وی افزود: دولت یازدهم سال گذشته کار خود را در یک شرایط خاص اقتصادی آغاز کرد که تیتر آن رکود تورمی بود که شاید تیتری گویا برای وضعیت اقتصادی کشور باشد.
رئیسجمهور با بیان اینکه شرایط کشور در 2 سال پیاپی منفی بوده است، تصریح کرد: کشور منفی 6/8 و منفی 1/9 را تجربه کرده و به لحاظ تورم نیز تورمش از مرز 40 درصد عبور کرده بود. در شرایطی قرار داشتیم که کشور به لحاظ پولی و ارزی شرایط خاصی را تجریه میکرد و پیشبینی آینده کار سختی بود.
روحانی گفت: دولت بدهیهای هنگفتی به نظام بانکی و پیمانکاران داشت و شرایط روابط خارجیاش به گونهای بود که فروش آنچه که میخواست بفروشد و خرید آنچه که میخواست بخرد با مشکلات فراوانی روبرو میشد.
به گفته وی، اقتصاد کشور در آغاز کار دولت یازدهم و ماههای قبل از آن به گونهای نبود که اقتصاد اشتغالزا باشد و در این زمینه با مشکلات زیادی روبرو بود و کل اشتغال کشور اگر در یک بازه زمانی 10 ساله از 84 تا 93 بررسی شود شاغلان کشور از 20/6 میلیون تنها به 21/5 رسیده است.
رئیسجمهور اضافه کرد: بزرگترین مشکلی که ما از روز اول با آن مواجه بودیم، عدم استفاده و بهرهبرداری از نظرات کارشناسان بوده و این مهمتریم معضل در بخش اقتصاد بوده و از دانشمندان و دانشگاهیان و صاحبنظران سوال نکردیم و از تجربه و دانش آنها به خوبی استفاده نکردهایم. در این صورت خوددرمانی نتیجهاش روشن است که یک روز حال آدمی با خوددرمانی خوب میشود و یک روز بد؛ یک عده هستند که هر چه دارو دارند را طبق نظر خودشان مصرف میکنند و اقتصاد ما هم در مقطعی دنبال خوددرمانی بوده و دارویی در اتاق بود و از آن استفاده میکردند.
روحانی با تاکید بر این مسئله که باید از نظرات کارشناسان استفاده شود و حتی در اقتصاد سالم هم نمیشود از کارشناس استفاده نکرد، اظهار داشت: دولت یازدهم در شرایطی روی کار آمد که اولین تصمیمش بر آن شد که هر قدمی که در بخش اتقصاد برمیدارد با صاحبنظران مشورت کند و نظرات آنها را بخواهد؛ البته ما در یک جمع اقتصادی تصمیماتی میگیریم که گاهی برخی اقتصاددانان از سراسر کشور نامه مینویسند یا به من ایمیل می زنند که من از آنها استفاده میکنم، لزوما هم ممکن است از آن نظرات در تصمیمات خود استفاده نکنیم، اما مفید است. به هرحال تضارب آراء همیشه مفید است.
وی خاطرنشان کرد: باید نظرات و پیشنهادهای مختلف دانشگاهیان و کارشناسان روی میز دولت بیاید. گاهی که راهحلهای روی میز را میبینیم پیشنهادهایی را میبینیم که با راهحلهای سنتی موقعی که من در دهه 40 دانشجو بودم و دروس اقتصاد میخواندم، تفاوت ندارد. باید به هر میزان که تعداد دانشجویان و اساتید و محققان اقتصادی افزوده میشود روی میز اقتصادی ما راهحلهای به روزتر،کارشناسیتر، دقیقتر و بومیتر باشد.
رئیس جمهور گفت: گاهی یک نظریه اقتصادی از سوی یک فرهیخته میبینیم که وقتی به آن خوب دقت میکنیم مشاهده میشود که ترجمه مقاله است، البته ترجمه خوب است، اما باید بیشتر با شرایط کشور آشنا باشیم.
