خرید تضمینی، بهره‌وری و کشت مرغوب، گندم را به خودکفایی می‌رساند

اهمیت این موضوع در مورد محصولات راهبردی نظیر گندم که از جمله مواد غذایی اصلی ایرانیان به شمار می‌رود به‌مراتب بیشتر احساس می‌شود.

گندم گذشته از جنبهٔ تجارتی، سلاحی کارآمد در مناسبات سیاسی و جهانی است که روزبه‌روز هم بر اهمیت راهبردی آن افزوده می‌شود. 

درک اهمیت موضوع فوق توسط دولتمردان ایرانی باعث شد تا بحث تولید این محصول غذایی به‌عنوان یکی از مقولات مهم عرصه کشاورزی در برنامه‌ریزی‌ها و مباحث کلان موردتوجه قرار گیرد. بر همین اساس مقرر شد با توجه به ظرفیت‌های مطلوبی که در کشور وجود دارد، کشور بتواند در تولید این کالای استراتژیک به خودکفایی رسیده و بی‌نیاز از واردات شود.

گفتنی است این وعده در طول سال‌های 83 و 84 به‌نوعی محقق شد و دولت وقت اعلام کرد که برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران از نظر تولید گندم به خودکفایی رسیده و دیگر نیاز به واردات از دیگر کشورهای خارجی نیست.

در آبان ماه سال 83 بود که جشن خودکفایی گندم با استدلال استقلال کشور در تولید این محصول استراتژیک برگزار شد؛ اما تحقق این رؤیا دیری نپایید که تبدیل به یک کابوس بزرگ شد و تنها پس از گذشت چند سال نه‌تنها کشور در تأمین نیاز داخل ناتوان ماند، بلکه برای فراهم کردن مایحتاج داخلی به واردات روی آورد و متعاقباً باعث شود تا پای دلالان و سودجویان به این عرصه باز شود.

صرف‌نظر از آمار سال‌های پس از برگزاری جشن خودکفایی و 5 ماه نخست سال 88 مبنی بر واردات سه میلیون و 410 هزار تن گندم از 16 کشور جهان (قرار بود در این سال تولید گندم تثبیت شود)، واردات گندم در پنج‌ماهه نخست سال جاری سه میلیون و 138 هزار تن به ارزش یک میلیارد و 91 میلیون دلار بوده که حدود چهار درصد از حجم کل واردات را شامل شده است.
 
به عبارت ساده‌تر گندم به نخستین کالای عمده وارداتی کشور در این مدت تبدیل شده است!

از سوی دیگر درحالی‌که نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت از رشد تولید 50 درصدی گندم در زمان خشک‌سالی خبر می‌دهد و اعلام می‌کند در صورت ادامه این روند کشور سال آینده از واردات گندم بی‌نیاز خواهد شد، محمود حجتی وزیر کشاورزی حداقل زمان لازم برای انجام این کار را 5 سال می‌داند. 

اکثر کارشناسان معتقدند که رسیدن کامل به خودکفایی و از آن مهم‌تر ماندن در چنین مرحله‌ای نیازمند یک برنامهٔ منسجم بر اساس سند چشم‌انداز است؛ برنامه‌ای که در حال حاضر هیچ اقدامی برای طرح‌ریزی‌اش نشده است.

 
 راه‌حل چیست؟

همهٔ این‌ها گفته شد تا برسیم به این سؤال که حتی اگر قرار باشد در سال آینده به خودکفایی برسیم چه اولویت‌هایی را باید مدنظر قرار داد و ساده‌ترین جمله چه باید کرد؟

10 سال از زمان خودکفایی گندم کشور می‌گذرد و با وجود فراز و نشیب‌های متعددی که در رسیدن به این افتخار ملی وجود دارد، اما همهٔ کارشناسان و مسئولین با توجه به پتانسیل بالای کشور همچنان به تحقق کامل این امر امید دارند.

برای مثال علی ایرانپور عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی معتقد است با توجه به ظرفیت خوب کشور می‌تواند همه گندم موردنیاز خود را تولید کند و در صورت توجه به فاکتورهایی نظیر حاصلخیزی خاک، توجه به راه‌های همراهی با خشک‌سالی، حمایت از گندم کاران و... خواهد توانست فرصت طلایی گذشته را احیا کند.

وی در گفتگو با خبرنگار بازارخبر بیان کرد: یقیناً یکی از مهم‌ترین راه‌های رسیدن به خودکفایی خرید تضمینی عادلانه و به‌موقع گندم به‌عنوان یک ابراز تشویقی خواهد بود.

وی افزود: متأسفانه خرید تضمینی گندم در سال‌های اخیر کمی دور از واقعیت بوده است و همین عامل باعث شد تا اکثر کشاورزان از تحویل گندم به سیلوها خودداری کرده و یا حتی گندم به‌عنوان خوراک در اختیار دام دهند.

یقیناً یکی از مهم‌ترین راه‌های رسیدن به خودکفایی خرید تضمینی عادلانه و به‌موقع گندم به‌عنوان یک ابراز تشویقی خواهد بود

عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در کنار خرید تضمینی، بهره‌وری و کشت مرغوب دیگر نکته‌ای است که باید به آن توجه داشت؛ چراکه یکی از مهم‌ترین عناصر خودکفایی گندم بحث بهره‌وری است.

وی با انتقاد از بحث کشت فرا سرزمینی که به‌عنوان راه‌حل ساده برخی تجار ایرانی در حال اجرا کردن آن هستند خاطرنشان کرد: خوشبختانه ایران از لحاظ هزینه، وقت، نیروی انسانی و از همه مهم‌تر آب‌وهوا و اراضی بسیار توانمند است و اگر بتوان آبیاری در بخش کشاورزی را اصلاح و از روش‌های نوین بهره گرفت، خواهیم توانست در آینده‌ای نزدیک به هدف موردنظر رسید. 

همچنین نماینده مردم اصفهان در مجلس نهم افزود: بی‌شک اگر پیشنهاد‌ها و طرح‌ها معطوف به موارد داخل باشد آن زمان بهره‌وری بیشتری خواهیم داشت نه اینکه با برنامه‌ریزی چنین طرح‌هایی امنیت غذایی را به خطر انداخته و کشور را وابسته کنیم.