بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
به گزارش پایگاه 598 به نقل از نماینده؛ قائم مقام سابق مدیر عامل شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی است و برای واژه واژه کلامش در پوشه بزرگی که روی میزش بود، سند و مدرک داشت. اسنادی که آنقدر ممهور به انواع تأییدیه ها بود که هیچ شک و شبهه ای بر آن وارد نمی توان کرد. برای بررسی و شفاف سازی جنجالها و هیاهوهای بدون استناد در مورد بنزین، شاید کسی بهتر از «مهندس جلیل سالاری» به ذهن نیاید. چرا که علاوه بر تخصص در این حوزه، در قلب تحریم ها "ریاست ستاد افزایش تولید بنزین" را نیز بر عهده داشته است. وی بر خلاف مدعیان بی سند بنزین سرطانزا، تأکید داشت «می توانیم با توجه به اسناد و قراردادها ثابت کنیم که بنزین وارد شده از تولیدات پتروشیمی گران تر و به لحاظ سطح کیفی پایین تر است» و برایش سوال بود که مدعیان دروغین واردات بنزین با کیفیت یورو 4 با چه روشی می خواهند واردات را منطقی جلوه دهند در صورتی که آنچه وارد شده استاندارد ملی را هم ندارد؟!
در ادامه این گفتگوی مفصل، مهندس سالاری ضمن اثبات بی شناسنامه بودن بنزین وارداتی، به روند ورود هر نوع کالا از گمرک و ضرورت تطبیق با استانداردهای ملی اشاره کرد و اذعان داشت: «گمرک اجازه ورود هر نوع کالای غیر استاندارد را نمیدهد. دستهای پنهان این ماجرا کجاست؟ چطور شده است که محمولات نفتی غیر استاندارد وارد کشور شده، تأیید شده، مجوز هم گرفته و حتی با نام بنزین پاک عرضه شده است! اسناد آن هم مشخص است که چه کسانی تأیید کرده اند» و در نهایت مهندس سالاری ضمن اثبات کذب بودن جنجالها، از ابعاد پنهان جنجال سازی ها نیز پرده برداشت و ...
چند سال اعلام شد که در مقوله بنزین به خود کفایی رسیده ایم و این مطلب به عنوان یکی از افتخارات ملی طرح شد. در مقابل در حال حاضر شاهد هستیم که برخی مدعی آلوده و خطرناک بودن آن بنزین هستند و حتی ادعا می شود به همین دلیل تا مدت ها عرضه پتروبنزین ها مخفی نگه داشته شده است. آیا این موضوع صحت دارد؟ از چه سالی عرضه پتروبنزین ها آغاز شد؟
خیر. موضوع بنزین پتروشیمی پروژه ای بود که حتی از سالهای ۸۶ و ۸۷ مورد مطالعه قرار گرفت. مرحله آزمایشی آن هم در یکی از نقاط تست شد و بعد از آن به تغییراتی که باید در مسیر انجام می شد مانند پیش بینی برای کشتی و خطوط لوله های جدید تا بتواند این ارتباطات را ایجاد کند، پرداخته شد. با توجه به نمونه برداریها و آزمایشهایی که در پژوهشگاه انجام شده بود کارگروهی تشکیل شد که شامل کل وزارت نفت بود. حتی موضوع در دولت هم مطرح شده بود و بعد از این زمانی که پروژه شروع شد در پالایش و پخش به صورت عمومی و حتی رسانه ای اعلام شد.
از چه سالی بنزین پتروشیمی وارد چرخه شد؟
در سال ۸۸ یا ۸۹ بود که این بنزین به سبد اضافه شد و استفاده گردید. نقش موضوع پتروشیمی یک نقش اکتان افزا است. یعنی در تمام محموله هایی هم که تحویل می دهند در گواهی کنترل کیفی به نام اکتان افزا ثبت می شود. اکتان افزا موضوع جدیدی نیست. حتی در زمانهایی که دولت های قبل واردات بنزین صورت می گرفت و زمانی که ما ۲۷ یا ۲۸ میلیون بنزین واردات داشتیم خیلی وقت ها محموله هایی تحت عنوان ریفورمیت وارد کشور می شد. لذا تفاوتی ندارد که این ریفورمت از پتروشیمی تهیه شود و یا پالایشگاه های داخلی و خارجی. شاخص ها در تولید رییفورمیت چه در پتروشیمی و چه در پالایشگاه یکی است. حدود ۴۰درصد بنزینی که امروز در پالایشگاه تولید می کنیم و در ۹ پالایشگاهی که موجود است در هر کدام دو یا سه واحد ریفورمیت داریم. اینها مولفه های بنزین است که همیشه تحت عنوان اکتان افزا استفاده می شود و می شد. به عبارتی زمانی که اعتقادی به بحث خودکفایی، افزایش تولید بنزین و کیفی سازی هم نبود، پالایشگاه های کشور به اکتان افزا نیاز داشتند و این اکتان افزا از خارج از کشور وارد می شد و مولفه های بنزینی ساخته می شد و بر اساس آن شاخص کیفی که بنزین تولید می شد، وارد بازار می شد. این موضوع مربوط به امروز نیست که برخی این موضوع را مطرح می کنند.
