روزگار عروس خاورمیانه چگونه میگذرد؟/ فرهنگ، اقتصاد و سیاست در سواحل مدیترانه

به گزارش سرویس بین الملل پایگاه 598؛ جمهوری لبنان که در سال 1943 با جدا شدن از فرانسه استقلال خود را اعلام کرد کشور کوچکی با حدود 10500 کیلومتر مربع مساحت و جمعیتی نزدیک به 5میلیون نفر بوده که نژادها، مذاهب و فرهنگ های مختلف را در خود جای داده. این تنوع فرهنگی در کنار جغرافیای بی نظیر این منطقه، لبنان را به کشوری توریستی تبدیل کرده است. البته جنگ های داخلی لبنان که 15 سال (تا سال 1990) ادامه داشت و همچنین هم مرز بودن با فلسطین و مزاحمت های رژیم اشغالگر قدس تاثیرات مستقیمی بر جاذبه ی توریستی لبنان گذاشته اما نتوانسته اند آن را از رونق بیندازند. لبنان از شمال و شرق با سوریه و از جنوب با فلسطین اشغالی هم مرز است و غرب این کشور در احاطه‌ی کامل دریای مدیترانه قرار دارد. زیبایی های خدادادی سواحل مدیترانه و کوهستان شرقی به همراه فرهنگ جالب مردم موجب شده تا این کشور به عروس خاورمیانه مشهور شود.

ساختار فرهنگی لبنان

اگرچه 60% مردم لبنان عرب هستند اما آسوری ها، ارمنی ها و کرد ها نیز در این کشور زندگی میکنند. البته در لبنان به قدری قومیت ها و نژادها در هم تنیده شده اند که تفکیک آنها اکنون فقط از طریق برخی آداب و روسوم فرهنگی ممکن است و بررسی های ژنتیکی پاسخ قطعی صحیحی به دست نمی دهد.

مستعمره بودن لبنان توسط فرانسه باعث شده که در کنار عربی (زبان رسمی این کشور)، زبان فرانسه نیز رواج داشته باشد و تاثیراتی نیز بر لهجه و گویش های مختلف مردم این کشور بگذارد. قریب به 60% لبنانی ها مسلمانان، 39% مسیحی و 1% پیرو دیگر ادیان و مذاهب اند.

ساختار سیاسی لبنان

ساختار قدرت نیز در لبنان تحت تاثیر تنوع قومیت ها و مذاهب قرار گرفته و قدرت بین آنان تقسیم شده است. ساختار فعلی نظام سیاسی لبنان پس از جنگ های متمادی و خسارت بار فراوان از جمله جنگ های داخلی پانزده ساله تثبیت شده و مسیحیان مارونی، سنی ها و شیعیان را صاحبان اصلی قدرت تعیین نموده است. در جمهوری دموکراتیک پارلمانی لبنان، رئیس جمهور همواره مسیحی مارونی، نخست وزیر سنی و رئیس مجلس شیعه است. همچنین معاون نخست وزیر و معاون رئیس مجلس مسیحی ارتدوکس هستند. پارلمان لبنان 128 عضو دارد که بر اساس سيستم مناصفه يا تقسيم به دو ، بطور مساوي ميان مسيحيان و مسلمانان تقسيم گرديده است. اين تقسيم بندي نسبي، در درون هر يک از دو طائفه مسيحي و مسلمان نيز اجرا گرديده و براي همه ی 18 طائفه لبناني سهميه به نسبت جمعيت آن طائفه در نظر گرفته شده است. طبق قانون اساسي، نمايندگان با رأي مستقيم مردم براي يک دوره 4 ساله برگزيده مي‌شوند و رئیس جمهور نیز 6 سال فرصت خدمت رسانی دارد.

احزاب لبنان نقش تعیین کننده ای در سیاست داخلی و خارجی این کشور برعهده دارند. به عنوان مثال حزب الله (قوی ترین حزب شیعی) منجی لبنان در جنگ 33 روزه ی سال 2006 بود.

