قیمت نفت قربانی سهم خواهی عربستان

فزونی عرضه نفت در سال های دهه 1980، اکنون مجددا در گفت و گوهای مقامات سعودی و تحلیلگران کهنه کار مطرح شده است.
هرچند کاهش 25 درصدی اخیر قیمت نفت و رسیدن آن به زیر 90 دلار در مقایسه با کاهش قیمت دهه 1980 و رسیدن قیمت نفت به زیر 35 دلار ناچیز به نظر می رسد، اما تحلیلگران شباهت هایی را در بازار بین این دو مقطع زمانی مشاهده می کنند، به خصوص از این جهت که بازار از یک دوره کمبود نفت، وارد یک دوره فزونی شده است.
3 دهه قبل، افزایش قیمت ها ناشی از تحریم نفتی 1973 اعراب و انقلاب اسلامی 1979 ایران موجب ضعیف شدن تقاضا برای نفت شد، در حالی که اکتشاف نفت در آبهای دریای شمال موجب شد که عرضه نفت از سوی کشورهای غیرعضو اوپک جانی تازه بگیرد.
در حالی که بازار با فزونی عرضه مواجه بود، عربستان استراتژی دفاع از قیمت ها را در پیش گرفت. ریاض میزان تولید نفت خود را از بیش از 10 میلیون بشکه در روز در 1980 به کمتر از 2.5 میلیون بشکه در سال های 1985 و 1986 رساند.
اما دیگر تولید کنندگان چه در داخل و چه در خارج از اوپک نظیر انگلیس و نروژ از این رویه تبعیت نکردند. قیمت ها با کاهشی چند ساله مواجه شد و منجر به بروز کسری بودجه 16 ساله عربستان و مقروض شدن شدید این کشور شد.
در نهایت، در سال 1985 ریاض شیرهای نفت را مجددا باز کرد و با افزایش تولید موجب کاهش بیشتر قیمت ها شد، اما در نهایت مسیر را برای ترمیم تدریجی قیمت ها هموار ساخت.
یاسر الگوئیندی، تحلیلگر موسسه مدلی گلوبال ادوایزرز در این باره گفت: «اشتباه بزرگ این بود که آنها با هدف افزایش قیمت ها به کاهش تولید خود ادامه دادند و قیمت ها باز هم کاهش یافت.»
آنها به جای این کار باید بر سر به دست آوردن سهمی بیشتر از بازار رقابت می کردند، یعنی همین کاری که الان دارند انجام می دهند.
درگزارش دیروز رویترز، هفته گذشته، مقامات سعودی به صورت مختصر، فعالان بازار نفت در نیویورک را در جریان تغییر خط مشی خود قرار دادند و برای اولین بار تصریح کردند که عربستان آماده تحمل یک دوره کاهش قیمت  (احتمالا تا رقم 80 دلار در هر بشکه) است تا سهم خود از بازار نفت را حفظ نماید.
یک منبع نفتی در این باره گفت، عربستان تلاشی برای کاهش دادن قیمت ها نمی کند، اما آماده است تا اجازه دهد بازار کف قیمت خود را بیابد و قیمت های پایین را تا زمانی که سایر اعضای اوپک متعهد به اقدامی عملی گردند تحمل می کند. این کشور چند روز پیش قیمت نفت خود را برای حذف مشتریانش در بازار آسیا کاهش داد.
سداد الحسینی، یکی از مدیران سابق شرکت آرامکوی عربستان گفت، پیغام ما این است که «از ما انتظار نداشته باشید که به طریقی مسئولیت مدیریت کل بازار نفت را به دوش بگیریم.»
ظاهرا ریاض با درس گرفتن از شرایط سخت سال های دهه 1980 این بار می خواهد بدون قربانی کردن سطح تولید یا سهم خود از بازار، نسبت به سقوط قیمت نفت اقدامی پیش دستانه انجام دهد.
در دهه 1980، کاهش مصرف در آمریکا و اروپا با افزایش تولید نفت دریای شمال همزمان شد، اکنون نیز نگرانی ها از کاهش تقاضا از سوی آسیا و رشد غیرمنتظره تولید نفت شیل آمریکا با هم همراه شده اند.
در طول سال های دهه 1980 ریاض آموخت که نمی تواند روی دیگر تولید کنندگان عضو اوپک حساب کند، زیرا بسیاری از آنها به تولیدی بالاتر از رقم توافق شده شان ادامه دادند و عربستان را در زمینه کاهش تولید نفت تنها گذاشتند.