اظهارات اخیر جورج پاپاندرئو، نخستوزیر سوسیالیست یونان مبنی بر اینکه در نظر دارد در مورد بسته کمکی اروپا همهپرسی در این کشور برگزار کند تا مردم موافقت یا مخالفت خود را با دریافت کمک مالی از مجامع جهانی اعلام کنند با واکنش کشورهای عضو اتحادیه اروپا و حتی متحدان سیاسی این کشور روبهرو بود.
به گزارش ایران بالکان (ایربا) اعلام این همهپرسی در ماه دسامبر یا ژانویه حتی مخالفت برخی از نمایندگان حزب حاکم را نیز به دنبال داشت. چهار وزیر کابینه و در رأس آنها وزیر اقتصاد و چهره پرقدرت کابینه و چند نفر از نمایندگان پارلمان یونان اعلام داشتند که از طرح نخستوزیر برای برگزاری همهپرسی حمایت نمیکنند.
با چنین مخالفتهایی حزب حاکم نمیتوانست اکثریت خود را در پارلمان حفظ کند. تصمیم نخست تنها سه روز پا برجا بود. سیاسیترین نخستوزیر یونان در دو دهه اخیر در چرخشی ناگهانی و در حالی که روی برگزاری رفراندوم برای اجرای برنامه ریاضت ملی پای میفشرد، سرانجام تسلیم فشارهای داخلی و خارجی شد و از این کار چشمپوشی کرد.
گفته میشود، خودداری از برگزاری همهپرسی پیش شرط مذاکره با حزب راستگرای دموکراسی (حزب رقیب) برای تشکیل دولت موقت نجات ملی بود. این چرخش بعد از اینکه حزب اصلی مخالف دولت اعلام کرد از طرح اتحادیه اروپا درباره بدهیهای این کشور حمایت میکند، اتخاذ شد. وی در نشست کابینه نیز تاکید کرد اما ساماراس، رهبر حزب دموکراسی برای حفظ این طرح در دستور کار خواستار تشکیل یک دولت موقت انتقالی با مسوولیت انحصاری برگزاری انتخابات زودهنگام و تصویب طرح اتحادیه اروپا در رابطه با بدهی در پارلمان شد.
دولت نجات ملی به خواست پاپاندرئو باید به مدت شش ماه سرنوشت یونان را به دست بگیرد. اما حزب رقیب اعلام کرد که فقط حاضر است برای چند هفته در دولت موقت حضور یابد و پس از آن باید انتخابات پارلمانی برگزار شود. نخستوزیر برای عدم برگزاری رفراندوم از سوی بسیاری از رهبران اتحادیه اروپا تهدید شده بود که در صورت برگزاری رفراندوم، باید درباره خروج از حوزه یورو نیز تصمیم بگیرد. صندوق نجات یورو نیز اعلام کرد که هشتمیلیارد یورو کمک وعده داده شده را در اختیار دولت یونان قرار نخواهد داد.
پاپاندرئو در آستانه اجلاس گروه 20 در شهر کن در فرانسه، برای گفتوگوهای اضطراری به آنجا فراخوانده شد تا در مورد تصمیم ناگهانیاش در زمینه برگزاری همهپرسی توضیح دهد. اعلام این تصمیم که با مخالفت سایر رهبران اروپایی روبهرو شد، باعث ایجاد تلاطم در بازارهای مالی شده است. مرکل از نخستوزیر یونان به علت مشورت نکردن با سایر سران کشورهای اروپایی درباره اعلام برگزاری همهپرسی، انتقاد کرد، اما همزمان خواستار زمان برگزاری این همهپرسی و جزییات آن شد. کلود یونکر، رییس گروه وزرای دارایی اتحادیه اروپا با حساس توصیف کردن وضع کشورهای حوزه یورو، اعلام کرد: «این اتحادیه پولی، یونانیها را مجبور نکرده که به عضویت خود ادامه دهند. اما اگر یونانیها چنین میخواهند، ما هم آنها را مجبور به ماندن نمیکنیم.»
یکی از سخنگویان کمیسیون اروپا نیز مدعی است در معاهده اتحادیه اروپا خروج از اتحادیه پولی یورو بدون خروج از اتحادیه اروپا پیشبینی نشده است. این اظهارات به منزله آن است در صورتی که کشوری مانند یونان از حوزه پولی یورو خارج شود، این امر میتواند به معنای خروج آن کشور از اتحادیه اروپا نیز تلقی شود. سخنگوی رییسجمهور آمریکا نیز مدعی شد بیثباتی و عدم اطمینانی که به خاطر حرکت یونان به وجود آمده، نشان ضرورت اجرای هرچه سریعتر این توافقنامه در منطقه یورو است. اما اروپا این توانایی را دارد که با بحران کنونی مقابله کند. نخستوزیر ایتالیا نیز اعلام داشت: «تردیدی وجود ندارد که تصمیم یونان تاثیر منفی بر بازارها گذاشته است و این تصمیم غیرمنتظره بیثباتی فراوانی را موجب شد.»
نخستوزیر بلژیک نیز اعلام داشت: «پاپاندرئو در نشست هفته گذشته درباره طرح خود برای همهپرسی سخن نگفت. برخورداری از یک چشمانداز بهتر در آینده حق مردم این کشور است، اما باید آگاه باشند که این مساله یک مشکل داخلی نیست که صرفا به یونان مرتبط باشد.» سخنگوی دولت اسپانیا نیز تاکید کرد: «تصمیم همهپرسی برای اروپا و اسپانیا تصمیم خوبی نبود.» رییس بانک مرکزی نیز اظهار داشت: «تایید طرح اروپا در همهپرسی، نشانه خوبی برای همه خواهد بود. اما در غیر این صورت اوضاع بحرانیتر خواهد شد. رأی منفی در همهپرسی، تلاش برای کاهش بدهی 350 میلیارد یورویی (495 میلیارد دلار) یونان و رساندن آن به حدود صد میلیارد یورو را بر باد خواهد داد.» همهپرسی یونان به منظور پذیرفتن بسته کمکهای مالی، سران کشورها و مقامات ارشد اقتصادی اروپایی وامدهنده به یونان را در پرداخت کمک به این کشور به تردید واداشت.