اقتصاد لبنان

به دلیل حاصل خیز بودن خاک لبنان، این کشور میبایست به یکی از قطب های کشاورزی منطقه تبدیل شود اما بخش كشاورزی تنها با جذب ۱۲% نیروی كار ،كم اهمیت ترین بخش اقتصادی لبنان است و تنها ۱۰% از تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شود كه آن را در پایین ترین رده درمیان بخش های اقتصادی دیگر قرار می‌دهد. اما –در زمان های صلح و ثبات سیاسی- تجارت و گردشگری در این کشور از رونق بالایی برخوردار است. لبنان با دو بندر بزرگ بیروت و طرابلس و همچنین 7 فرودگاه، به نوعی دروازه ی آسیا به اروپا محسوب می گردد.

چالش های پیش روی عروس خاورمیانه

چالش درونی

اگرچه تنوع نژاد و مذاهب فرصتی بی بدیل برای رشد فرهنگی یک کشور و همچنین صنعت گردشگری آن به شمار می رود اما یکی از چالش های داخلی لبنان همواره اختلافات قبیله‌ای با محوریت نزاع بر سر تصاحب قدرت و یا تلاش برای رفع تبعیض ها بوده است. وجود تشکل ها و احزاب سیاسی مختلف و بسیار زیاد (در نسبت با جمعیت محدود این کشور) نشان از تشتت آرا و جنگ قدرت داخلی دارد.

چالش های بیرونی

1- رژیم اشغالگر قدس

هم مرز بودن لبنان با فلسطین اشغالی از جنوب، لبنان را به یکی از اهداف کوتاه مدت تر رژیم صهیونیستی برای اشغال تبدیل کرده. صهیونیست ها که آرزوی تصاحب مناطق بین نیل تا فرات را در سر می پرورانند از طرفی سعی می کنند به انحاء مختلف لبنان را از لحاظ سیاست داخلی تضعیف نموده و از طرف دیگر با حملات گاه و بیگاه نظامی نظیر جنگ 33 روزه, مقاومت را در این کشور از بین ببرند و اشغال آن را تسهیل نمایند. اما حزب الله (منشعب شده از جنبش أمل که توسط امام موسی صدر پایه گذاری شد) تا کنون به تنهایی اسرائیل را در این راه ناکام گذاشته است.

2- جنگ سوریه

طولانی بودن مرزهای لبنان با سوریه (که یکی از تنها دو همسایه ی این کشور است) باعث شد جنگ سوریه با تروریست های تکفیری تاثیر مستقیمی بر امنیت لبنان در حوزه های مختلف از جمله اقتصاد داشته باشد. کاهش تبادلات تجاری و سرمایه گذاری و کاهش میزان توریستها از مهمترین اثرات بحران سوریه بر اقتصاد لبنان بوده است. در سال 2012 تبادل تجاری بالاترین میزان خسارات را در اقتصاد لبنان متحمل شد. صادرات به سوریه به میزان 11% در سه ماهۀ اول 2012 کاهش یافت و تراتزیت کالاهای زمینی از کاهش 16% از ابتدای آن سال برخوردار بود. همچنین با زبانه کشیدن آتش جنگ در سوریه، سهم کل صادرات سوریه در کل صادرات لبنان کاهش 18 درصدی را نشان میداد، درحالی که این رقم در سال 2011، 24% بود. همچنین درسال 2012 لبنان باکسری تجاری 33% یعنی 4822 میلیون دلار روبرو شد درحالی که در سال 2011 این رقم از 16% فراتر نرفت.

3- تکفیری ها

گروهک جنایتکار داعش که با بهره گیری از تفکرات مضحک شبه وهابیت، خون نه تنها شیعیان بلکه سنی های مخالف با عقاید افراطی خود را مباح می دانند یکی از جدید ترین چالش های خارجی لبنان محسوب می گردد. ربودن تعدادی از پرسنل امنیتی مرزهای لبنان با سوریه و فلسطین هشداری جدی به لبنان در خصوص مواجهه با داعش محسوب می گردد. همچنین جبهة النصره پیشتر لبنان را به عدم حمایت از حزب الله تشویق کرد و مدعی شد در غیر این صورت عواقب ناگواری متوجه این کشور کوچک خواهد بود.