به نظر من این یک افتخار ملی بود و به اقتصاد کشور کمک کرد و هم در بحث اقتصاد مقاومتی شکل گرفت. به نوعی کسانی که شعارهای فریبنده، عناوین مردم پسند و عوام فریبانه را مطرح می کنند همه به دنبال این هستند که به نوعی مسیر این طرح خودکفایی که در کشور اتفاق افتاد را تحت الشعاع عناوینی مثل بنزین پاک قرار دهند تا بدین ترتیب دوباره وابستگی کشور به بنزین وارداتی افزایش یابد. این بحث بسیار تخصصی و کارشناسی است. این شبهات را کسانی مطرح می کنند که اطلاعات آنها در حد مراجعه به پمپ بنزین برای سوخت گیری ماشین محدود است. مسلما پشت این جریان سازی ها یا مباحث سیاسی و یا مباحث اقتصادی مطرح است. خوشبختانه دستهای پنهانی که با این هیاهو وارد این قضیه شدند امروز، رسوا شده اند. شاهد هستیم بنزین هایی که وارد شده است به مراتب کیفیت پایین تری به نسبت بنزین های حتی تولید داخل دارند. یک زمانی موضوع سوخت پاک را مطرح می کردند ولی بنزین هایی که وارد شد همه از استانداردهای یورو ۲ هم حتی پایین تر است و به نوعی در خارج از پالایشگاه تولید می شود. یعنی طبق اطلاعات ما، مولفه ها در مخازنی مخلوط می شود و با موادی ترکیب می شود و با کیفیت های بسیار پایینی که آنالیزهای آن هم در اسناد نشان داده می شود، ارائه می شوند. یعنی از تولید در پالایشگاه های داخلی که حتی طرح توسعه در آنها اجرا نشده هم کیفیت پایین تری دارند. امروز هم می بینید که دستور کاهش و توقف واردات را داده اند.
یک سری اعلام کرده اند که توقف اتفاق افتاده است اما بعد تکذیب شد و همین توقف به بیان دیگر مطرح شد
در واقع توقف اتفاق افتاد. وقتی در کمیسیون هم مطرح شد، آقایان اعلام کردند که تا امروز بنزین یورو ۲ عرضه شده است. در حالی که به دروغ گفته می شد که بنزین با استاندارد یورو۴ وارد می شود. بنزین استاندارد دارد و باید بر اساس استانداردها کیفیت سنجیده شود. وقتی استاندارد۴۹۰۴ را مطرح، مصوب و ابلاغ می کنیم باید از ورود بنزینی فاقد این کیفیت جلوگیری شود. چگونه می شود بنزین هایی با کیفیت بسیار پایین وارد می شوند ولی نمایندگان و نهادهای متولی مجوز داده می شود و حتی تحت عنوان بنزین پاک وارد کشور و عرضه می شود. در کمیسیون هم طرح موضوع شد و گفتند حتی اگر بحث نیاز کشور به واردات است باید استانداردها بررسی شود. بنزینی که تا امروز وارد کشور می شده است بعضا استانداردهای یورو ۲ را هم پوشش نمی دهد! لذا با این سطح کیفی باید دستور داده شود تا از ورود چنین بنزینی جلوگیری شود. در مجموع مباحثی که تا به امروز مطرح شده مسائل سیاسی بوده است. کسانی که زمانی پروژه بنزین را در کشور متوقف کرده اند و دشمن از آن به عنوان ابزاری برای تحریم و فشار استفاده کرد و امروز هم مجدد همین مسائل را مطرح می کنند، چه بسا منافعی برای اشخاص یا دست کم دلال های آن طرف داشته باشد. بالاخره طرح اتکا به داخل دست دلالان و واسطه های داخلی را قطع کرد.
