ویژگی‌های يادگار علمي آيت‌الله مهدوي‌کني

آيت الله مهدوي کني رياست اين دانشگاه را بر عهده داشت. پس از درگذشت ايشان در 29 مهرماه 1393 هم اکنون آيت‌الله محمدباقر باقري کني سرپرستي دانشگاه را بر عهده دارد. دانشگاه امام صادق هدف خود را تعليم و تربيت دانش‌آموختگاني با توانايي علمي بالا در يکي از رشته‌هاي نوين دانشگاهي همراه با دانش ديني قرار داده‌است تا جريان توليد علم ديني و مرجعيت علمي کشور را رقم بزنند يا در سطوح پايين‌تر هدف دوم اين دانشگاه اين است که دانش آموختگان خود را براي پذيرش سمت‌هاي اصلي و کليدي حکومت جمهوري اسلامي مهيا کند. دانشگاه امام صادق نخستين دانشگاهي است که پس از انقلاب 1357 ايران و در دوره انقلاب فرهنگي در سال 1361 شروع به کار کرد. بناي نخستين اين موسسه متعلق به دوران پهلوي است. اين دانشگاه در محلي تاسيس شده که قبل از انقلاب به دانشگاه هاروارد تعلق داشت. پيش از پيروزي انقلاب، دروس حوزه مطالعات مديريت با نظارت اساتيد دانشگاه هاروارد تدريس مي‌شد و «مرکز مطالعات مديريت ايران» نام داشت. قبل از انقلاب، ايده تشکيل يک دانشگاه اسلامي در مباحثه‌هاي روحانيوني چون آيت الله مطهري،آيت الله دکتر بهشتي، آيت الله دکتر باهنر، آيت الله مهدوي کني و آيت الله طالقاني و ديگران تشکيل شد که بعد از انقلاب زمينه انجام اين انديشه هموار گشت تا نهايتاً در سال 1361 و در حين اجراي انقلاب فرهنگي تاسيس شد.

از ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد اين دانشگاه شيوه گزينش داوطلبان تحصيل در اين دانشگاه است. پس از عبور از مرحله آزمون کتبي که از راه کنکور سراسري صورت مي‌پذيرد، واحد گزينش دانشگاه با توجه به معيارهاي ديني، اخلاقي و سياسي اقدام به گزينش دانشجويان مي‌نمايد. اين مرحله از گزينش، علاوه بر مصاحبه حضوري، شامل تحقيق ميداني از محل سکونت داوطلب و بررسي سوابق سياسي، فرهنگي و اجتماعي وي نيز مي‌شود.

به طور کلي گزينش دانشگاه، سه معيار را در پذيرش دانشجو لحاظ مي‌کند:

1- معيار علمي: دانشجوياني شرط حضور در مرحله مصاحبه را مي‌يابند که يا معدل کتبي سال سوم دبيرستانشان بالاي 18 باشد و يا در آزمون کنکور سراسري رتبه نسبتاً عالي کسب کنند.

2- معيار مصاحبه: دانشجوياني که معيار علمي را داشته، به مصاحبه حضوري در دانشگاه دعوت مي‌شوند، در اين مرحله از گزينش؛ توان علمي (زبان عربي و انگليسي و دروس عمومي)، اطلاعات ديني و اطلاعات سياسي داوطلب سنجيده مي‌شود.

3- معيار تحقيقات محلي: پرونده داوطلب، پس از کسب نمره قبولي در مصاحبه، وارد جريان تحقيقات محلي مي‌شود.

که پس از بررسي اين سه معيار، يک نمره کلي به هر داوطلب تعلق مي‌گيرد که آن نمره، ملاک نهايي پذيرش دانشجو قرار خواهد گرفت.

از همان بدو تأسيس بخش قابل توجهي از مجموعه دروس کليه رشته‌هاي دانشگاه به دروس حوزوي و معارف اسلامي اختصاص يافت. اين بدين معنا است که کليه دانشجويان اين دانشگاه علاوه بر دروس تخصصي رشته‌هاي خود، درس‌هايي همچون قواعد عربي،فقه، اصول فقه، تدبر و تفسيردر قرآن کريم، فلسفه، اخلاق، انديشه اسلامي (با محوريت کتب مرتضي مطهري) و ... را نيز مي‌خوانند.

