اقدامات بانکی ما بر عکس کل دنیا است/هزینه چاپ اسکناس افزایش می‌یابد

شاید پرداخت این مبلغ ناچیز برای کسی اهمیت زیادی نداشته باشد چراکه تعداد انجام این خدمات در مقاطع زمانی مختلف برای صاحبان حساب اندک است. البته همین موضوع نیز جای بحث دارد که بانک‌هایی که با پول مردم بنگاهداری می‌کنند و سودهای کلانی نصیب خود می‌کنند چرا باید بابت ارائه خدمات ذاتی الکترونیکی کارمزد کم کنند، قطعا با گسترش بانکداری الکترونیکی، هزینه بانک‌ها کم می‌شود و آنها با نیروی انسانی کمتر نیز می‌توانند حساب مشتریان خود را کنترل کنند اما جالب است که بدانید تعداد کارمزدهای خدمات متعدد الکترونیکی همواره در حال افزایش است و هرازگاهی خبر تعیین کارمزد برای یکی دیگر از خدمات بانکی به گوش می رسد. 

چند است بانک مرکزی برای استفاده مغازه ها ، واحدهای صنفی و مشتریان استفاده از کارتخوان مبلغ 102 تومان کارمزد به ازای هر تراکنش طبیعی در نظر گرفته است . حال که مدتی را صرف فرهنگسازی برای استفاده از کارت الکترونیکی به جای پول نقد کردیم و این کار در بین مردم رایج شد این موضوع را مطرح کردند.  

البته که معلوم است برگشت دوباره به دوران رواج پول نقد دست مردم بسیار دشوار است به همین علت یقینا مردم از این خدمات بانکی استفاده خواهند حتی اگر کارمزد هر تراکنش 120 تومان تعیین شود.
جالب اینکه در اظهارات اولیه مسؤولان بانک مرکزی اعلام کرده بودند هزینه هر تراکنش با دستگاه‌های کارتخوان 250 تومان می‌شود و نصف این هزینه را بانک‌ها و نصف دیگر را باید فروشنده‌ها بپردازند و اصناف نیز بشدت با این موضوع مخالفت کردند و فروشندگان بسیاری گفته‌اند که هزینه هر تراکنش را روی اجناس خود خواهند کشید. 

خدمات الکترونیکی هزینه‌هایی مانند نگهداری دستگاه‌های کارتخوان دارد اما قطعا بانک‌هایی که همواره مشتریان و حتی فروشنده‌ها را به استفاده از کارتخوان بانک خود ترغیب می‌کنند از تراکنش حساب‌های الکترونیکی خود سود می‌برند که جوایز میلیاردی برای آن تعیین می‌کنند. 

بهترین کار این است که بانک مرکزی این مبلغ را از بانک‌ها دریافت کند تا خدشه‌ای به بانکداری الکترونیکی وارد نشود. اما در کمال تعجب شاهدیم که مسؤولان بانک مرکزی از استفاده زیاد دستگاه‌های کارتخوان شاکی هم هستند!

فروشندگان دستگاه‌های پوز اضافی‌را به بانک‌ها تحویل دهند
به گفته ناصر حکیمی مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی، خوشحال می‌شویم تراکنش‌های شبکه شتاب کاهش یابد و فروشندگان دستگاه‌های پوز اضافی‌شان را به بانک‌ها پس بدهند. 

وی با اشاره به هزینه‌های بازسازی پوزهای قدیمی و نگهداری تجهیزات آن یادآور شد: هم‌اکنون 15 هزار نفر به طور مستقیم و 30 تا 35 هزار نفر به طور غیرمستقیم در زمینه فعالیت شرکت‌های خدمات پرداخت الکترونیک بانکی فعال هستند و در مجموع این صنعت، یک صنعت 50 هزار نفری است. هر سال 20 درصد هزینه استهلاک دستگاه‌هاست و بر این اساس شرکت‌های خدمات پرداخت الکترونیک باید 40 تا 50 میلیارد تومان هزینه جایگزینی کنند. 

وی با بیان اینکه ما از افزایش تراکنش‌ها خوشحالیم چرا که بانکداری الکترونیک سرعت گردش پول را افزایش داده، افزود: اما از ورود تراکنش‌ خریدهای خرد ناراحتیم. در واقع انجام خرید با کارتخوان‌های فروشگاهی فقط در ارقام بالای 10هزار تومان قابل توجیه است. هم‌اکنون 25 درصد خریدهایی که با کارتخوان فروشگاهی انجام می‌شود زیر 10 هزار تومان و از نظر ما زائد است. 

