فیلمی سراسر امید، آزادگی و شکوه روی پرده می رود

 

 

 

فیلم شیار 143 اثر مهمی است؛ نه تنها از آن رو که یک سینمای خوب و مخاطب گرا و اثربخش ارائه داده که این هم هست؛ و نه از آن رو که موضوع دفاع مقدس را بار دیگر در پهنه سینمای ایران مطرح کرده است؛ که این هم هست. اما آنچه از هر دو مقوله یاد شده مهم تر و درباره این فیلم، مؤثرتر و خطیرتر و ارزشمندتر است بر هم زدن نظم بازی و شیوه مهره چینی و روند حاکم بر سینمای ایران است که این فیلم با رخ نمودنش، بر آن تأکید ورزیده و صحه گذارده است.

 

 

فیلم شیار 143 دقیقاً در زمان و زمانه ای به روی پرده می‌رود که مدعیان بسیاری با رسانه‌های رنگارنگ و هجمه‌های متنوع و قیافه‌های حق به جانبشان بر این نکته پای میفشرند که زمان گفتن از جنگ و پهن کردن بساط ارزش‌ها و رو کردن این قسم مسائل و مباحث، به کلی گذشته ست و دیگر خریدار ندارد.

 

 

موید این نکته همان اتفاقاتی است که در جشنواره فیلم فجر اخیر افتاد. فیلم را اصلاً به بخش مسابقه راه ندادند و نپذیرفتند تا اینکه حاتمی کیا مردانگی و آن گرد و خاک را به پا کرد و پای فیلم ایستاد و دوستان مدیران جشنواره هم «مجبور شدند» فیلم را به بخش مسابقه راه دهند!

 

در واقع می‌توان گفت این نوع عملکرد مدیران سینمای ایران و برنامه ریزان و سیاستگزاران جشنواره فیلم فجر به نوعی نماد و نمود همان چیزی است که در جریان حاکم مدیریتی هنر هفتم ایران می‌گذرد.

 

یک جور محافظه کاری مهوع ضدانقلابی گری و پرهیز از هرگونه ورود مفید و مؤثر و جدی به حوزه‌های خطیر انقلابی و نیز حوزه‌هایی که احیاناً رنگ و بویی از انقلابی گری و ارجاع و رجوع به ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی دارد.

 

 

ایشان فیلم شیار 143 را فیلمی خوب با کارگردانی خوب و بازی‌های خوب دانستند. وی در بیاناتی که در دیدار با عوامل فیلم داشته‌اند به نکات بسیار مهمی اشاره فرموده‌اند که یادآوری آن‌ها خالی از لطف نیست.

 

رهبر معظم انقلاب درباره فیلم شیار 134 فرموده‌اند: فیلم بسیار خوب بود، من به عنوان کسی که فیلم را دیده نظر می‌دهم. به نظر من امروز ضعفی که در سینمای ایران داریم، ضعف داستان است، اما این فیلم پیچ داستانی داشت که در انتها خیلی خوب باز شد.

مقام معظم رهبری با تمجید از کارگردانی فیلم شیار 143 بیان داشتند: کارگردان در این فیلم سنگ تمام گذاشته است، این فیلم ارزشمند است.

 

مقام معظم رهبری با تمجید از نگاه فیلم به مادران شهدا فرمودند: فیلم در مورد احساس مادر به فرزند شهید بود که یکی از اصول دفاع مقدس هم همین است. ما مادر نیستیم و نمی‌توانیم مادر باشیم و این احساس را درک کنیم. من در این سال‌ها با هزاران خانواده شهید دیدار داشته‌ام و در این مدت حتی یک بار هم از مادران شهدا گلایه نشنیده و همیشه در آن‌ها احساس سربلندی دیده‌ام.

 

 

رهبر انقلاب به سینمای دفاع مقدس هم اشاره کردند و گفتند تا به حال از ظرفیت دفاع مقدس استفاده نشده است، باید از این ظرفیت عظیم به خوبی استفاده شود. مواردی درباره سینمای دفاع مقدس هست، اما کم است.

 

مقام معظم رهبری ضمن انتقاد از کسانی که می‌گویند دیگر نباید فیلم دفاع مقدسی ساخت، فرمودند: آمریکا بعد از 100 سال که از جنگ جهانی می‌گذرد هنوز هم به سینمای جنگ می‌پردازد و فیلم‌های جنگی درست می‌کند.