در کشورهای دیگر مرسوم هست که بنزین از پتروشیمی تولید شود؟
بعضی از واحدهای پتروشیمی، واحد پالایشگاهی است. یعنی این فرایندی که در پتروشیمی انجام می شد مشابه پالایشگاه خلیج فارس است. ریفرومیتی که در پتروشیمی هاست با توجه به شرایط عرضه، تقاضا و شرایط بازار می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. ما در حال حاضر مولفه های بنزینی در داخل کشور داریم که اکتان پایینی دارند و شاخص های بنزین را ندارند بنابراین نیاز هست که یکسری مولفه ها به آنها اضافه شود. اینطور نیست که آنچه از پتروشیمی خارج می شود به بازار عرضه شود. بلکه به عنوان اکتان افزا به پالایشگاه ها می آید و با سایر مولفه ها ترکیب می شود و یک بنزین ساخته می شود و گواهی کنترل کیفی صادر می شود و بر اساس گواهی کیفی، در بازار عرضه می شود. بنابر این چنین فرصتی در کشور وجود دارد و می توان از آن فرصت استفاده کرد که هم به لحاظ شاخص های قیمتی و هم کیفیت به مراتب از بنزین وارداتی بهتر است. آقایان مدعی بودند که بنزینی را با کیفیت یورو ۴ وارد می کنیم و قیمت بنزین یورو۴ را پرداخت می کردند درحالی که می بینیم یورو۲ هم نیست! اگر قیمت پرداختی بنزین وارداتی را با بنزین تولیدی قیاس کنیم، شاهد خواهیم بود که ۱۵ سنت هم در هر لیتر گرانتر وارد می کنند. به هر حال این شرایط در کشور وجود دارد و نباید آن را از دست دهیم. شرایط کشور شرایط تحریم است و بنزینی که وارد می شود قراردادی نیست و از طرف واسطه ها تامین می شود. اگر این مسیر واسطه ها بسته شد و آقایان نتوانستند بنزین یورو ۴ بیاورند و آنچه آوردند کیفیت پایین تری نسبت به بنزین تولید شده در پتروشیمی ها دارد و ما روزی خواستیم باز مجددا از این پتانسیل داخل کشور استفاده کنیم با این هیاهو و جنجال ایجاد شده چه کسی میخواهد اوضاع را سامان دهد.
به قیمت اشاره داشتید، به خصوص از زمانی که مشخص شده بنزین وارداتی فاقد شاخص های لازم کیفیت یورو ۴ است این بحث بیشتر رسانه ای شده که بنزین وارداتی به لحاظ قیمت به صرفه تر از بنزین داخلی و تولیدی است، تا چه اندازه این موضوع صحت دارد؟
قرار دادها مشخص است. یعنی ما میتوانیم با توجه به اسناد و قراردادها ثابت کنیم که بنزین وارد شده از تولیدات پتروشیمی گران تر است. کیفیت این بنزین هم که پایین تر است. پس همه چیز قابل محاسبه است. شاید برخی موضوعات با نگاه های سیاسی برای مردم طرح شود ولی اسناد، قیمتها و هزینه های پرداخت شده مشخص است. ما هم قراردادمان با پتروشیمی ها مشخص است. اگر این دو را کنار هم بگذاریم می بینیم حداقل ۱۰ یا ۱۵ سنت در هر لیتر قیمت بنزین داخلی ارزان تر بوده است. این به معنی آن است که اگر ما ۱۵ سنت هم اضافه به پتروشیمی ها پرداخت می کردیم باز هم به نفع کشور بود. چون کمک به اقتصاد کشور است. پرداخت های ما ریالی بوده است اما شما امروز باید ارز از کشور خارج کنید. اینها همه مزیت هایی است که در کشور ایجاد شده بود که باید از آنها استفاده میشد.
سهم بنزین پتروشیمی در بنزین مصرفی کل کشور چقدر است؟
حدود ۶ یا ۷ درصد بود. یعنی به عنوان مولفه ای که در بنزین استفاده می شد. اما تمام پالایشگاه های ما از این مولفه استفاده می کنند. به عنوان مثال پالایشگاه تهران از این شش میلیون بنزینی که تولید می کند سه و نیم میلیون لیتر آن ریفورمیت است که همین ریفورمیت نزدیک ۴ درصد بنزن دارد. اگر همین را با پتروشیمی نوری مقایسه کنیم می بینیم بنزن پتروشیمی نوری ۲ درصد است. با توجه به اینکه در پالایشگاه تهران پروژه های زیست محیطی انجام شده است اگر نگاه کنیم میبینیم بر اساس یک محاسبه خیلی ابتدایی در می یابیم که ۵۶ درصد محتوای بنزین تولیدی پالایشگاه تهران اکتان افزا است که اگر با اکتان افزای پتروشیمی نوری مقایسه شود خواهیم دید شرایط از پتروشیمی نوری بالاتر است. پالایش و پخش متولی استاندارد سازی بنزین است. یعنی این دو مولفه را با هم ترکیب، بعد نمونه برداری می کند، بنزین را بر اساس استاندارد تولید و گواهی کیفیت صادر می شود. گواهی کیفیت به تایید نماینده دولت می رسد و بر آن اساس بنزین در بازار عرضه میشود.
