چرا نرخ ارز در بازار ساعت 11 تعیین میشود؟

همزمان با تکامل این حرفه، تخصص و تقسیم کار نیز میان آنها نمایان شد به نحوی که بعضی صرفا به مبادله پول می پرداختند ، عده ای با عملیات کارگشایی در مقابل وثیقه وام می دادند و گروهی نیز بروات را تنزیل می کردند و در زمینه معامله اوراق تجاری فعال بودند.

صرافی در ایران با وجود تکامل خود در حدود بیش از یکصد سال پیش، با رقابت شدید دو بانک فعال آن زمان در کشورمان که علاوه بر آشنایی با فنون جدید بانکداری با حمایت دولت های روسیه، انگلیس و ایران نیز برخوردار بودند روبه رو شد، طوری که در سال های بعد از آن، بسیاری از صرافان به ورشکستگی کشانده شدند و دیگر هیچگاه نتوانستند نقش پیشین خود را باز یابند. طی چند دهه اخیر، صرافان بیشتر در زمینه دادوستد مسکوکات طلا و نقره و ارزهای خارجی و به طور محدود، در زمینه اعطای وام های کوچک، فعالیت کرده اند.

در شرایط عادی و عمومی، نرخ برابری ارزها گرچه در بازارهای بین المللی تعیین می شود، اما مبنای محاسبه نرخ ارزهای خارجی در کشورها را معمولا بانک مرکزی آن کشور به عهده دارد و این نظام بانکی آن کشور است که هر روز نرخ مورد نظر صرافان را در اختیارشان قرار می دهد تا تابلوهای معروف مغازه های صرافی روشن شوند و شروع به نوسان کنند. اما داستان این تابلوها در ایران کمی متفاوت است و نوسان آنها در حال حاضر زیاد به بانک مرکزی بستگی ندارد.

بر اساس اعلام بسیاری از فعالان بازار ارز پایگاه اصلی تعیین نرخ ارز در بازار آزاد ایران، امارات است و دیگر کشورها فعلا نقش مهمی در تعیین نرخ ارز آزاد ایران ندارند و از آنجا که در امارات صرافی ها ساعت 11 صبح شروع به کار می کنند و برابری ریال ایران با درهم امارات را تعیین می کنند، بازار ایران هم تا قبل از این ساعت معمولا از خرید و فروش مگر در شرایطی خاص یا به ضرورت خودداری می کند. بنابراین صرافی ها این جمله را که «هنوز نرخ درنیامده» به کار برده و تا ظهر معمولا به محاسبه کارهای روز قبل خود می پردازند یا این که با احتیاط و در حجم بسیار کم با نرخ های روز گذشته کار می کنند. البته صرافی هرچه معتبرتر باشد، بدون تردید زودتر از نوسانات مطلع می شود، ولی مبنای دیگری هم در کار صرافی ها مد نظر است که معمولا حدود ساعت 17 شروع می شود.

تابلو های صرافی ها حوالی ساعت 5 گاهی اوقات خاموش می شوند و صراف ها دست از خرید و فروش می کشند، چرا که حدود ساعت 6 دوباره نرخ های جدید حاکم بر بازار خواهد شد. دلیل این اتفاق به این موضوع باز می گردد که بازار پول آمریکا حوالی ساعت 5 بعدازظهر به وقت ایران تازه آغاز به کار می کند و نرخ برابری ارزهای معتبر جهان را روی تابلوهای خود به نمایش می گذارد.

بنابراین ناخودآگاه اعداد و ارقام این تابلوی فارکس در بازارهای ارزی جهان تاثیرگذار خواهد بود که ایران هم از آن مستثنی نیست، به همین دلیل بسیاری از فعالان و صرافی های بازار ایران در این ساعت دوباره تابلوهای خود را تنظیم و با نرخ جدید شروع به معامله می کنند.

اما سوالی که همواره در افکار عمومی مطرح بوده میزان درآمد صرافان است که علی اصغر سمیعی زفرقندی، رئیس اسبق کانون صرافان ایران در این رابطه می گوید با یک استعلام ساده از سازمان امور مالیاتی در مورد مقدار مالیاتی پرداخت شده توسط صرافان مشخص می شود که 600 صراف دارای مجوز طی ده سال گذشته به طور متوسط سالانه 20 تا 25 میلیون تومان مالیات پرداخت کرده اند. با این حساب درآمد هر صرافی سالانه به صورت میانگین یکصد میلیون تومان خواهد بود که از این مبلغ 25 میلیون تومان آن را مالیات داده است و با احتساب حدود 25 میلیون تومان هزینه سالانه که کف هزینه های یک صرافی است، مشخص می شود که تعیین رقم 5 میلیارد تومان برای صرافان نوع دوم که به معنای افزایش 2400 درصدی این مبلغ است، بسیار غیر کارشناسی است.

سمیعی با اشاره به سودهای بادآورده و کلانی که طی دو سال اخیر برخی تازه به میدان آمده ها در بازار ارز با استفاده از روش های غیر قانونی، غیر شفاف و بعضا با دسترسی به رانت های اطلاعاتی بدست آورده اند، می گوید افزایش شدید سرمایه تأسیس و تمدید صرافی در واقع راه را برای ورود این افراد به حوزه حساس تسعیر باز می کند و صرافان قدیمی را از میدان بیرون می راند و این به سود شفافیت و رقابت پذیرتر کردن بازار نیست.

در شرایطی که دو نوع صرافی در کشور فعالیت می کنند و صرافان نوع اول صرفا به خرید و فروش نقدی ارز (غیر الکترونیک)و مسکوک طلا و نقره مبادرت می کنند و پرداختن به سایر معاملات ارزی توسط این نوع صرافیها ممنوع است و صرافان نوع دوم نیز علاوه بر خرید و فروش نقدی و مسکوک طلا و نقره به امر نقل و انتقال ارز در چارچوب مقررات ارزی از جمله انجام عملیات مربوط به حواله های ارزی از طریق بانکها و موسسات اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی و ارائه خدمات ارزی برون مرزی از طریق کارگزاران مجاز خارج از کشور و از قبیل اشتغال می ورزند مرتضی ستاک مدیر اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی درباره سرمایه تاسیس صرافی گفته است اکنون سرمایه اولیه برای ایجاد صرافی‌های نوع اول 50 میلیارد ریال و برای ایجاد صرافی‌های نوع دوم 200 میلیارد ریال تعیین شده است و تودیع سرمایه صرفا باید نزد بانک مرکزی صورت گیرد تا مطمئن شویم سرمایه اولیه و این میزان وجود دارد.