سیف برکنار می‌شود؟

 

گفتنی است تمام اختیار عزل و نصب رئیس کل بانک مرکزی مانند گذشته به دولت واگذار شد تا استقلال این بانک همچنان در هاله ای از ابهام قرار داشته است.

 

البته با خروجی که جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد فرآیند عزل و نصب رئیس کل بانک مرکزی داشت، مقداری بر صحت شایعه ها دامن زده است.

 

از سال 1339 که بانک مرکزی ایران با سرمایه 6/3 میلیارد ریال و 388 نفر پرسنل تاسیس شد و ابراهیم کاشانی ریاست آن را عهده دارشد تا کنون 54 سال می‌گذرد و در این مدت 20 نفر عهده‌دار این مسوولیت شدند. 

 

جز مهدی سمیعی که در سال 1343 رئیس کل بانک مرکزی شد و تا سال 1348 در این سمت انجام وظیفه می‌کرد و دوباره در سال 1349 برای مدت یک سال دیگر به این سمت انتخاب شد و همچنین مرحوم محسن نوربخش که در فاصله سال‌های 65-1360 رئیس کل بانک مرکزی بود و مجدداً در طول سال‌های 1373 تا 1382 که دارفانی را وداع گفت، سایر روسای بانک مرکزی همگی تنها برای یک دوره در این مسوولیت بودند. 

 

گرچه در بیش از نیم قرنی که از تاسیس بانک مرکزی می‌گذرد هیچ کس به اندازه مرحوم نوربخش که 14 سال رئیس کل بود نتوانست برای این مدت طولانی در این سمت باقی بماند و ضمنا یادآور دورانی باشد که بیشترین استقلال را برای بانک مرکزی به ارمغان آورده باشد. 

 

البته با توجه به رویکرد دولت ها در برخورد با بانک مرکزی و قوانینی که استقلال بانک مرکزی را برنمی‌تابند، حفظ استقلال بانک مرکزی بیشتر تابع روحیه و شیوه مدیریت رئیس کل بوده است. 

از این رو کارشناسان بانک مرکزی دوران نوربخش را مستقل‌ترین دوران بانک مرکزی و دوران بهمنی را ضعیف‌ترین دوران از حیث استقلال بانک مرکزی می‌دانند. 

 

ریاست بانک مرکزی از سال 1339 تاکنون بر عهده این افراد بوده است: ابراهیم کاشانی سال 1339، علی اصغر پورهمایون سال 1340، مهدی سمیعی سال 1343، خداداد فرمانفرمائیان سال 1348، مهدی سمیعی سال 1349، عبدلعلی جهانشاهی سال 1350، محمد یگانه سال 1352، حسن علی مهران سال 1354، یوسف خوش کیش سال 1356، محمدعلی مولوی سال 1357، علی رضا نوبری سال 1358، سید محسن نوربخش سال 1360، مجید قاسمی سال 1365، سید محمدحسین عادلی سال 1368، سید محسن نوربخش سال 1373، محمدجواد وهاجی (قائم مقام رئیس کل) سال 1382، ابراهیم شیبانی سال 1382، طهماسب مظاهری سال 1386، محمود بهمنی سال 1387 و ولی‌ا... سیف سال 1392 . 

 

آیا آنگونه که در راهروهای هزار توی بانک مرکزی شنیده می‌شود مصوبه جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام برای انتخاب بیست و یکمین رئیس کل است ؟ آیا سناریوی استقلال بانک مرکزی و 5 ساله شدن ریاست این بانک بهانه ای برای تغییر سیف رئیس کل کنونی است؟ 

 

گزینه‌های احتمالی 

بر اساس شرایطی که در مصوبه مجمع تشخیص برای ردای ریاست کل بانک مرکزی در نظر گرفته شده است و همچنین بنابر شایعاتی که در محافل بانکی و اقتصادی شنیده می‌شود، گزینه های احتمالی مسعود نیلی ، فرهاد نیلی، اکبر کمیجانی و عبدالناصرهمتی مطرح‌ترین افراد هستند. اما کدام یک از این افراد به کرسی ریاست راه می‌یابد؟

 

مسعود نیلی

مسعود نیلی مشاور رئیس‌جمهور در امور اقتصادی، دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، استاد دانشگاه صنعتی شریف؛رییس موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی(ریاست جمهوری) و یکی از اقتصاددانان ایرانی است. 

او ۳ سال در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی معاون سازمان برنامه و بودجه ایران بود. او از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۰ رئیس دپارتمان اقتصاد دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف بوده است. او کتاب‌های متعددی در حوزه‌های مختلف اقتصاد کلان و اقتصاد سیاسی منتشر کرده است مانند: اقتصاد ایران ومعمای توسعه نیافتگی، تجربه توسعه صنعتی در جهان. 

 

زمینه علمی مورد علاقه او اقتصاد سیاسی و اقتصاد کلان است. نیلی جزء تیم اقتصادی حسن روحانی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ایران بوده است.حسن روحانی اندکی بعد از تشکیل هیئت دولت نیلی را به عنوان مشاور اقتصادی رئیس جمهور منصوب کرد.

 

عبدالناصر همتی

عبدالناصر همتی 57 ساله دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، عضو کمیته اقتصادی شورای عالی امنیت ملی (در دولت یازدهم) به مدت پنج سال، رئیس پیشین بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به مدت ۱۲ سال از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۵ و مدیرعامل بانک ملی ایران در دولت یازدهم از مهر ۱۳۹۲ تا کنون است. 

 

وی درجه دکترای اقتصاد خود را در سال ۱۳۷۲ از دانشگاه تهران اخذ و رساله خود را با حضور در دانشگاه لندن تکمیل کرد. همتی در ۸ مهر ۱۳۹۲، با پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی (علی طیب‌نیا) و تأیید مجمع عمومی بانک ملی به عنوان مدیرعامل بانک ملی ایران انتخاب شد و جایگزین فرشاد حیدری در بانک ملی ایران شد. 

 

وی قبل از آن به مدت ۷ سال مدیرعامل بانک سینا بود. وی همچنین سابقه فعالیت سه دوره ۴ ساله در سمت ریاست کل بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران را در کارنامه خود دارد.

 

اکبر کمیجانی

کمیجانی از سال 1363 استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران ، عضو هیات مدیره بانک خاورمیانه، معاون اقتصادی بانک مرکزی، معاون پژوهشی دانشکده اقتصاد، مشاور اقتصادی معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، عضو هیات ممیزه دانشگاه تهران، عضو شورای آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشکده اقتصاد از جمله سوابق اجرایی وی است.

 

فرهاد نیلی

فرهاد نیلی، مدرک کارشناسی خود را در رشته ریاضیات کاربردی از دانشگاه صنعتی شریف، مدرک کارشناسی ارشد را در رشته برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی از دانشگاه شهید بهشتی و مدرک دکترای اقتصاد را در گرایش اقتصاد کلان از دانشگاه یورک انگلستان گرفته‌ است. وی در سمت‌هایی از جمله رییس پژوهشکده پولی و بانکی کشور، استادیار دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه صنعتی شریف و مشاور رییس کل بانک مرکزی مشغول بودند.