ماجرای عکس‎جنجالی در شبکه‌های اجتماعی

بعد از چشیدن حس خوب عکس؛ با اندکی فکر، به‌ راحتی می‌توان فهمید که فرزندان شهدای تصویر فوق‌الذکر، نباید این سن‌ و سال باشند! با توجه به اینکه سابقه آشنایی با «مهدی خرازی»، فرزند آخر شهید حاج‌حسین خرازی را داشتیم، در نگاه اول پی به این امر بردیم اما از طرفی شبهه‌ای مطرح شد که این‌ها بچه‌های تازه فارغ‌التحصیل‌شده از دبیرستان شهید اژه‌ای اصفهان‌اند و نسبتی هم با شهدا به غیر دوست‌داشتن‌شان، ندارند. از همین‌رو برای یافتن چند و چون قصه این عکس، به سراغ کارگردان هنری‌اش رفتیم تا بفهمیم که داستان از چه قرار است.

اواخر آذر ماه 93، حوالی ساعت 12 شب، بچه‌ها و رفقای هم‌سن‌ و سالی که امسال اولین سال دوری از هم را تجربه می‌کنند، در گلستان شهدای اصفهان، گرد هم جمع می‌شوند.

رفقایی که حداقل چهار سال دبیرستان خود را در یک فضای دوست‌داشتنی به نام «مجمع فرهنگی شهید اژه‌ای» ذیل مرکز پرورش استعدادهای درخشان اصفهان، گذرانده‌اند و حالا هرکدام‌شان در یکی از دانشگاه‌های شریف، تهران، شهید بهشتی، صنعتی اصفهان و ... اولین سال دانشجویی‌شان را تجربه می‌کنند.

«محمدجواد حاجی‌احمدی»، دانشجوی کارشناسی ارشد برق-مخابرات دانشگاه علم و صنعت تهران؛ سرگروه این جمع رفاقتی است. محمدجواد که متولد 1369 است، مدال برنز المپیاد را هم در سابقه علمی خودش دارد و حالا بچه‌ها را دور هم جمع کرده تا ضمن تجدید دیدار، زیارتی هم از شهدای دوست‌داشتنی گلستان اصفهان داشته باشند. بچه‌ها که در مجمع‌شان در طول این چندسال با هم خو گرفته‌اند و چندین مسافرت رفته‌اند و کارهای فرهنگی کرده‌اند، در این وعده شبانه، از همه‌چیز می‌گویند تا اینکه میان گپ‌وگفت‌هایشان، به صورت اتفاقی ایده یک عکس دسته‌جمعی پای تابلوی عکسی که شهید خرازی و شهید عرب در آن هستند، مطرح می‌شود. محمدجواد به‌عنوان بزرگ گروه، کارگردانی هنری عکس را به عهده می‌گیرد. اولین نفری که انتخاب می‌شود، جانشین شهید خرازی‌ست. شباهت یکی از بچه‌ها به چهره حاج حسین، نفر اول را در عکس قرار می‌دهد. چیدمان بچه‌ها، عوض‌بدل کردن لباس‌ها، فیگور گرفتن بچه‌ها، ... بالاخره عکس را شکل می‌دهد. لذت قرار گرفتن به‌ جای شهدا در کنار شرمندگی، یک تجربه شیرین دیگر است که این شب به آنها افزوده می‌شود.

گلستان شهدای اصفهان

جالب اینجاست که برخلاف انتظار تب اینستاگرامی، عکس توسط هیچ‌کدام از بچه‌ها در فضای مجازی منتشر نمی‌شود؛ فقط برای تبادل بین خودشان در یک گروه خصوصی ارسال می‌شود و برای اولین بار، توسط یک‌سایت خبری اصفهان که سردبیرش از اعضای آن گروه گوگلی بوده، حدود 10 روز بعد برای مشاهده عموم منتشر می‌شود. پس از انتشار عکس در جمعه 12 دی‌ ماه با تیتر «خلاقیت در گلستان شهدا» در سایت «کانون خبر» به آدرس http://yon.ir/Eftc عکس با تیترهای مختلفی که در اول یادداشت به آن اشاره شد، در فضای مجازی دست به دست می‌شود. تا جایی که یک روزنامه سراسری کشور می‌نویسد: «تصویری این روزها در فضای مجازی جا به جا می‌شود که جذابیت خاصی برای مخاطبان خود ایجاد کرده است. تصویری از تعدادی از شهدای 8 سال دفاع مقدس در پس زمینه عکس خود را به رخ می‌کشد در حالی که فرزندان این شهدا با همان پز درون عکس پدران دلاورشان، تصویری از خود را ثبت کرده‌اند. تصویری با شبیه‌ترین حالت و مدل و نوع لباس‌ها است. چهره‌هایی که سعی می‌کنند شبیه تصویر پدرانشان باشند و امید به این که تک تک ما در پی راه پدران آنان باشیم».

انتشار گسترده این عکس یادگاری در فضای مجازی با عنوان نادرست فرزندان شهدا پای تابلوی پدران‌شان؛ دو نتیجه جالب در پی دارد.

اول اینکه چقدر کارهای خلاقانه با اجرای خوب، سریع و بدون هیچ‌گونه تبلیع دولتی و رسمی، فراگیر می‌شود و همه از دیدن‌ش لذت می‌برند و دوم اینکه بار دیگر بر لزوم سواد رسانه‌ای در استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی صحه می‌گذارد. کاربران شبکه‌های اجتماعی، به خصوص وایبر و واتس‌آپ بدون هیچ‌گونه دقت در منبع و به سبب سرعت در انتشار مطلب، تصویری را با عنوان نادرست منتشر می‌کنند که مسلما اگر داستان این عکس را بدانند و بخوانند، شیرینی‌اش چندبرابر می‌شود.

ان‌شاءالله که همه توفیق این‌ را داشته باشیم که «پا، در جای پای آن بزرگان» بگذاریم.

یادداشت: سیدفرشاد عریضی