این مسؤول بانک مرکزی درباره پیش‌بینی نتایج اعمال کارمزد بر خدمات الکترونیک نیز گفت: یا تعداد تراکنش خریدهای خرد در شبکه کاهش یافته و این خریدها با پول نقد انجام می‌شود یا ممکن است کارمزد 120 تومانی روی قیمت جنس کشیده شود اما آمار تراکنش در خریدهای بالای 5000 تومان کاهش نخواهد داشت. کارمزد یکسری تراکنش‌ها را کاهش خواهد داد که ما خوشحال می‌شویم چون شبکه خلوت شده و استهلاک آن کاهش می‌یابد. 

حکیمی تأکید کرد: در حال حاضر سیستم خدمات پرداخت الکترونیک بانک‌ها به یک عده‌ای خدمات ارائه می‌کند، ما از آنها می‌خواهیم هزینه این خدمت را بپردازند در غیر این صورت هزینه‌ها باید از جیب کل مردم یا اضافه برداشت از بانک مرکزی تأمین شود! 

اظهارات این مسؤول بانک مرکزی موید این مطلب است که مسؤولان هنوز زیرساخت‌های خریدهای الکترونیکی خرد را فراهم نکرده‌اند و قصد دارند با گرفتن کارمزد از تعداد این تراکنش‌ها کم کنند، به عبارت بهتر دولت برای فرهنگسازی استفاده از پول خرد قصد دارد از مردم پول بگیرد تا آنها دیگر برای خریدهای کم خود این کار را نکنند!  

جالب اینجاست که مسؤولان بانک مرکزی هنوز به این سوال جواب نداده‌اند که آیا پول خرد برای خرید مثلا 2855 تومان موجود است که با اطمینان از خرید خرد سخن می‌گوید؟ آیا برای پرداخت مبلغ 8555 تومانی بهتر نیست از دستگاه کارتخوان استفاده کرد که فروشنده و خریدار دچار زحمت نشوند؟ پس چرا مسؤولان اعتقاد دارند دستگاه‌های کارتخوان برای خریدهای بالاتر از 10 هزار تومان باید باشد؟

بانک ها منفعت‌طلب نباشند
احمد امیرآبادی فراهانی عضو کمیسیون برنامه، بودجه و نماینده مردم قم ضمن انتقاد از این کار بانک مرکزی به خبرنگار بازارخبر گفت: البته که استفاده از دستگاه های پایانه فروش، هزینه هایی را برای سیستم بانکی در پی دارد، اما بانک مرکزی به جای اخذ کارمزد از دارندگان دستگاه و مشتریان، باید به فکر کاهش هزینه ها باشد، در این صورت نیازی هم به دریافت کارمزد نخواهد بود. 

وی ادامه داد: : امروز در تمام نقاط دنیا، استفاده از دستگاه های پایانه فروشگاهی به رسمیت شناخته شده و این درحالی است که این دستگاه ها در کنار کارایی بالا، کارمزد کمتری از ایران دارند. 

عضو کمیسیون برنامه، بودجه تأکید کرد: بانک ها نباید تنها به فکر منافع سیستم خود باشند، بلکه باید به فکر منافع کشور باشند . در صورت اخذ کارمزد و رواج مجدد پول نقد دست مردم ، اگر پول یک نفر در خیابان به سرقت رود، هزینه های اجتماعی و مالی بسیاری در پی دارد و نباید یک گروه یا سازمان تنها به فکر جیب و حفظ منافع خود باشند. در کل معتقدم بانک مرکزی نباید در ازای خدمات الکترونیکی مبلغی را از مشتریان دریافت کند.

بانک ها از ارائه خدمات شانه خالی نکنند
امید کریمیان عضو کمیسیون اقتصادی و نماینده مردم مریوان و سردآباد در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر توجه بانکها به اصل مشتری مداری، گفت: پیشروی به سمت بانکداری خصوصی و افزایش رقابت بین بانکها برای کسب سود بیشتر باعث شده بانک ها از ارائه برخی خدمات شانه خالی کرده و با تعیین کارمزد حاضر به انجام این خدمات باشند. 

وی ادامه داد: مردم وقتی ببینند خدمات برخی بانکها بیشتر و هزینه های آن کمتراست خود به خود به استفاده از خدمات چنین بانک هایی روی می آورند و سود مورد نظر بانکها تامین خواهد شد و بالعکس پس نیازی به انجام چنین اقدامات و تعیین کارمزد از سوی بانکها برای کسب سود بیشتر نیست.

