برای توافق با ایران، تا ابد فرصت نداریم!

 با این حال، تمدید مدام مذاکرات، هم به لحاظ سیاسی و هم اقتصادی امکان‌پذیر نیست. به علاوه، تلاقی عواملی همچون کاهش ناکافی تحریم‌ها، جنگ‌طلبان کنگره و جاه‌طلبی‌های اعضای 1+5 ، دریچه فرصت برای دستیابی به توافق هسته‌ای را کوچک‌تر می‌کند.

 بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران، اخیرا اظهار داشت که پس از لغو تحریم‌ها، ایران تولید خود را از 2.7 میلیون بشکه به 4 میلیون بشکه افزایش خواهد داد. در حال حاضر، تحریم‌های موجود، ایران را در رسیدن به اهداف نفتی خود با مشکل مواجه کرده است. در صورتی که ترکیب توجیه ناپذیر عدم لغو تحریم‌ها و سقوط قیمت نفت به بحران در این کشور منجر شود، روند مذاکرات هسته‌ای ناتمام خواهد ماند.

دورنمای تحریم‌های اضافی کنگره علیه ایران، یکی دیگر از مسائلی است که دستیابی به توافق نهایی را تهدید می‌کند. اعضای کنگره، که از مذاکرات فعلی ناراضی هستند، ممکن است که با هدف پایان دادن هر چه سریع‌تر به برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌های جدیدی را علیه این کشور وضع کنند. یک چنین سناریویی، یکی از انگیزه‌های مهمی که ایران را به میز مذاکرات آورده بود، تضعیف خواهد کرد. 

از سوی دیگر، اعمال هرگونه تحریم جدید، برای ایران به منزله آن است که غرب هیچ جدیتی برای رسیدن به توافق هسته‌ای ندارد و امیدی به لغو تحریم‌ها نیست. به علاوه، هرگونه تشدید تحریم‌ها توسط آمریکا می‌تواند توازن ظریف و حساس موجود بین گروه 1+5 را بر هم زده و باعث ‌شود که دیگر طرفین مذاکره، انگیزه‌ای برای ادامه مذاکرات نداشته باشند و آن را رها کنند. این امر موجب خواهد شد که امیدهای باقیمانده برای دستیابی موفقیت‌آمیز به یک توافق هسته‌ای، نقش بر آب شوند.

نویسنده در ادامه این یادداشت می‌نویسد: 

با این حال، یکی دیگر از چالش‌های موجود در بین اعضای 1+5، بلندپروازی‌های روسیه و چین است. زیرا این احتمال وجود دارد که در صورت بی‌نتیجه ماندن و تداوم بی‌حاصل مذاکرات، این دو کشور از مذاکرات کناره گیری کنند و با توجه به اینکه ایران برای افزایش تولید نفت و گاز خود به سرمایه گذاری خارجی و شرکای بین المللی نیاز دارد، روسیه و چین می‌توانند به جای آنکه وقت خود را در مذاکراتی بی‌نتیجه و طولانی تلف کنند، روی فرصت‌های سودمند اقتصادی دوجانبه، همکاری‌های خود را با ایران آغاز کنند. از این رو، گروه 1+5 باید به دقت گام بردارد و سریعا پیش از آنکه اتحاد و عزم موجود در بین اعضای آن شکسته شود، با ایران به توافق برسد.

سیاست داخلی ایران نیز وضع موجود را تحمل نمی‌کند. عده‌ای در ایران معتقدند که گروه 1+5، بیش از ایران به این توافق نیاز دارد. به اعتقاد «مارویاما»، موفقیت ایران در تحت تاثیر قرار دادن تحرکات منطقه‌ای، اعتماد به نفس و جسارت رهبران سیاسی ضد غرب را در این کشور افزایش داده است. با این وجود، در صورت طولانی شدن مذاکرات و عدم تحقق وعده لغو تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، می‌تواند این کشور را از میز مذاکرات و دیپلماسی هسته‌ای خود منحرف سازد. 

در دور پایانی مذاکرات، ایران و 1+5 باید به گفت و گوهای خود تا رسیدن به یک توافق جامع هسته‌ای ادامه دهند. این نکته را نیز باید در نظر گرفت که زمان برای مذاکره، تا ابد ادامه نخواهد داشت. جنگ‌طلبان کنگره و احتمال وضع تحریم‌های جدید علیه ایران، تهدیدی علیه این مذاکرات به شمار می‌روند و از طرفی، این احتمال وجود دارد که عزم روسیه و چین در این مذاکرات دستخوش تغییر شده و به خاطر مزایای همکاری با ایران در زمینه فرصت‌های اقتصادی، از ادامه مذاکرات منصرف شوند.

نویسنده معتقد است که برای جلوگیری از شکست مذاکرات،‌ ایران باید برای لغو تحریم‌های بیشتر، شواهد محکمی را مبنی بر توقف برنامه هسته‌ای خود ارائه دهد. در مقابل،1+5 نیز به نوبه خود باید متحد و یکپارچه بماند و همچنین فضای کافی به ایران بدهد تا تعهد خود را به توافق نشان دهد. اقدامات عجولانه و نسنجیده، می‌تواند این توازن ظریف و حساس را بر هم زده و نتایج مهلکی را به دنبال داشته باشد.