جایگاه حضرت زهرا درفرهنگ مردم تاجیک

 حضرت زهرا (س) در میان تاجیکان آسیای مرکزی به عنوان نماد و الگوی بانوی متدین و مومنه مطرح است بطوریکه در خانواده‌های فارسی زبان و مسلمان این خطه هر وقت دو قلوی دختر به دنیا می‌آید بر آنها نام فاطمه و زهرا می‌گذارند و به این طریق میزان ارادت خود به این بانوی بزرگوار اسلام را نشان می‌دهند.

به گزارش 598 به نقل از فارس، تاجیکان علاقه قلبی ویژه‌ای به پیامبر و اهل بیت آن حضرت دارند و حضرت فاطمه نیز به عنوان الگوی همه زنان مسلمان نیز دارای جایگاهی ویژه در میان آنان است و همواره تاجیکان به انحای مختلف در قالب نامگذاری فرزندان خود به نام‌های فاظمه و زهرا و همچنین نشان دادن ارادت به اهل بیت در اشعار خود، همواره میزان بالای علاقه و محبت خود به آن بزرگواران را نشان داده‌اند.

در تاجیکستان هرگاه در خانواده‌های مسلمانان این کشور دوقلوی دختر به دنیا می‌آید بر آنها اسم فاطمه و زهرا می گذارند و این دوقلو‌ها صاحب احترام و مادر آنها نیز به عنوان زن شرافتمند مطرح و مورد احترام مضاعف قرار می‌گیرد.
 
نکته جالب در این خصوص اینکه، هرگز اسم این دو قلو‌ها با بی احترامی به زبان آورده نمی‌شود و به نام آنها عنوان"بی بی" که معنی عزت را بر او نشان می‌دهد، صدا می‌زنند زیرا در میان مردم باوری هست که این اسامی، نامهای دختر رسول اکرم (ص) بوده و بدون به کار بردن واژه بی بی در اول اسامی آنان، نوعی بی احترامی به خاندان پاک و مطهر "حضرت محمد" تلقی می‌شود.

همچنین زنان تاجیک رسم دارند که در موقع تهیه غذا حتما اذکاری را به روح حضرت زهرا بفرستند و با وضو ذکر "دست من نه، دست بی بی فاطمه بی بی زهرا" می‌گویند و دست به کار می‌شوند.

از دیگر آداب و رسومی که نشان از عمق ارادت به حضرت زهرا (س) در میان مردمان تاجیک و خصوصا زنان این خطه است، در هنگام بدرقه عروس به خانه شوهر نیز زنان اطراف عروس قرار می‌گیرند و دعا می‌کنند که او نیز مثل حضرت زهرا احترام و حرمت شوهرش را بر جا آورد و در خانه داری مثل سرور بانوان عالم نامبردار پدر و شوهر باشد و فرزندان سربلندی مثل امام حسن و امام حسین(ع) تربیت کند.

همزمان این زنان نعتی را به خاطر آنکه عروس خوشبخت شود، می‌خوانند. این نعت "سلام نامه" نام دارد و به این طریق است که در شهرستان‌های "مستچاه" و "فلغر" واقع در وادی "زرفشان" تاجیکستان هنگام عروسی می‌خوانند؛

به نام قادر قدرت سلام می‌گوییم
به حمد واحد وحدت سلام می‌گوییم
به حکم حاکم حکمت سلام می‌گوییم
به بحر قلزوم رحمت سلام می‌گوییم

که به هم بست کوچ محمد خدیجه کبری
که جان خویش فدا کرده در ره مولا
کنیزک حرم او است- فاطمه ی زهرا
که قرب منزلت او به حضرت علی
به کوچ آخر حضرت سلام می‌گوییم

آذار جان من هستم فدای رسول
که کهل دیده سازم خاک پای رسول
وهم هردو جهان را در وفای رسول
به آن خزینه رحمت سلام می‌گوییم

که شهزاده حسن هست نور دیده او
به حق آن لب لعل و ز هر دو دیده او
به شاهزاده حسین بلا کشیده او
به آن دو ساقی جنت سلام می‌گوییم

بیافرید طفیل تمام موجودات
طفیل یک سر مویش به جمله داده نجات
مرا بداد به سویش شفیع در عرصات
که صد هزار گنهکار را بداده نجات
به آل شفیع قیامت سلام می‌گوییم

الهی از کرم خود به جمله رحمت کن
به عاصیان گنهکار خویش رحمت کن
به مجرمان تبهکار خویش رحمت کن
به ذات آتش پاکت سلام می‌گییم

همچنین مدیحه‌ای که در شهرستان فلغر در هنگام عروسی دختران می‌خوانند، اینگونه است؛
 
 اول دفتر شنو نام خدا یار، یار
ز آنکه بود غیر او جمله فنا یار، یار

روح روان رسول یادکنیم یار، یار
خاطر یاران او شاد کنیم یار، یار

هی، هی النگ شاه تویی یار، یار
گردش این خانه را شاه تویی یار، یار

وصف ترا چون حد نبود یار، یار
هرچه درون دل است حرف کنم یار، یار

فاطمه را با علی داده رسول یار، یار
از سر صدق صفا کرده قبول یار، یار

حسن به او داده است خالق بر او یار، یار
از همه نیکها خوب شرف یار، یار

فصل گذشت از همه نوبت پیغمبر رسید
قابل دختر بشد شیر خدا یار، یار

شاه برفت از میان، حشر شده ابر فان
نبده ی عاصی رود ناله کنان یار، یار

همچو حسن نور پاک گشت به زهر هلاک
رفته چو به زیر خاک نور صفا یار، یار

و در نهایت اینکه از دیگر سنن حسنه زنان مسلمان آسیای مرکزی، خواندن دعا و ذکر و نعت در هنگام بستن طفل نوزاد در گهواره است و به طور مشخص در تاجیکستان بر این باورند که بر زبان آوردن اسم مبارک حضرت زهرا و فرزندان او امام حسن و امام حسین، طفل را از هرگونه بلا و آسیب و چشم زخم دور نگه می‌دارد.