تمام وعده های فرجی دانا به بهارستانی ها

بخشی از بیانات فرجی‌دانا در جلسه رای اعتماد مجلس به این شرح است:

* رئوس برنامه‌های من با تکیه بر رهنمودهای رهبری، قانون اساسی، اسناد بالادستی، برنامه پنجم توسعه و نقشه جامع علمی کشور است.

* دانشگاه برای آنکه بتواند رشد علمی خود را به صورت مستمر ادامه دهد نیازمند فضایی مساعد، امن، اخلاق‌مدار، قانون‌مدار و روحیه اعتماد است.

* اهداف بنده در وزارت علوم تلاش برای پیشبرد سیاست‌های کلی نظام در جهت توسعه علمی و استفاده کیفی از نظام علمی است.

* ارتقای سطح دانش، افزایش کارآفرینی، تقویت فضای امید و اعتماد دانشگاهیان و توجه ویژه به دانشگاه تازه تأسیس در مناطق محروم در اولویت کاری وزارت علوم قرار خواهد گرفت.

* ما باید نگاهی جدی به تبدیل علم به ثروت داشته باشیم که قطعاً این موضوع در اولویت برنامه وزارت قرار خواهد گرفت.

* دانشگاه‌ها باید الگوی واقعی و علمی در سازگاری علم و ایمان در جامعه باشند و البته این ویژگی‌ را در اجتماع تحقق ببخشد.

* وزارت علوم به دنبال بازنگری متون، محتوا و برنامه‌های درسی درباره توسعه مبانی دینی و الگوی اسلامی در دانشگاه‌های کشور است.

* توسعه فناوری و نوآوری نیز که مهمترین بخش‌های تولید علم و ثروت است در اولویت کاری وزارت قرار خواهد گرفت.

فرجی‌دانا در گفت و گو با نمایندگان در کمیسیونهای تخصصی و همچنین در صحن علنی مجلس به آنها وعده داد بر خلاف آنکه از اعضای جبهه اصلاح طلبی به شمار آمده و همه او را از پیروان راه مصطفی معین می دانند سیاستهای اصلاحات برای جامعه دانشگاهی و به آشوب کشیدن و از بین بردن نظم و امنیت دانشگاهها را هیچ گاه اجرایی نخواهد کرد.

حجت الاسلام روحانی نیز در جلسه رای اعتماد به او مهمترین نکته ای که مطرح کرد، برقرار کردن فضایی آرام و علمی برای دانشگاهها بود . او در این جلسه تاکید کرد: دکتر فرجی دانا به دلیل اخلاق، ادب و حلم می‌تواند وزیری باشد که ما شاهد دانشگاهی آرام‌تر و عالم‌تر در ماه‌های آینده باشیم چرا که چنین دانشگاهی مدیران لایق آینده را به جامعه تحویل خواهد داد.

فرجی دانا هم در این جلسه مواردی را به عنوان برنامه های خود مطرح کرد که با توجه به کارنامه کاری وی در طول 10 ماه گذشته بسیار جالب توجه است . او تاکید کرده بود : اهداف بنده در وزارت علوم تلاش برای پیشبرد سیاست‌های کلی نظام در جهت توسعه علمی و استفاده کیفی از نظام علمی است. افزایش کیفیت آموزش و پژوهش بر پایه نقشه جامع علمی کشور در تراز جهانی از اولویت‌های وزارت علوم خواهد بود تا دانشگاه‌ها را به جایگاه واقعی خود در جهان برساند. او همچنین تصریح کرد : من در این مدت کوتاه سعی کردم برنامه کاربردی و عملیاتی برای دانشگاه و وزارت علوم تدوین کنم.

به کار گیری ماموران آشوب در وزارتخانه

فرجی دانا در جلسه رای اعتماد خود در پاسخ به سوالی در مورد بازگرداندن دانشجویان ستاره دار و اساتیدی که در زمان فتنه فضای دانشگاهها را به سمت جنجال آفرینی و آشوب کشانده بودند ، پاسخی به نمایندگان نداد. او با این حال بنا به گفته‌های نمایندگان، در جلسه‌های خصوصی‌تر در کمیسیون‌های مجلس قول داده بود فضای دانشگاه را به فضای دوران پر فراز و نشیب اصلاحات باز نگرداند. اما در نهایت... مجلس بارها به او هشدار داد که نباید در عزل و نصبها تابع افرادی بیرون از وزارت علوم باشد اما در نهایت این عزل و نصبهایی از میان چهره‌های غیرخوشنام سیاسی است که او را به سرعت به جلسه استیضاح رهنمون شده است.