روحانی با بیان اینکه در کشور ما سالها و دهههاست که اقتصاد به سیاست یارانه میدهد، تصریح کرد: اقتصاد ما هم به سیاست خارجی و هم به سیاست داخلی یارانه میدهد و خوب است که یک بار هم شده برعکس عمل کنیم و از سیاست داخلی و خارجی به اقتصاد یارانه بدهیم تا ببینیم زندگی و معیشت مردم و اشتغال جوانان چه خواهد شد.
وی افزود: یکی از اصول قانون اساسی که از روز اول تاکنون اجرا نشده و من به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی خیلی دلم میخواهد شرایطی فراهم شود تا یک بار هم که شده به این اصل قانون اساسی عمل شود. قانون اساسی به ما میگوید در مسائل مهم اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به جای اینکه قانون در مجلس تصویب شود، ماده قانونی یا برنامه مستقیم به آراء عمومی مردم و همه پرسی گذاشته شود.
روحانی افزود: یک بار هم که شده یک مسئله بسیار مهم که ممکن است اختلافی هم باشد؛ البته اختلافی بودن اشکالی ندارد و نظرات همیشه یکسان نیست؛ یک بار آن مورد مهم که برای همه ما اهمیت دارد و در زندگی ما تاثیرگذار است از مردم مستقیم بپرسیم. مجلس شورای اسلامی اهلا و سهلا، سر جای خودش محفوظ، ما هم احترام میکنیم، رای دهند قانون بگذرانند.
«یک بار، سالی یک بار، ده سال یک بار، الان که 36 سال شده است. یک بار این قانون اساسی و این اصل قانون اساسی اجرا و عمل نشده است. ما بیاییم یک مدتی بیشتر به اقتصاد توجه کنیم، حالا یارانه هم به اقتصاد ندهیم اشکال ندارد، از اقتصاد یارانه نگیریم. چیزی هم نمیخواهد به اقتصاد دهیم، شرایط را آماده کنیم. کشور ما چه بخواهیم چه نخواهیم، البته بقیه کشورها هم اینگونه هستند، اما در کشور ما پررنگتر است، اقتصاد ما بیشتر سیاسی است تا اقتصادی محض؛ حالا یا با سیاست خارجی یا سیاست داخلی تلفیق دارد. شما میگویید از همه مالیات بگیریم، کاملا درست است، نمیشود یک نهاد کار اقتصادی کند و مالیات ندهد، اما تا میگویی فلان نهاد هم باید مالیات دهد، ببینید چه بساطی به پا میشود.»
به گفته رئیسجمهور، اگر این دولت چیزی که بفهمد و بداند مصالح مردم است بدون واهمه از هیچکس و هیچ نهاد، اعلام خواهد کرد و به مردم خواهد گفت و اگر لازم باشد لایحه لازم را تقدیم مجلس شورای اسلامی خواهد کرد، اما برخی امور سیاست داخلیاش بسیار بسیار قوی است. بیش از آنچه فکر میکنید قوی است.
روحانی ادامه داد: نمیشود؛ اقتصاد در کشور با انحصار پیشرفت نمیکند، نمیشود. اگر تولیدکننده فقط من هستم و شما هم مجبور هستید فقط از من خرید کنید، برای چه تولید را من ارزان و کیفیت آن را بالا ببرم، خیلی خیلی باید مسلمان بود از سلمان و ابوذر هم بالاتر.
رئیسجمهور با بیان اینکه اقتصاد باید از انحصار نجات یابد و در صحنه رقابت حضور یابد، اظهار داشت: اقتصاد باید از رانت نجات پیدا کند و همه دستگاههای دولتی فعالیت اقتصادی خود را به صورت شفاف بیان کنند و روی سایت قرار دهند. همه مردم با هم باید از آمار، ارقام و طرحهای اقتصادی در یک لحظه باخبر شوند، اینجا پسرعمه، پسرخاله نداریم. اگر شفافیت در کار بود و رانت نبود و انشاءالله توانستیم با فساد هم مقابله کنیم که همه جا ریشه دوانده است، مگر میشود با فساد حرکت اقتصادی ما سرعت پیدا کند.