 

رهبر انقلاب فرمودند فیلم شیار 143 از نگاه یک مادر دیده شده و بسیار خوب است. باید از نگاه مسجد که نیرو به جنگ اعزام می‌کرد یا نگاه دبیرستان که دانش‌آموزانش به جبهه می‌رفتند یا از نگاه یک مجموعه‌ای که پشتیبانی جنگ را برعهده دارد نیز فیلم ساخت.

 

مقام معظم رهبری تأکید کردند تشییع جنازه شهدا نیز از موضوعاتی است که می‌توان درباره آن فیلم ساخت و این موضوعات باید محور فیلم‌های سینمایی قرار بگیرد.

 

تهیه‌کننده این فیلم می‌گوید در دیدار با مقام معظم رهبری عرض کردم، بسیاری از تماشاگران فیلم از دیدن آن متأثر شده‌اند و اشک ریختند که ایشان ضمن تأیید این موضوع فرمودند، من هم مثل بقیه مردم تحت‌تأثیر فیلم قرار گرفتم و حسم مانند باقی مردم بود.

 

وقتی به این میزان تفاوت و اختلاف افق میان دیدگاه و نظر عالی برجسته‌ترین مقام کشور و مدیران و سیاستگزاران سینمایی مواجه می‌شویم جای این تأمل و سؤال در ذهن و روانمان باقی می‌ماند که به‌راستی شاید یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل عقب افتادگی‌های مختلف هنر هفتم ایارن زمین و قهر کردن مخاطبان با آن، در همین مسئله ریشه داشته باشد که دارد.

 

اما فیلم سینمایی شیار 143 در حقیقت یک ملودرام عاطفی و مادرانه ای از جنس جبهه و جنگ است.

مادرانه ای که تلاش می‌کند در عین حال که به عظمت و شوکت مقاومت و تلخی‌های به ظاهر گزنده و به باطن شیرین و عرفانی اش نظر دارد، درک و دریافتی شریف و لطیف و واقعی هم از حس و حساسیتی مادرانه تقدیم مخاطب کند تا او بتواند خود را در منظومه ای ملهم از صبر و ثبات و اتمسفری منبعث از شوق و جهاد، دریابد.

 

ما در فیلم شاهد چند موقعیت روایی و شخصیت‌هایی مبتنی بر آن‌ها هستیم که در افق نگاهی مادرانه شکل و نضج می‌یابند و محو می‌شوند.

از فرزند که شهیدی در راه حق و ایمان و دفاع از سرزمین گشته است گرفته تا دوستان و هم محله ای‌ها و دیگر آدم‌های این موقعیت تا مادر که رکن رکین این درام و نقطه ثقل این داستان است.

 

از صبر و مقاومت گرفته تا امید و آزادگی و از شکوه پایداری گرفته تا عزت نفس و اتکای به خدای متعال. و مگر این درّهای نایاب و گوهرهای بی مثال، در جهان امروز و روزگاری که کم کمک، رنگ و بوی حقیقت و انسانیت را در فراخنای مدرنیسم اباحه گر بی قید، از دست می‌دهد، چیز کم و کوچکی است؟

و مگر ما و سینمایمان بیش و پیش از این‌ها به چیز دیگری نیاز داریم؟

 

اما اگر بنا باشد شیار 143 را از جهت سینمایی و ارزش‌های بصری و ماهیت تصویری هم مورد ارزیابی قرار دهیم، به نتایج دل‌نشین و امیدوارکننده ای می رسد که نوید دهنده تولد کارگردانی خوش قریحه و کاربلد و قابل اعتماد است.

 

نرگس آبیار در این فیلم تلاش موفقی در جهت اجرای یک میزانسن غنی بصری با فرمی دلپذیر و ریتمی درست و بازی‌هایی روان و درخور داشته است.

حس و حالی که از فیلم شیار 143 به مخاطب منتقل می‌شود در حقیقت، جنس اصلی است که رگه‌هایی از بطن و متن خویش را که همان حقیقت ایمان و توکل و اعتقاد به ذات لایزال حق باشد و از محتوا به فرمش رسوخ و نفوذ یافته، در خود دارد.

 

فیلمی با غنای بصری و قاب بندی‌های زیبا و بکر که محتوایی ارزشمند را در شریان‌های روایت داستانی و شخصیت پردازی‌هایش، جاری و ساری کرده است.