البته بايد توجه داشت که وجود اين واحدها، باعث کاهش دروس تخصصي رشته‌هاي دانشگاه نشده است بلکه با توجه به اين مسأله، در مجموع حجم دروس تدريس شده در دانشگاه به طور معمول حدود هشتاد واحد از رشته‌هاي مشابه در ديگر دانشگاه‌ها بيشتر است. بر اين اساس تمام رشته‌هاي اين دانشگاه داراي رويکرد تلفيقي ميان‌رشته‌اي(Interdisciplinary) هستند که در آنها تلاش مي‌شود ميان معارف اسلامي و يک دانش تخصصي در حوزه علوم انساني تلفيق صورت پذيرد.

به همين علت نام تمامي رشته‌هاي دانشگاه با عنوان «معارف اسلامي» آغاز مي‌شود: «معارف اسلامي و اقتصاد»، «معارف اسلامي و مديريت»، «معارف اسلامي و حقوق» و ... اين نوع طراحي رشته‌ها با اين هدف صورت پذيرفته است که دانش‌آموختگان اين رشته‌ها نهايتاً افرادي باشند که با استفاده از علوم روز و زبان جديد و با آگاهي از مباني معارف ديني در مسير توليد علوم انساني اسلامي گام بردارند و با عرضه پرسش‌هاي جديد بشر به متون و زيربناهاي ديني، پاسخ‌هايي درخور بيابند.

دانشجويان اين دانشگاه در کنار مباحث علمي ملزم به مطالعه جدي و فراگيري دو زبان (عربي به اضافه يکي از زبان‌هاي انگليسي يا فرانسوي) در طول 4 سال اول تحصيل خود هستند.

همچنين تمامي دانشجويان حداقل 2 ترم، به يادگيري درس مکالمه عربي مي‌پردازند.(در اين بين رشته‌هاي معارف اسلامي و مديريت، معارف اسلامي و اقتصاد، معارف اسلامي و حقوق به مدت 2 ترم، دانشجويان رشته الهيات به مدت 4 ترم، و دانشجويان رشته‌هاي معارف اسلامي و علوم سياسي و معارف اسلامي و فرهنگ و ارتباطات به مدت 7 ترم به يادگيري دروس مرتبط با مکالمه عربي مي‌پردازند).

رياست قبلي دانشگاه آيت‌الله محمدرضا مهدوي کني از مهمترين شخصيت‌هاي سياسي جمهوري اسلامي و رئيس مجلس خبرگان رهبري, دبيرکل جامعه روحانيت مبارز بوده اند و واحدهاي درسي «اخلاق اسلامي» تمام دانشجويان و برخي دروس تخصصي رشته الهيات را تدريس مي‌کردند.

مقررات آموزشي و انضباطي در اين دانشگاه به صورت بسيار جدي، دقيق و سختگيرانه اجرا مي‌شود، به عنوان نمونه غيبت بيشتر از 3 جلسه در ترم(16 هفته) اصلاً مجاز نيست و دانشجويي که بيشتر از حد مجاز غيبت کند از شرکت در امتحان پايان ترم محروم شده و نمره صفر دريافت مي‌کند. البته اين ضابطه فراگير و مربوط به همه دانشگاه‌هاي ايران است اما در اين دانشگاه به صورت کاملا جدي پيگيري مي‌شود.

محل تحصيل آقايان و بانوان در اين دانشگاه کاملاً مجزا و متفاوت است. همسر رييس سابق دانشگاه، رياست پرديس خواهران اين دانشگاه را بر عهده دارد. دانشگاه غالبا از اساتيد سرشناس رشته‌هاي موجود در دانشگاه استفاده مي‌کند. در طول سال‌هاي اوليه اين دانشگاه اساتيدي که اجازه تدريس در ساير دانشگاه‌ها را نداشتند در اين دانشگاه به تدريس مشغول بوده‌اند.