روحانی گفت: مگر میشود با فساد حرکت اقتصادی سرعت پیدا کند، من این جملاتی را که میگویم به خاطر این است که اقتصاد باید به حواشی هم توجه کند، البته به ما طلبهها گفتند «علیکم بالمتون لا بالحواشی» اما اینجا جز مواردی است که «علیکم بالحواشی» است. اقتصاد ما طوری این نیست که صرف اقتصاد باشد و باید مسائل اجتماعی داخلی خارجی و خیلی ملاحظات دیگر در نظر گرفته شود، بسته شما تنها نمیتواند بسته سیاستی باشد، باید یک بسته سیاستی باشد که کنارش بسته سیاسی هم باشد پشتیبانی کند تا کار جلو برود.
وی افزود: بنابراین حرکت از سال گذشته شروع و آغاز شد و هر چه ما دستاورد داریم به استفاده از نظرات صاحبنظران دانشگاهیان کارآفرینان صاحبان تجربه و از همه مهمتر اعتماد و سرمایه اجتماعی و حمایت مردم و حمایت مقام معظم رهبری مربوط میشود که همه دست به دست هم داد تا یک قدم به جلو برداریم البته دستگاه اجرایی هم همه توانی که در اختیار داشت به کار گرفت.
روحانی با بیان اینکه با این شرایط توانستیم تورم را مهار کنیم، خاطرنشان کرد: باید اقتصادانان به مردم توضیح بدهند که وقتی به عامه مردم میگوییم تورم از 20 درصد کاهش داشته و 17 درصد شده با مقوله ارزان شدن متفاوت است؛ کاهش تورم با ارزان شدن کالاها دو مقوله متفاوت است و اینها توضیح داده شود. در بخش اقتصاد اگر مردم با ما همراه نباشند ما شکست میخوریم.
رئیسجمهور تصریح کرد: از رسانههای عمومی خواهش میکنیم در کنار نقد و انتقاد که لازم و مفید است حواسمان جمع باشد به اعتماد مردم صدمه نزنیم؛ خیلی مهم است، اگر میبینیم حرکتی از پارسال آغاز شده، این حرکت به خاطر سرمایه اجتماعی، رابطه دولت با مردم، اعتماد مردم به دولت و قبول کردن این مطلب است که مردم قبول کردند که این دولت به مردم دروغ نمیگوید است و اگر اینها را از دست بدهیم چیزی نداریم و سرمایه اصلی ما همین است.
روحانی انتخابات سال آینده مجلس شورای اسلامی را مورد توجه قرار داد و گفت: سال آینده انتخابات است و اشکالی ندارد که رقابت کنیم، در مسائل ملی باید توجهمان به رشد پایدار باشد و در همین راستا بعد از کنترل تورم در دو فصل پیاپی نسبت به سال گذشته بررسیهای مقدماتی بانک مرکزی نشان میدهد که نسبت به سال گذشته و در حدود 6 ماه رشد حدود 4 درصد داشتهایم که این رشد امیدوارکننده است.
وی گفت: انشاءالله پایان امسال را به گونهای پایان میبریم که علیرغم همه مشکلات تورم ما از 20 درصد کمتر خواهد بود که این فرای قول ما خواهد بود. قول ما این بود که تورم پایان سال 25 درصد باشد و اقتصادمان بعد از دو سال رشد منفی شاهد رشد مثبت خواهد بود و یک قدم کار را به پیش بردیم.
رئیسجمهور با بیان اینکه کاهش تورم برای یک سال دو سال کافی نیست و باید مستمر کاهنده باشد، گفت: معنای این حرف این است که مهار تورم باید با قوت در سالهای 93، 94، 95 ادامه پیدا کند و در سال 96 که پایان کار دولت یازدهم است تورم تک رقمی شود و امیدواریم در این راه خدا به ما توفیق دهد.
به گفته روحانی کمتر کشوری در دنیا وجود دارد که تورم دو رقمی داشته باشد، تورم دو رقمی دیگر برافتاده و چند تا کشور که یکی از آنها ایران است تورم دو رقمی دارد.