بحثی که در حال حاضر مطرح است آن است که بنزن موجود در بنزین پتروشیمی ۲-۱۰ درصد بوده است
اولا پتروشیمی بنزین تولید نمی کند و اکتان افزا تولید می کند. بنزین مشخصات بنزین را دارد و مستقیم در بازار عرضه می شود. مولفه تحویلی از پتروشیمی اکتان افزا است نه بنزینی که آقایان مطرح می کنند. یعنی هر کسی در هر رسانه ای گفت بنزین پتروشیمی یعنی اصلا هیج اطلاعی نسبت به این قضیه ندارد. شما در خود اکتان افزای پالایشگاه ها می بینید ما ۵ تا شش درصد هم بنزن داریم
بنزن موجود در بنزینی که توسط این اکتان افزاها تولید می شود به چه میزان بود؟
بنزن نهایی پالایشگاه ها هم درحال حاضر بالای دو درصد است. به عنوان مثال بنزن پالایشگاه تهران ۲ درصد است. پالایشگاه لاوان هم ۶۰ درصد آن ریفورمیت یا همان اکتان افزا است.
بدین ترتیب هیچ زمانی بصورت مستقیم بنزین در پتروشیمی ها تولید نکرده ایم؟
هرگز. کسی بنزین را مستقیم از پتروشیمی وارد بازار نکرده است. شما هیچ وقت ریفورمیت پالایشگاه را مستقیم به بازار ارائه می کنید؟ در کجای پالایشگاه ما ریفورمیت به بازار داده ایم؟ ما ۶۰ میلیون بنزین تولید میکنیم که از این ۶۰ میلیون نزدیک ۲۸ میلیون آن ریفورمیت است که این ۲۸ میلیون مستقیم وارد بازار نمی شود. همه پالایشگاه ها اینچنین است. کسانی که چنین مباحثی را مطرح میکنند یا نا آگاه هستند و یا دانا هستند و دارند جو سازی میکنند. بنزن و ترکیبات اروماتیک در ریفورمیت پتروشیمی ها از ریفورمیت پالایشگاه و بنزین وارداتی پایین تر است لذا بنزین نهایی حاوی ریفورمیت پتروشیمی به لحاظ شاخص بالاتر است. بدیهی ست که این جریان سازی ها سیاسی است.
اگر اشتباه نکنم زمانی اعلام شد که به استانداردهای یورو ۴ و حتی یورو ۵ هم دسترسی پیدا کرده ایم. شاخص هایی که از پالایشگاه ها اشاره دارید که نشان از این استانداردها نیست
دسترسی پیدا کرده ایم ولی نه در همه پالایشگاه ها فقط بنزین پالایشگاه اراک در حد استاندارد یورو است که ۱۳ -۱۴میلیون تولید دارد. در باقی پالایشگاه ها این شرایط نیست. به عنوان مثال در پالایشگاه تهران بنزن ۲درصد است. قبل از این اگر به سالهای ۸۰ و ۸۱ برگردیم می بینیم که بنزین با بنزن ۵ درصد عرضه می کردند و اسناد آن هم موجود است. سوالی که مطرح می شود آن است که محیط زیست در آن زمان کجا بوده است؟
جالب اینکه آن زمان هم مسئولین فعلی مسئولیت محیط زیست را بر عهده داشتند
بله. سازمان حفاظت از محیط زیست اگر می خواهد به رسالت خود عمل کند پاسخگویی روزی باشد که در کلان شهر تهران بنزن بالای ۵ درصد عرضه میشد! اگر وظیفه حفاظت از سلامت محیط زیست را دارد چرا زمانی که بنزن بالای ۵ درصد عرضه می شد چیزی نگفته است؟ حتی وکلایی که مباحث بنزین را مطرح کردند پاسخگوی بنزین پیرولیزی باشند که در تهران سالها قبل عرضه می شد. زمانی که روزی ۱۵درصد ریفورمیتی که از اراک می آمده مگر ۲۵ درصد آن بنزین پیرولیز پتروشیمی اراک نبوده است؟ آروماتیک پیرولیز هم بسیار بالاست و بنزن آن بالای ۳۰ درصدی است و در تهران عرضه می شد.
