نادیده گرفته‌شدن خطوط قرمز نظام درمذاکرات هسته‌ای

سید عباس عراقچی روز دوشنبه در گفتگو با خبرگزاری مهر در پاسخ به سوالی درباره مذاکره درباره موضوع موشکی ایران بر اساس قطعنامه های شورای امنیت گفت: ما هیچ مذاکره ای درباره سیستم های دفاعی کشورمان نمی کنیم.

البته عراقچی بلافاصله ادامه داد: بر اساس توافق ژنو در طول مذاکرات به موضوع موشکی که در بند 9 قطعنامه 1929 شورای امنیت به آن اشاره شده است، پرداخته خواهد شد اما این به هیچ وجه به معنای اجرای قطعنامه نیست.

معاون وزیر امور خارجه گفت: به اعتقاد ما زمانیکه این اطمینان ایجاد شود که برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است، خود به خود به این معنا است که کلاهک های هسته ای هم برای موشک ها وجود ندارد و به این ترتیب فکر می کنیم نظر قطعنامه 1929 تأمین خواهد شد.

در واقع عراقچی با تفکیک موضوع دفاعی ایران و با آنچه که موشک های باکلاهک هسته ای می خواند، درصدد القای این مطلب است که در مذاکرات هسته ای درباره توان دفاعی ایران مذاکره ای صورت نخواهد گرفت بلکه به ابهامات طرف مقابل درباره قابلیت حمل کلاهک های هسته ای توسط موشک های ایران آن هم بر مبنای درخواست قطعنامه شورای امنیت ، پاسخ داده می شود.

اما برای بررسی این گزاره باید دو سند بین المللی درباره موضوع موشک های ایرانی، یعنی توافق ژنو و همچنین قطعنامه های شورای امنیت و همچنین اظهارات مقامات ایرانی و آمریکایی مورد بررسی قرار بگیرد، تا مشخص شود همانگونه که آقای عراقچی می گوید بحث نمایندگان ایران و 1+5 در مذاکرات هسته ای فقط محدود به کلاهک های هسته ای موشک های ایرانی می شود یا توان موشکی ایران را مدنظر دارد؟

در توافقنامه ژنو درباره قطعنامه های شورای امنیت آمده است:

گام های اضافی در میان اقدام های اولیه و گام نهایی، از جمله، در میان موارد دیگر، پرداختن به قطعنامههای شورای امنیت با نظر به اینکه ملاحظه شورای امنیت سازمان ملل در این موضوع به صورت «رضایت بخش» به نتیجه برسد.

There would be additional steps in between the initial measures and the final step, including,

among other things, addressing the UN Security Council resolutions, with a view toward

bringing to a satisfactory conclusion the UN Security Council's consideration of this matter

اما در بند قابل اجرای 9 ، قطعنامه 1929 شورای امنیت که علیه ایران به تصویب رسیده نیز آمده است: « ایران به هیچ گونه فعالیتی که به موشک های بالستیک با قابلیت پرتاب سلاح های هسته ای مربوط باشد، و از جمله پرتاب با فناوری موشک های بالستیک دست نخواهد زد، و کشورها تمامی اقدامات لازم را به عمل خواهند آورد تا از انتقال فناوری یا کمک های فنی به ایران که در ارتباط با چنین فعالیت هایی باشند جلوگیری کنند.»

بر اساس این بند برخلاف اظهارات آقای عراقچی موضوع موشکی ایران تنها به موشک های با قابلیت حمل کلاهک هسته ای محدود نشده بلکه صراحتا موضوع تاکید شده است که ایران مجاز به استفاده لانچر یا سیستم پرتاب موشک بالستیک نیست .

در واقع قطعنامه 1929 نه تنها موشک های بالستیک که تنها بر روی سیستم پرتاب بالستیک قابلیت شلیک دارند را غیرمجاز می داند بلکه استفاده از دیگر موشک های بر روی لانچر بالستیک را نیز ممنوع کرده است.

هر چند قطعنامه شورای امینت درباره موضوع هسته ای ایران بر مبنای حقوق بین الملل غیرقانونی است با این حال تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در جریان مذاکرات ژنو با عقب نشینی از مواضع پیشین و با تایید مرجعیت شورای امنیت در حل و فصل اختلافات هسته ای، در عمل ایران را در موضع انفعال قرار دادند.

به همین دلیل است که مقامات غربی معتقدند که اگر قرار است به تمامی قطعنامه های شورای امنیت رسیدگی شود، لاجرم باید موضوع موشکی ایران مورد رسیدگی قرار گیرد.

نظر مقامات آمریکایی درباره برنامه موشکی ایران

اما همانگونه که گفته شد برخلاف اظهار نظر برخی از مقامات ایرانی که موضوع موشکی ایران را تنها محدود به موشک هایی با قابلیت حمل کلاهک هسته ای می کنند، مقامات آمریکایی با استناد به قطعنامه های شورای امنیت کاربرد و استفاده تمامی موشک های بالستیک و حتی سامانه پرتاب موشک بالستیک را غیر مجاز می داند.

اظهارات مقامات آمریکایی و غربی موید این موضوع است.

در جدول زیر بخشی از این اظهارات آمده است:

اظهارات مقامات آمریکایی درباره محدود کردن توانایی موشکی ایران بر مبنای قطعنامه های شورای امنیت در حالی به صورت تلویحی از سوی عباس عراقچی تایید شده که بیش از این مقامات وزارت امور خارجه قاطعانه بحث درباره توان موشکی ایران در جریان مذاکرات هسته ای را غیرمعقول دانسته و تکذیب می کردند. حتی برخی از اخبار حاکی از آن است که آمریکا این پیشنهاد را مطرح کرده که ایران در نهایت می‎تواند تنها با برد ۵۰۰ کیلومتر موشک تولید کند.

در چنین شرایطی مقامات وزارت امور خارجه با تغییر لحن درباره موضوع موشکی ایران،هم اکنون با تفکیک قائل شدن بین سیستم دفاعی ایران و توانمندی موشکی کشور، مذاکره بر سر توان موشکی را موجه می دانند.

این در حالی است که توانایی نظامی ایران یکی از خطوط قرمز نظام در مذاکرات هسته ای به شمار می آید که مورد تاکید مقامات بلندپایه کشور نیز قرار گرفته است.

222 نماینده مجلس نیز پیش از آغاز مذاکرات وین نیز در بیانیه ای با اشاره به ضرورت حفظ دستاوردهای ملت توسط تیم مذاکره کننده هسته ای ایران تاکید کرده بودند: «مذاکره‌کنندگان باید از طرح مباحثی درخصوص موضوعات دفاعی همچون توان موشکی در مذاکرات هسته‌ای جلوگیری کرده و حق ورود و یا گفت‌وگو در این زمینه را نخواهند داشت. در چنین شرایطی نمایندگان ملت بزرگ ایران از تیم مذاکرات هسته‌ای قویاً حمایت می‌کنند.»