وی ادامه داد: علاوه بر کاهش تورم نیز باید به رشد توجه کنیم؛ ما توسعه پایدار مستمر همهجانبه میخواهیم والله بالله تجربه زندگی سیاسی ما میگوید کشور با انزوا نمیتواند رشد مستمر داشته باشد و معنای آن این نیست که دست از اصول و آرمانهایمان برداریم.
رئیسجمهور به موضوع مذاکرات هستهای اشاره و با بیان اینکه مگر در میز مذاکره بحث آرمان و اصول مطرح است؟ اینها توهمات است و عدهای در توهمات زندگی میکنند، افزود: سر میز مذاکره نه آنها و نه ما راجع به آرمان و اصول بحث نمیکنیم، در دنیای امروز بحث منافع استو هر کشوری دنبال منافع و خواست خود است، اساس بحث سیاست خارجی منافع است و نه اصول و آرمانها.
وی با طرح این پرسش که مگر در مرحله اول توافق ژنو در زمینه بحث هستهای آرمان و اصولمان را معامله کردیم؟ تصریح کرد: ما با هم حرف زدیم و باهم توافق کردیم. یک خواستی ما داشتیم و یک خواستی انها داشتند و این خواستها با هم فاصله داشتند وتمام مذاکرات برای این است که پلی بین خواست طرف و ما وصل شود واین پل چگونه ترسیم شود از کجا شروع شود و کجا به ههم متصل شود معنای مذاکرات است.
رئیسجمهور خاطرنشان کرد: در ژنو بخشی از تحریمها برداشته شد و تحریمها مهم سرجایش است مثل تحریم نفت و بانک، و از بخشی کوچکی از تحریمها در زمینه خودرو، بیمه پتروشیمی و کشتیرانی عبور کردیم و بخشی از اموال بلوکه شده ما آزاد شد که در مقابل ما شفافیت بیشتری نشان دهیم و بگوییم فلان نوع غنیسازی که در حال حاضر به آن نیاز نداریم برای مدتی آن نوع غنیسازی متوقف میشود و آیا این کار به معنای زیر سوال رفتن آرمانها و اصول ما است؟ آرمان ما به سانتریفیوژ وصل نیست، آرمان به مغز و قلب و اراده ما وصل است.
رئیسجمهور اضافه کرد: دولت کار خود را با حمایت و کمک مردم آغاز کرده و یقین داشته باشید در هرکجایی اگر دولت مشکل عمدهای پیدا کند به صراحت برای مردم بیان میشود و من به عنوان رئیسجمهور هیچ تردید و هی واهمهای از هیچ کسی ندارم و مشکل را با مردم در میان خواهم گذاشت. اما بدانید در بسیاری از امور حرکت جامعه باید با همکاری و هماهنگی باشد و این طور نیست که همه چیز در دست دستگاه اجرایی باشد. حتی اقتصاد، مگر همه اقتصاد دست دولت است؟ دیگران هم هستند که در بخش اقتصاد فعالیت میکنند، مگر هر تصمیم اقتصادی میشود گرفت باید برای قانون به مجلس برد.
روحانی با بیان اینکه برای انجام کارها و پیشبرد اهداف باید هر سه نهاد مجلس دولت و شورای نگهبان کنار هم باشند، گفت: در کنار این سه دستگاه دستگاه قضایی هم باید باشد و همه ما در سیاستهای کلی از چارچوبهای ابلاغی مقام معظم رهبری پیروی کنیم و نمیشود در کشور جداجدا کار کرد، بعضیها برای من می نویسند و یا تلفنی به ریاستجمهوری اعلام میکنند که به رئیس جمهور بگویید چرا فلان کار را نکردید و فلان کار شد، هیچ کاری نبوده که ما به مردم بگوییم و شروع نکنیم اما اینکه به پایان برسیم خیلی جاها نیار داریم باهم همکاری کنیم.