وزیر علوم با این حال به بخش مهمی از برنامه‌‌های خود جامه عمل نپوشاند و در این مدت تنها به فکر عزل و نصب‌هایی بود که زیاد به مذاق جامعه دانشگاهی و البته سیاسی کشور خوش نیامد. او که در جلسه رای اعتماد نیز با این مسئله رو به رو شد که نمایندگان مخالفش می‌گفتند، با رفتن او به وزارت علوم امکان دارد حوادث سالهای 78 و 79 دوباره تکرار شود  وی در پاسخ به این مسایل عنوان کرد که هیچ گاه اجازه چنین کاری را نمی دهد و سعی دارد دانشگاه را به محیطی امن و آرام برای فعالیت های علمی تبدیل کند. با این حال عزل و نصبهای صورت گرفته و بدعت‌گذاری برای انتخاب روسای دانشگاهی که حتی در جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز مورد انتقادرییس جمهور قرار گرفت، نشان داد او بیشتر از اینکه به فکر محیط آرام دانشگاه باشد ، به دنبال اجرایی کردن ایده ای بود که توفیقی ، سرپرست قبلی این وزارتخانه بر آن بود تا آن را به خوبی انجام دهد. این ایده بازگرداندن اساتید و دانشجویانی به فضای دانشگاهی بود که باعث به وجودآمدن فتنه‌های زیادی در محیط دانشگاهی شده بودند.

وعده های فرجی دانا با این حال در مدت چند ماه گذشته هیچ گاه به سمت اجرایی شدن هم نرفت. او یک ماه فرصت داشت که به بررسی انتقادات نمایندگان از وضعیت دانشگاهی پرداخته و سیستمی را برای رسیدگی به این وضعیت بیابد. این یک ماه اما به هشدارها و تهدیدها و عملیات روانی رسانه‌های اصلاح‌طلب برای حمایت از وزیر گذشت و با وجود اینکه هیات تعیین شده از طرف مجلس برای رسیدگی به این وضعیت، با حسن نیت خواهان بر طرف شدن مشکلات جامعه دانشگاهی بودند، فرجی دانا در حال آموزش دیدن برای به کار بردن شیوه بهزاد نبوی در روز استیضاح بود.

افشاگری به جای ارائه کارنامه مطلوب

نکته جالب توجه این است که رسانه‌های خبری حامی وزیر نیز به خوبی از این ماجرا پرده برداشته و با یادآوری خاطرات دولت کارگزاران و وزیر صنایع سنگین این دوران که با تهدید نمایندگان توانسته بود از زیر بار استیضاح در برود، از فرجی دانا خواستند همین روش را عینا به کار گیرد. بهزاد نبوی نمایندگان را به وسیله ماشین‌های اهدایی مجبور به سکوت در قبال مواردی کرد که در طرح استیضاحش آمده بود و فرجی دانا سعی کرد از موضوع بورسیه ها به همین سبک و سیاق استفاده کند. کابینه گرچه خاطرات زمان دولت هاشمی رفسنجانی را به خوبی به یاد دارد اما در عین حال روشهای برخورد با شیوه های قدیمی نیز در طی این سالها به خوبی آزمایش شده‌اند.

به همین دلیل جنگ بر سر اسامی کسانی که از این بورسیه ها استفاده کرده اند بالا گرفت و درنهایت تهدید به افشاگری، به افشاگری درباره معاونان وزیر کشیده شد. فرجی دانا روز چهارشبه به احتمال زیاد نمی‌تواند با لیست کسانی که از بورسیه دولتی استفاده کرده اند نمایندگان را وادار به عقب نشینی از موضعشان سازد. او به جای این مسایل باید در مورد آمارهای نامطلوب از میزان کاهش یافتن سرعت رشد علم در کشور باشد.

پیشرفت علمی کشور در اغما

فرجی دانا تنها در روز رای اعتماد مجلس به وظیفه خود درباره رشد علمی کشور اشاره نکرده و وعده هایی در این زمینه نداده بود. او پیش از این در مجلس ششم و دولت اصلاحات قرار بود به عنوان وزیر علوم معرفی شود اما در نهایت نتوانست رای اصلاح طلبان را از آن خود کند زیرا آنان بر این عقیده بودند با وجود اینکه فرجی دانا از رهروان راه معین است، اما اگر معین نمره 15 در دوران مدیریتش گرفته، فرجی دانا مطمئنا با معدل 10 قبول خواهد شد.