چه سالهایی بنزین پیرولیز عرضه شده است؟
سالهای ۸۰، ۸۱ یا ۸۲! نباید مسائل تخصصی را وارد حاشیه های سیاسی کرد. کسانی با اغراض سیاسی این موضوعات را مطرح می کنند و برای خیل کثیری از افراد این سوال پیش می آید که با چه روشی می‌خواهند واردات را منطقی جلوه دهند در صورتی که آنچه وارد شده استاندارد ملی را هم ندارد!؟ پس به مردم دروغ گفته اند و باید از مردم، کارشناسان نفتی و کسانی که طرح ملی را به ثمر رساندند، عذرخواهی کنند. دو الی سه ماه است که واردات بنزین انجام داده اند در برخی از ماهها تا ده میلیون بنزین وارد کرده اید که هیچ کدام از آنها استاندارد ملی کشور را ندارد! قانون می گوید باید از واردات محصولی که فاقد استاندارد است جلوگیری شود. گمرک اجازه ورود هر نوع کالای غیر استاندارد را نمی دهد. دستهای پنهان این ماجرا کجاست؟ چطور شده است که محمولات نفتی غیر استاندارد وارد کشور شده، تأیید شده، مجوز هم گرفته و حتی با نام بنزین پاک عرضه شده است! اسناد آن هم مشخص است که چه کسانی تأیید کرده اند. دستگاه نظارتی وظیفه دارند پرسشگری کند که چطور بنزین به نام یورو ۴ وارد کرده اید و این حد استاندارد را هم رسانه ای کرده اید و تأکید داشتید که همه بنزینهای وارداتی یورو ۴ است و امروز مشخص شده که اینچنین نبوده و اعتراف هم کردهاید که بنزین وارداتی یورو ۴ نبوده؛ بر اساس کدام مجوز و قانونی بنزین یورو۲ و حتی با کیفیت پایینتر از آن چه در داخل کشور و حتی در پتروشیمی ها تولید می شد را وارد کرده اید! بر اساس کدام مجوز این فرصت در کشور سوزانده شد؟ چرا ناجوانمردانه به مردم صحبتهایی القا شد که هیچ منطقی ندارد؟ اگر حرفه شما اینست تخصصی صحبت کنید. یک سند تا بحال برای ادعای خود ارائه نکرده اند و پاسخگو نبودند! حتی یک تیم کارشناسی نمونه برداری کند و اعلام نظر کند. نه اینکه هر کسی به خود اجازه دهد بی هیچ تجربه و تخصصی اظهار نظر کند و در محیط کشور جوسازی کند!
با توجه به اینکه جلسات مختلفی تشکیل شده و جنابعالی هم در این جلسات شرکت داشتید، تا به حال سند خاصی برای این ادعاها و شبهات ارائه شده است و یا دلایل علمی برای این ادعاها مطرح شده است؟
هیچ سندی ارائه نکرده اند! تا امروز می گفتند بنزین پاک و بنزین یورو ۴ که در جلسات و کمیسیون کیفیت پایین بنزین مشخص شد لذا تکلیف شد که بنزین کمتر از یورو۴ وارد نشود. مگر محیط زیست از استاندارد ۴۹۰۴ محیط زیست اطلاع ندارد؟ شورای عالی استاندارد داریم. رییس سازمان حفاظت از محیط زیست عضو شورای عالی استاندارد است. آن استاندارد در آن شورا مصوب شده است. آنجا آنالیزها مشخص است. این خیلی ساده است؛ کافیست نامه ای بنویسند که مجموعه وارد کننده، (وزارت نفت) شما یک نمونه آنالیز به ما بدهید تا ما با استاندارد ملی کشور تطبیق دهیم. حتی این زحمت را هم به خود ندادند!
