خوشگذرانی که به لطف اوباما معروف شد

دیپلماسی ایرانی نوشت:

پس از سال‌ها که از دوره تصدی‌گری عادل الجبیر برای سفارت عربستان در امریکا می‌گذرد، او که به خوشگذرانی و عیاشی با دیگر افراد و دیپلمات‌ها در مهمانی‌های مختلف شبانه در واشنگتن و شهرهای دیگر شهرت دارد، ناگهان در راس یک اتفاق پیش‌بینی نشده قرار گرفت تا مورد توجه رسانه‌های جهان از جمله شبکه ان‌بی‌سی نیوز، شبکه مرتبط با کاخ سفید و نخبگان سیاسی قرار گیرد. در سال 2007 بود که شاهزاده زیرک عربستانی، آقای جبیر سکاندار سفارت عربستان در واشنگتن شد. او در آن زمان با 44 سال سن جوان‌ترین سفیر عربستان محسوب می‌شد، در حالی که خلف او که قبل از آغاز سلطنت ملک عبدالله سفیر امریکا در عربستان بود، حداقل 61 سال داشت. انتخاب او در حقیقت انتخابی در خارج از حلقه قدرت شاهزادگان عربستان محسوب می‌شد.

مشاوران اوباما هفته گذشته اعلام کردند که یک تبعه ایرانی – امریکایی که فروشنده خودرو بوده با همکاری یک کارتل قاچاق مواد مخدر مکزیکی قصد ترور عادل الجبیر، سفیر عربستان در امریکا را داشته است. اما مساله این است که چگونه شده آقای جبیر که خود ارتباطات نزدیکی با کارتل‌های مواد مخدر مکزیکی دارد، مورد هدف آنها قرار گرفته است؟ چه چیزی باعث شده که مردی که مورد اعتماد بسیار پادشاه عربستان در روابط واشنگتن – ریاض است و به دقت روابط را مدیریت می‌کند این گونه در کانون رسانه‌ها قرار می‌گیرد. آقای جبیر از رسانه‌ها فراری است. تا کنون یک مصاحبه حتی با یک روزنامه نداشته و هر وقت که خبرنگاران با سفارت‌خانه عربستان تماس گرفته‌اند، همواره این عبارت را شنیده‌اند: «افراد بسیاری دائما تماس می‌گیرند ولی او نمی‌خواهد با کسی حرف بزند.» او یاد گرفته است که اگر می‌خواهد هدف قرار نگیرد بهتر است خود را در رسانه‌ها نشان ندهد، حتی وقتی نزدیک به یک ماه پیش از او خواسته شد که در کنار امریکا نسبت به تحولات اخیر واکنشی نشان دهد، آقای جبیر هیچ واکنشی از خود نشان نداد.

به جای آن وی به کار روزمره خود ادامه داد، 14 ساعت در روز کار می‌کرد، با همکارانش کارها را پیش می‌برد و ساعت‌ها با اعضای خانواده‌اش در ریاض تلفنی صحبت می‌کرد. مشاورانش می‌گویند، پادشاه بیش از آن که مایل باشد پشت تلفن با او صحبت کند ترجیح می‌دهد، رو در رو با او حرف بزند به همین دلیل هم او دائما به ریاض می‌آید حتی خیلی وقت‌ها هفته‌ای دو بار به عربستان پرواز می‌کند. اما وقتی خبر منفجرکننده هفته گذشته منتشر شد او در واشنگتن ماند!

جبیر در دهه نود وارد وزارت امور خارجه عربستان شد. در جریان حملات 11 سپتامبر 2001 او به عنوان دیپلمات عربستان فعالیت‌های بسیاری انجام می‌داد. او فارغ‌التحصیل دانشگاه جورج تاون است و در سفارت عربستان در امریکا به عنوان مشاور و مسئول رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی سفارت عربستان فعالیت می‌کرد، انگلیسی بی‌عیب او باعث شد تا پس از حوادث 11 سپتامبر بتواند بسیاری از کاستی‌ها را کنترل کرده و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند. در سال 2002 هنگامی که غربی‌ها شاهزادگان عربستانی را متهم می‌کردند که به گروه‌های تروریستی و جهادی کمک‌های مالی می‌کنند، او در مصاحبه‌های مختلف تلویزیونی در سراسر امریکا حاضر می‌شد و ضمن رد این اتهام‌ها می‌گفت: «مگر عربستان دیوانه است به افرادی کمک مالی کند که تلاش دارند ما را بکشند.» هنگامی که امریکایی‌ها در دوران ریاست جمهوری جورج بوش تصمیم گرفتند که فشارها را بر رهبران عربستان بیشتر کنند، این آقای جبیر بود که تلاش کرد پیشنهاد دهد که با ذکر جزئیات حمایت‌های مالی ادعایی امریکایی‌ها، فشارها به خانواده‌های عربستانی کم شود.