فرجی دانا با این حال از همان زمان شعار خود را به افزایش دادن سرعت رشد علمی کشور اختصاص داده و ضمن هشدار دادن درباره رشد شگرف تولید علم جهانی آن را به عنوان زنگ خطری برای برنامه‌ریزان دانسته و تصریح کرده بود: اگر لحظه‌ای‌ غفلت‌ نماییم‌ و از همراهی‌ قافله‌ جهانی‌ باز مانیم‌ هرگز قادر به‌ جبران‌ فاصله‌ تاریخی‌ خود با مرزهای‌ دانش‌ و فناوری‌ جدید نخواهیم‌ بود. ضرورت‌ انکارناپذیر آماده‌سازی‌ کشور برای‌ همراهی‌ با سیر شتابان‌ تولید علم‌ و فناوری‌ در سطح‌ جهان‌ اقتضاء می‌کند که‌ توسعه‌ علمی‌ بصورت‌ دغدغه‌ فراگیر تمامی‌ مسئولین‌ و فصل‌ مشترک‌ مساعی‌ تمامی‌ نیروها، گروهها و جناحها فراتر از رقابتهای‌ سیاسی‌ رایج‌ درآید. از اینرو، اولویت‌ ائتلاف‌ برای‌ توسعه‌ علمی‌ در رأس‌ برنامه‌های‌ اینجانب‌ ارائه‌ شده‌ و انتظار آن‌ دارد که‌ تمامی‌ قوای‌ کشور در تحقق‌ این‌ راهبرد مهم‌ ملی‌ مشارکت‌ فعالانه‌ داشته‌ باشند، راهبردی‌ که‌ باید به‌ استقرار نظام‌ جامع‌ توسعه‌ علمی‌ و فناوری‌ کشور منجر شود.

فرجی دانا گرچه در آن دوران اجازه نیافت شانس خود را در مدیریت فضای علمی کشور امتحان کند اما مجلس اصولگرا این شانس را به او داد و در نهایت با نتیجه برعکس در این زمینه مواجه شد. اصحاب دانشگاه و نمایندگان مجلس هم اینک بعد از ده ماه از دوران وزارت فرجی دانا، نگرانند که تکرار سیاسی کاری‌های دوران اصلاحات در دانشگاه ها، رکود علمی آن دوران را تکرار و روند رشد علمی کشور را مختل کند و سقوط 2 پله ای جایگاه ایران در تولید علم بر اساس برخی‌ گزارش‌ها، بر میزان نگرانی ها افزوده است.

رشد شتابان علمی طی یک سال اخیر و پس از روی کار آمدن تیم جدید مدیریتی نه تنها افزایش نیافت، بلکه با رشد منفی نیز همراه شد.

در سال 2012 کشورمان 40 هزار و 104 مقاله در اسکوپوس نمایه کرده و 1.6 درصد تولید علم دنیا را به خود اختصاص داد. اما دقت در نمودار نخست نشان می دهد که در سال 2013 که نیمی از آن تحت مدیریت تیم کنونی بوده، ایران با کاهش بیش از 1000 مقاله نسبت به سال 2012، 39 هزار و 99 مقاله نمایه کرد و سهمش از تولید علم دنیا نیز به 1.5 درصد کاهش یافت.

گزارش هایی که منتشر شده حاکی از آن است که اساسا مسیری که وزارت علوم در یک سال اخیر طی کرده، مسیر پیشرفت علمی نیست. بر اساس یک گزارش، بحث طرح‌های کلان ملی در سال‌های گذشته در دانشگاه‌ها مطرح شد و با وجود کمبود هزینه، اجرای این طرح‌ها پیشرفت مناسبی را طی می‌کرد، اما به یکباره 47 طرح کلان در آخرین جلسه شورای عتف (علوم، تحقیات و فناوری) به 8 طرح کاهش یافت.

نهایتا این روند باعث شد ایران که به جایگاه 15 جهان در تولید علم دست یافته بود، دو پله سقوط کرده و در رتبه 17 قرار گیرد.