وی ادامه داد: شرایط کشور در منطقه و جهان به ما حکم میکند که ما امروز وحدت و اتحاد بیشتری داشته باشیم. من به آینده امیدارو هستیم واینکه دولت خود را سرور مردم بداند اشتباه است ما سرور نداریم و یا اینکه بگوید من دولت تصمیم میگیرم این هم اشتباه است ، دولت خود را خادم مردم میداند و مردم صاحب اختیار هستند پس اشتباه است اگر دولتی خود را سرور بداند و مردم هم بگویند که کارها به عهده دولت است و به ما ربطی ندارد. هم تصمیم و هم اختیار با مردم است و ما نمانیدگان مردم هستیم.
رئیسجمهور در ادامه بااشاره به موضوع کاهش قیمت جهانی نفت گفت: البته این اتفاق را در سالهای 66 و 77 هم تجربه کردهایم، ذات نفت طوری است که به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان مرتبط میشود ما هرچه در دنیای صادرات و ارتباط با دنیا قویتر باشیم دیرتر صدمه میبینیم و اگر در اقتصاد قوی باشیم امنیت ملیمان تقویت میشود.
روحانی گفت: آن زمان گذشت که میگفتند اگر سرمایهدار خارجی به ایران میآمد استقلال به خطر میافتاد بلکه امروز برعکس است اما چارچوبهایی دارد که باید در مقرارت خود عمل شود.
به گفته روحانی کشور از مرحله کاهش قیمت نفت عبور خواهد کرد و در حال حاضر کاهش قیمت نفت به مرز 50 درصد رسیده است که این موضوع میتواند در کنفرانس امروز مورد بررسی قرار بگیرد.
رئیسجمهور در بخش پایانی سخنانش به مسأله یارانهها و تأکید فراوان مبنی بر عدم پرداخت یارانه به افراد ثروتمند اشاره کرد و گفت: اخیرا راجع یارانهبگیرها بحث میشودو حرف در این باره زیاد است، راجع به یارانه عدهای که نیاز ندارند نباید بگیرند و این مورد نظر همه است اما چگونه این مسئله را کشف کنیم که چه کسانی نیازمند هستند و چه کسانی نیازمند نیستند؟ شناسایی افرادی که نیازمند نیستند کار سختی است. البته 50 در صد این افراد راحت شناسایی میشوند اما در شناسایی 50 درصد دیگر مشکلات فراوانی وجود دارد و باعث قضاوت در جامعه میشود.
روحانی با بیان اینکه عدهای برای دریافت یارانه شناسایی شده اند و حتی یارانه کالایی میدهیم و عدهای نیز شناسایی نشدهاند خاطرنشان کرد: ما یک سیستم اطلاعاتی جامع برای برای 80 میلیون جمعیت ایرانی نداریم، میگویند به ایرانیان خارج از کشور یارانه ندهید اما عدهای از این خارجیها مریض هستند و برای درمان از کشور خارج شدهاند یا عدهای دیگر کارگر یا دانشجو بودهاند که خارج رفتهاند پس راحت نیست، همچنین گفته میشود مثلاً درآمد 3 میلیون را مشخص کرده و بر اساس آن به افراد یارانه تعلق بگیرد که این موضوع نیز در تهران، روستاها، مرکز شهر یا خانوادههایی که معلول دارند، متفاوت است و نمیتوان بر اساس آن عمل کرد.
رئیس جمهور در بخشی از سخنانش نیز به ظرفیتهای بانوان و ایجاد اشتغال برای این قشر در کشور برای پیشبرد اهداف اشاره کرد.
روحانی در پایان خاطرنشان کرد: مطمئن هستم با کمک مردم مشکلات برطرف خواهد شد و با پیداکردن راهحل ها میتوان به مقصد رسید.باید اقتصاد ما در سالهای آینده اشتغالزا باشد، باید به اقتصاد مقاومتی توجه کنیم و به جایی برسیم که یک تصمی فلان کشور کوچک یا تصمیم ابرقدرتی نتواند ما را بلرزاند و یا یک سال خشکسالی نتواند ما را زمینگیر کند.اقتصاد قوی و قدرتمند و توانمند با تکیه بر تولید و صادارات بیشتر باید داشته باشیم.چراکه هرچه توان اقتصادی ما قویتر باشد میتوانیم قویتر با خارجیها مذاکره کنیم و به موفقیت برسیم.