به نظر شما این شانتاژها و حاشیه سازیها که مطرح می شود با پرونده های توتال، کرسنت و استات اویل مرتبط است؟
من وارد این مباحث نمیشوم. در هر حال بنزینی که تولید کردیم، نقطه قوتی بود که در کشور ایجاد شد. در سال ۸۴ روزی ۲۷حدود میلیون بنزین وارد می کردیم. پالایشگاه های کشور هم ۴۳ میلیون بنزین تولید می کردند. در ۸ پالایشگاه نیاز به اکتان افزا داشتیم. یعنی اگر واردات اکتان افزا قطع میشد هیچ کدام از پالایشگاه ها نمی توانستند بنزین تولید کنند. در آن شرایط پروژه ها را به بن بست رساندند. هیچ طرح توسعه ای ایجاد نشده بود. خودکفایی یک طرح زمان بر است. امروز بنزین تولیدی کشور به ۶۲ میلیون رسیده است. اگر با آن شرایط امروز میخواستیم کشور را اداره کنیم و روی بحث مدیریت مصرف سوخت هم هیچ اقدامی نشده بود. امروز مصرف کشور ۸۰ تا ۹۰ میلیون لیتر است. ۴۰ میلیون را تولید میکردیم که ۳۵ میلیون آن قابل عرضه بود؛ حدود ۷۰ درصد بنزین کشور باید وارد میشد. با کدام خط لوله؟ با کدام اسکله؟ حتی اگر شرایط تحریم هم نبود. اصلا در بازار منطقه تا این حجم بنزین وجود دارد که ما بخواهیم وارد کنیم؟ اگر با این شرایط میخواستیم مصرف بنزین و تولید را مدیریت کنیم دچار بحران می شدیم. ولی همه این قضایا را به بن بست رسانده اند. تأکیدات مدام رهبری بر اقتصاد مقاومتی، اتکا به درون، عدم خام فروشی و تولید داخلی و ... را بر زمین گذاشتند. با یک حساب ساده و دقت نظر مشخص است که طرح این موضوعات حاشیه سازیهای بی پایه ی سیاسی است.
یکی از مباحثی که در حاشیه این ادعاها مطرح شده اینست که تولید اکتان افزا توسط پتروشیمی ها باعث می شود، پتروشیمی ها تمرکز خود را روی تولید کالاهایی که مختص بازار پتروشیمی است از دست بدهند، این آسیب تا چه اندازه محتمل است؟
اگر ما نگاه پتروپالایشگاهی داشته باشیم، این مسئله ایجاد نمی شود. برخی پالایشگاهها مانند بندر امام خوراک خود را از پالایشگاه اراک دریافت می کند. اما پالایشگاه نوری یک پتروپالایشگاه است. پتروشیمی هم با توجه به شرایط عرضه و تقاضا محصولات خود را تولید می کند. اگر قیمت آن رقابتی شود به سمت صادرات محصولات می رود. بحث ما این است که می توانیم این موضوع را مطالعه کنیم. نه اینکه شانتاژ و هیاهو کنیم. معقول اینست که به عنوان مثال گفته شود تا امروز از کادر پتروشیمی تشکر می کنیم که به اقتصاد مقاومتی کمک کرده اند، با توجه به شرایط امروز و مطالعه ای که انجام شد به این نتیجه برسیم که پتروشیمی ها بازار پایین دستی را هم تامین کنند و به بازار عرضه کنند. میتوان چنین بحثی را با گزارش و خروجی مناسب پیگیری کرد. اما اینکه یکباره جو سازی کنیم؛ بجای اکتان افزا بگویند بنزین! بگویند عامل سرطان و آلودگی و ... ما با بحث کارشناسی مشکلی نداریم. مجموعه پتروشیمی، وزارت نفت و پالایشگاهها می توانستند یک برنامه زمان بندی بگذارند و بگویند شما از این تاریخ قراردادها و بازار فروش را پیش بینی کنید و به تولید آن محصولات بپردازید. آیا در بازار مطالعه شده است؟ نه اینکه ما یکباره بخواهیم ده میلیون بنزین وارد کنیم. آیا مطالعه شد که این حجم بنزین با کیفیت موجود باشد؟ مطالعه نشده که بنزین بی کیفیت وارد کردهاند!
واردات بنزین بصورت روزانه چقدر است؟ برای رفع نیاز کشور به چه حد واردات نیاز است؟
با توجه به فوصل و شرایط واردات متفاوت است. یک سری پالایشگاه ها به اکتان افزا نیاز دارند و برخی بی نیاز هستند. یک سری مولفه ها هست که در پالایشگاه ها مازاد هستند که با اینها می شود بنزین تولید کرد یعنی اگر یک مقدار اکتان افزا وارد کنیم میتوان بنزین تولید کرد. آنچه وارد میکنیم هم مستقیم دست مردم نمیدهیم و با مولفه های دیگری ترکیب میشود. با توجه با پتانسیلی که وجود دارد شاید با محموله ۴-۵میلیون لیتری نیاز کشور را میتوان مرتفع کرد. البته باید مباحث حوزه مدیریت مصرف هم بررسی شود. زمینه این نیست که ما حتما به واردات نیاز داریم و خیلی از اوقات اگر به ظرفیت کشور توجه کنیم حتی نیاز به واردات نداریم. ولی شاهد هستیم با یک هیاهو و جنجال، ظرفیت داخلی به اتهام واهی آلودگی کنار گذاشته شد و گفتند میخواهیم ده میلیون لیتر وارد کنیم و آنچه که وارد میشود هم میبینیم هیچ استانداری ندارد. این نشان از تفکرات رویایی است!
