافتند که شناسایی ثروتمندان، کار آسانی نیست و به همین دلیل کمیسیون انرژی مجلس پیشنهاد حذف یارانه پرمصرف ها را جایگزین حذف یارانه پردرآمدها کرد و پیشنهاد داد یارانه پرمصرف ها قطع شود تا هم در مصرف انرژی صرفه جویی شود و هم بار مالی از دوش دولت برداشته شود.

این طرح یک پیش فرض اساسی دارد و آن یکسان دانستن پرمصرف ها با پردرآمدهاست. یعنی آن کسی که پرمصرف است، الزاما پردرآمد نیز هست. بر این فرض اشکالات اساسی وارد است. چرا که معیار مصرف انرژی در کشور، خانوار است و طبیعتا خانوارهای پرجمعیت مصرف انرژی بالاتری دارند که سبب می شود جریمه ای بر جمعیت خانوارها وضع شود. ایراد بعدی این است که معمولا خانوارهای کم درآمد از وسایلی استفاده می کنند که کارایی پایین تری دارد و این امر باعث می شود که مصرف انرژی آن ها بالا دیده شود.

اشکال سوم به تغییر سبک زندگی خانوارها و زندگی آپارتمان نشینی باز می گردد. اکثر خانوارها چه ثروتمند و چه فقیر(لااقل در شهرهای بزرگ) در آپارتمان هایی زندگی می کنند که تفاوت متراژ زیادی با هم ندارند. مثلا مصرف خانه 75 متری در شمال شهر تهران کمتر از مصرف انرژی خانه 100 متری جنوب شهر است. اما آیا می توان گفت که اولی لایق دریافت یارانه است و یارانه دومی باید قطع شود.

صرف نظر از پیش فرض اشتباه این نوع نگاه، باید گفت اشکالات عملیاتی زیادی نیز بر این طرح وارد است. مثلا، اینکه برای حذف یارانه انرژی ، مصرف انرژی در چند ماه مد نظر قرار می گیرد؟ طبیعتا با نگاه به مصرف یک یا دو ماه نمی توان در مورد حذف یارانه تصمیم گیری کرد و باید بازه زمانی طولانی تری را در نظر گرفت. در این صورت نیز امکان نقل و انتقال خانوارهای اجاره نشین زیاد است که مشکل شناسایی را سخت می کند. علاوه بر این دسترسی به این نکته که چه خانواری در کدام خانه زندگی می کند سخت دشوار است.

در انتها پیشنهاد می شود تا زمانی که اطلاعات جامعی در زمینه نقل و انتقال مسکن و مستغلات داریم و اطلاعات جامعی در زمینه درآمد املاک، مشاغل و کارکنان داریم، چرا باید به سراغ پیشنهاداتی برویم که این همه نقصان دارد. البته تنها خوبی این پیشنهاد این است که برخی از مردم، از ترس قطع یارانه، مصرف انرژی شان را کاهش می دهند!

حبیب نیکجو

منبع:‌ رصد