اقدامات بانکی در ایران برعکس دنیا است
غلامرضا تاج گردون رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: در دنیا برای کسانی که از این امکانات استفاده کنند جایزه تعیین کردند اما در ایران برعکس است. با پولی شدن خدمات بانکداری الکترونیکی این خطر وجود دارد که مردم به دریافت خدمات سنتی بانکی ازجمله حضور فیزیکی در شعب یا خرید و فروش به‌صورت نقدی روی آورند

تمایل به حمل پول بالا می‌رود
ارسلان فتحی‌پور رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی به خبرنگار بازارخبر گفت: با تعیین کارمزد برای دارندگان دستگاه‌های خودپرداز، مخالفم. این کار باعث می‌شود مردم به سمت بانکداری الکترونیک ترغیب نشوند و بالعکس تمایل به حمل پول پیدا کنند که این یک آفت به شمار می‌آید.

نماینده مردم کلیبر، خدا آفرین بخش و هوراند در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بانکها باید به نحوی عمل کنند که تقاضا برای استفاده از دستگاه‌های کارتخوان افزایش یابد، در اینصورت منابع مردمی نزد بانکها پس انداز می شود.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان کرد: باتوجه به درآمد بالای بانک ها از منابع مردمی باید خدمات این‌چنینی را رایگان ارائه کنند.

هزینه چاپ اسکناس افزایش می‌یابد
روح الله بیگی ئیلانلو نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و نماینده مردم میاندوآب در گفتگو با بازارخبر ضمن انتقاد از دریافت کارمزد از طریق دستگاه کارتخوان در فروشگاه ها گفت: سیستم بانکی باید اصلاح شود اما قرار نیست این اصلاح با افزایش هزینه های بانکداری پیش رود.

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی ادامه داد: خدمات بانکداری الکترونیک در سال های گذشته پیشرفت هایی داشته اما در حد کافی نبوده؛ بنابراین باید با ایجاد مشوق‌هایی در این زمینه مردم را در زمینه استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک ترغیب کرد.

نماینده مردم میاندوآب تأکید کرد: در مقطع زمانی فعلی اگر هزینه های بانکداری الکترونیک را افزایش یابد بسیاری از مشتریان این خدمات به استفاده از روش های  سنتی در مبادلات تجاری روی می آورند و دوباره هزینه های چاپ اسکناس بانک مرکزی با رشد روبرو می شود. 

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان کرد: نباید تنها هدف از انجام فعالیت های بانکداری در کشور کسب سود باشد،به همین دلیل باید بخشی از خدمات بانک ها به صورت رایگان ارائه  شود .

اجرای این طرح با بحث دولت الکترونیک منافات دارد
سید ناصر موسوی لارگانی عضو کمیسیون اقتصادی و نماینده مردم اصفهان در گفتگو با بازارخبر  ضمن اعلام موافقت با اجرای دریافت کارمزد از دارندگان دستگاه های کارتخوان بیان کرد: اجرای این طرح با دولت الکترونیک و کاهش چاپ اسکناس ،جلوگیری از خطرات ناشی از حمل اسکناس منافات دارد.

وی ادامه داد: این اقدام بانک مرکزی مبنی بر دریافت 200 تومان از هر تراکنش تعجب آور بود این مبلغ شاید به ظاهر ارزشی نداشته باشد اما قطره قطره جمع گردد وانگهی دریا شود در واقع این یک درآمد میلیاردی برای بانک ها است با توجه به اینکه بحث مخالفت مجلس و حتی دولت با کارهای تجاری و بنگاه داری بانک ها به میان آمده است اقدام اخیر بانک مرکزی به نحوی به جبران مافات برمی گردد. 

عضو کمیسیون اقتصادی حداقل این درآمد روزانه بانک ها از تراکنش این کارتخوان ها 2 میلیارد و 200 میلیون تومان ذکر و عنوان کرد:اجرای این طرح باعث روی آوردن مردم در استفاده از اسکناس خواهد شد زیرا بسیاری از مردم روزانه ده ها مرتبه از این وسیله استفاده می کنند که این کارمزد در یک مقطع زمانی کوتاه مبلغ قابل توجهی می شود. 

بانک‌ها نباید برای وظایف خود هزینه دریافت کنند
ایرج ندیمی نماینده مردم گیلان و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس به خبرنگار بازارخبر گفت: بانک ها نباید برای ارائه وظایف خود مبلغ تعیین کنند، آنها موظفند خدمات مربوطه را بدون دریافت کارمزدی ارائه کنند اما گاهی بانک واسطه ای است برای دیگر شرکت های خدماتی که در این صورت چون بانک منفعت و وظیفه ندارد می تواند درخواست کارمزد کند.

وی ادامه داد:در رابطه با نحوه محاسبه این مبلغ نیز باید نسبت به خدمتی که صورت می گیرد و سایر عوامل سنجیده شود خدمات هم از جنس خریدنی است منتها باید از نظر انصاف و تحلیل هزینه و جلوگیری از تحمیل هزینه به مشتری احتیاط لازم صورت گیرد.