زمانی که از پتروبنزین ها استفاده می شد، واردات نداشتیم؟
خیر. ما فقط در شرایط و زمانهای خاصی واردات انجام می دادیم. مثلا فرض کنید در سال گذشته کل بنزینی که وارد کردیم نزدیک یک میلیون لیتر بودولی در سال ۹۳ تا به حال هفت ملیون لیتر وارد شد. آن یک میلیون هم وقتی وارد شده بود که پتروشیمی تعمیرات لازم داشت و چون چرخه تولید به مشکل خورده بود در شرایط خاصی چند محموله به کشور وارد شد. این نبود که همه بنزین را وارد کنیم. آن زمان تحریم بود و در حال حاضر هم در تحریم هستیم و بنزین با واسطه و با کیفیت پایین خریداری می شود. ولی آقای قمصری (معاونت بین الملل) نمی گویند بنزین را بدون شناسنامه و با واسطه میخریم. معلوم نیست از کجا می آوریم و بی نام و نشان میخریم. محموله بی نام و نشان، حساب و کتاب مشخصی هم ندارد و حتی آنالیز مبدا با مقصد زمین تا آسمان متفاوت است. اگر قرار داد باشد که در صورت مغایرت کیفیت محصول مرجوع میشود. اما چون قرارداد و قاعدهای نیست نمیتوان محصول را برگرداند!
پس تأکید رئیس جمهور مبنی بر نقد با شناسنامه شاید بیشتر مناسب حال وزارت نفت هم باشد و باید گفت بنزین بدون شناسنامه وارد نشود!
بله. در حال حاضر بنزین های وارداتی شناسنامه ندارد و بنزین های وارداتی با استاندارهای کشور هم تطبیق ندارد. کیفیت محصول دریافتی از مبداء به مراتب از کیفیت محصول دریافتی مقصد پایین تر است. بنزین های وارداتی در مخزن تولید می شوند نه پالایشگاه! این سند مربوط به ۳۱ فروردین است. همانطور که ملاحظه می فرمایید در این محموله وارداتی فشار بخار خیلی بالاست؛ ۷۲ است که باید ۶۰ باشد. در مورد این محموله آروماتیک، بنزن، ترکیبات اتانول، خوردگی، گوگرد آزمایش نشده است. حتی ممکن است الکل داشته باشد. پایداری محصول آزمایش نشده است. اکتان ۹۴ است در حالیکه باید ۹۵ باشد. این یک نمونه است که از یورو ۲ هم پایین تر است و شاخصهای یورو ۲ را هم پاس نمی کند. حالا این شاخصها را در نسبت به بنزین پالایشگاههای داخلی و بنزین تولید شده به وسیله اکتان افزاهای تولید پتروشیمی را مقایسه کنید...
* اسناد فوق توسط آقای مهندس سالاری در اختیار پایگاه خبری- تحلیلی نماینده قرار گرفته شده و هیچ گونه قید محرمانه ندارد
برخی مدعی هستند پتروبنزینها به دلیل آروماتیک بالا بیشتر در معرض تبخیر بودند و آلودگی ها ناشی از اینست.
بنزینهای وارداتی که طبق همان سندی که نشان دادیم، بدتر تبخیر می شود. آروماتیک ترکیب سنگین است و حتی دیرتر در معرض تبخیر قرار میگیرد.
آقای متصدی (معاون انسانی محیط زیست) در مصاحبه ای که چند روز پیش منتشر شده، معتقدند مشکل از BTX است.