دانش آموختگان مرد از امتياز کارشناسي ارشد بصورت پيوسته در تمام رشته‌ها برخوردارند که با يک آزمون داخلي از مقطع کارشناسي به ارشد وارد مي‌شوند. در مقابل در پرديس خواهران، رشته‌هاي کارشناسي ارشد به شکل غيرپيوسته و از طريق آزمون سراسري کارشناسي ارشد به جذب دانشجو مي‌پردازند. در اين دانشگاه برخلاف عرف ديگر برخي دانشگاه‌ها جهت سکونت دانشجويان در اقامتگاه‌ها از دانشجويان هزينه‌اي دريافت نمي‌شود و استفاده از آن رايگان است. همچنين در اين دانشگاه به دليل حجم زياد دروس به همه دانشجويان حتي دانشجويان بومي (تهراني) اقامتگاه تعلق مي‌گيرد تا از اتلاف وقت آنان جهت رفت‌وآمدهاي غير ضروري جلوگيري شده و علاوه بر آن شرايط انجام مباحثه و جلسات حل تمرين فراهم آيد.

در ابتدا هدف از تاسيس دانشگاه امام صادق، فراهم آوردن محيطي به منظور تحقيق حول علوم اجتماعي و انساني با توجه به مباني اسلامي و در کنار آن تربيت اشخاص متخصص و متعهد براي حل مسائل مبتلا به کشور پس از انقلاب 1357 بود. پس از غدير سال 1384 و ملاقات مسئولين، اساتيد و دانشجويان دانشگاه با رهبر انقلاب و تاکيد ايشان بر اينکه وظيفه اين دانشگاه توليد علم است، اهداف دانشگاه تغيير محسوسي کرد، تا جايي که شعار تربيت اسلامي و مرجعيت علمي به عنوان شعار دانشگاه انتخاب شد. در سال 1393، اين شعار به شعار کوتاه‌تر دانشگاه اسلامي مرجع تغيير کرد.

کانون دانش آموختگان صادق اولين تشکل غير دانشجويي وابسته به دانشگاه امام صادق است. اين کانون با مجوز رسمي از نهادهاي دولتي و درجهت پيش برد اهداف فرهنگي تاسيس شد. درحال حاضر هسته مرکزي کانون در شهر اصفهان و به همت جمعي از فارغ التحصيلان اين دانشگاه و جمعي از فارغ التحصيلان موسسه آموزشي رسول صادق وابسته به دانشگاه امام صادق تشکيل گرديده است.

حجت الله ايوبي (رئيس سازمان سينمايي)

ناصر باهنر(مدير عامل بنياد فرهنگي رفاه)

حسام الدين آشنا (مشاور فرهنگي رئيس جمهور)

عبدالله رمضانزاده (قائم مقام دبيرکل جبهه مشارکت ايران اسلامي، استاندار کردستان، مدير کل سياسي وزارت کشور، رئيس اداره طرح و برنامه وزارت کشور)

روح‌الله احمدزاده کرماني (استاندار سابق فارس، رئيس سابق سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري ايران)

کاظم جلالي (نماينده مجلس شوراي اسلامي)

سيد محمد حسيني (وزير ارشاد اسبق)

سعيد جليلي(دبير سايق شوراي عالي امنيت ملي)

عباس مقتدايي خوراسگاني (نماينده مجلس شوراي اسلامي)

مصطفي کواکبيان(دبير کل حزب مردم سالاري ونماينده سابق مجلس شوراي اسلامي)

علي باقري کني (معاون بين‌الملل دبير شوراي عالي امنيت ملي)

علي صالح آبادي (رئيس سازمان بورس اوراق بهادار)

سيد محمد طباطبايي (رايزن فرهنگي ايران در فرانسه)

سيد جلال دهقاني فيروزآبادي (معاون مرکز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي ايران)

غلامرضا خواجه سروي (معاون فرهنگي وزارت علوم)

مهرزاد دانش (منتقد سينما)

فريدالدين حدادعادل(فرزند غلامعلي حداد عادل و مديردبيرستان فرهنگ)

سيدمحمد موسوي (مديرکل دفتر امور صادرات و روابط بين‌الملل وزارت صنايع و معادن)