در پایتخت سنتی عربستان، عادل جبیر، چهره لیبرال عربستان برای دنیای غرب محسوب می‌شود. مروان الموشر، سفیر اردن در ایالات متحده، او را فردی آرام و راحت توصیف می‌کند و می‌گوید که او در تلطیف چهره عربستان نزد امریکایی‌ها بسیار اثرگذار بود. استیو کلمونس، تحلیلگر و پژوهشگر مسائل بین‌الملل که آشنایی بسیاری با جبیر دارد، نیز می‌گوید: «عادل کسی است که افراد خوشگذاران بسیاری او را احاطه کرده‌اند، او نه تنها می‌داند که چگونه رفتار یک آدم به روز را داشته باشد بلکه خوب هم بلد است که چگونه از واشنگتن بهره ببرد.» از این رو می‌توان گفت که جبیر به امریکا آمد تا معرف استراتژی جدید عربستان که خیلی چیزها در آن تغییر کرده بود، باشد. یک دیپلمات عرب در این باره می‌گوید: «شاهزاده بندر، که فرزند یکی از 7 فرزند قدرتمند شاه اسبق عربستان، بنیانگذار عربستان سعودی است، بسیار تحت تاثیر دایی‌اش ملک عبدالله است. برای همین بسیاری از امریکایی‌ها به ویژه مشاوران جورج بوش، می‌گفتند که او با پشت‌گرمی پادشاه هر آنچه بخواهد به ما می‌گوید و هر بازی که بخواهد با ما می‌کند.

در حالی که جبیر از هیچ کدام از اعضای اصلی خانواده سلطنتی نیست اما در یک نگاه کلی به گفته دیپلمات‌های عرب او نیز همانند بندر نماینده کل کشورهای عربی در واشنگتن است. دلیل این ادعا اظهارات یکی از دیپلمات‌های عرب است که می‌گوید، پادشاه عربستان جبیر را در سال 2000 به ریاض فرا خواند تا به او نیز بیاموزد که چگونه مرد مناسبی همانند بندر در واشنگتن باشد. او می‌گوید: «عبدالله می‌دانست که به کسی نیاز دارد که امریکا را خوب بشناسد. او آدم گم‌نامی را می‌خواست که بتواند به سرعت بندر دیگری در امریکا باشد.» برای همین وقتی ترکی فیصل برای 18 ماه به امریکا رفت و سفیر شد، عبدالله او را فرا خواند تا پس از او جبیر به عنوان سفیر جدید به واشنگتن رود.

در ماه‌های اخیر تنش در روابط ایالات متحده امریکا با عربستان بر سر چگونگی تعامل با تحولات خاورمیانه به شدت افزایش یافت و در کانون این تنش‌ها جبیر قرار داشت. عربستان از این که امریکا از حسنی‌ مبارک، رئیس جمهوری سابق مصر حمایت نمی‌کند، ناخرسند بود و امریکا نیز از این که عربستان برای سرکوب تظاهرات در بحرین نیروی نظامی به این کشور فرستاده بود، دلخور شده بود. وقتی جبیر در سال 2007 برای آغاز ماموریتش از ریاض برگشت، او آدم دیگری شده بود. مرد متاهلی با سه فرزند بود و ضمن برخورداری از یک چهره موقر، لباس سنتی عربستان را بر تن کرده بود. اکنون دیگر همه بر یک نکته تاکید دارند: هر کسی که به جبیر که اکنون به مشاور مورد اعتماد ملک عبدالله تبدیل شده، حمله کند، بدین معنا است که به شخص پادشاه حمله کرده است.  

منبع: نیویورک تایمز