از ایشان بپرسید مگر بنزین BTX دارد!؟ چرا به بحثهای حاشیه ای میپردازند؟ به راحتی میتوان از بنزین نمونه گیری کرد و نتیجه را اعلام نمود. نتایج نمونه برداری ها روشن و مشخص است. ایشان هیچ اطلاعی درباره بنزین پتروشیمی ندارد که این حرفها را می زند. ما که گفتیم پتروشیمی بنزین تولید نمیکند و تولیداتش اکتان افزاست که با پالایشگاه برابر است. اداره استاندارد بررسی کند و ببیند محصول ما استاندارد هست یا خیر؟
به نظر شما منشاء طرح این بحثها و ادعاها کجاست؟
یکی از دلایل طرح اینگونه موارد از تریبونها و اشخاص مختلف به دلیل زیر سوال بردن این طرح و خودکفایی و اتکای داخلی است. برای دستیابی به اهداف خود شعارهای زیبایی را هم مطرح میکنند. در ضمن آنکه زمانی که مسیر وابستگی به خارج اتفاق افتاد خیلی از مسائل پیش می آید. پای دلالها باز میشود و ... مگر بدون هیاهو و سرو صدا نمیشد حتی بنزین وارد شود؟ هر زمان کمبودی در هر کالایی بوده بدون هیچ گونه هیاهو وارد شده. اگر نیاز به بنزین است مانند سایر کالاها بدون هیاهو و با استاندارد وارد کنید. ماده ای را داخل مخزن ریختید و وارد کشور کردید که استاندارد هم ندارد! اگر محیط زیست نگران است چرا واردات را کنترل نمیکند؟ پس از کنار هم قرار دادن اینها سوالاتی ایجاد می شود؛ نکند پشت پرده طرح این موضوعات مفاسد اقتصادی مطرح است؟ نکند در این موضوع پای واسطه هایی با سودها و منافع کلان مطرح است؟ باید رفتار تخصصی داشت. من در دولت قبل هم در خیلی جلسات مقاومت می کردم. باید بحث ها تخصصی و کارشناسی باشند و اگر بحث سلامت مردم مطرح باشد باید دفاع کنیم. ولی اینکه با مباحث سیاسی و حاشیه سازی مسائل را مطرح کنیم، جفا به کارشناسی و مردم است. شما نقطه نطرات مطرح شده در این مدت را کنار هم قرار دهید. در عین همسویی تا چه اندازه با هم متناقض است!؟ این نشان می دهد ادعاها پشتوانه کارشناسی ندارند. ما می گوییم حداقل اگر مسلمان نیستیم حرمت قلم را نگه داریم. کسی مخالف واردات صحیح نیست. اما هیاهوی انجام شده و زیر سوال قراردادن افتخارات ملی نادیده گرفتن مصالح نظام است. من همه حرفهایم با سند است و مبنای کارشناسی دارد بیایند خلافش را اثبات کنند. ما تهدید تحریم را به عنوان فرصت نگاه کردیم. باید تلاش کنیم تا همه بنزین کشور پاک شود و در حد استاندارد جهانی شود. ولی اینطور نباشد که با مطرح کردن مباحث مختلف و با لفظ بنزین پاک، افتخارات را زیر زیر سوال ببریم و بعد به دنبال وارداتی برویم که آسیب آن بسیار زیاد است. هم به لحاظ کیفیت پایین است هم به لحاظ قیمت به صرفه نیست و هم پای واسطه ها را به موضوع باز خواهد کرد.
در ادامه این گفتگوی مفصل، مهندس سالاری ضمن اثبات بی شناسنامه بودن بنزین وارداتی، به روند ورود هر نوع کالا از گمرک و ضرورت تطبیق با استانداردهای ملی اشاره کرد و اذعان داشت: «گمرک اجازه ورود هر نوع کالای غیر استاندارد را نمیدهد. دستهای پنهان این ماجرا کجاست؟ چطور شده است که محمولات نفتی غیر استاندارد وارد کشور شده، تأیید شده، مجوز هم گرفته و حتی با نام بنزین پاک عرضه شده است! اسناد آن هم مشخص است که چه کسانی تأیید کرده اند» و در نهایت مهندس سالاری ضمن اثبات کذب بودن جنجالها، از ابعاد پنهان جنجال سازی ها نیز پرده برداشت و ...
چند سال اعلام شد که در مقوله بنزین به خود کفایی رسیده ایم و این مطلب به عنوان یکی از افتخارات ملی طرح شد. در مقابل در حال حاضر شاهد هستیم که برخی مدعی آلوده و خطرناک بودن آن بنزین هستند و حتی ادعا می شود به همین دلیل تا مدت ها عرضه پتروبنزین ها مخفی نگه داشته شده است. آیا این موضوع صحت دارد؟ از چه سالی عرضه پتروبنزین ها آغاز شد؟
خیر. موضوع بنزین پتروشیمی پروژه ای بود که حتی از سالهای ۸۶ و ۸۷ مورد مطالعه قرار گرفت. مرحله آزمایشی آن هم در یکی از نقاط تست شد و بعد از آن به تغییراتی که باید در مسیر انجام می شد مانند پیش بینی برای کشتی و خطوط لوله های جدید تا بتواند این ارتباطات را ایجاد کند، پرداخته شد. با توجه به نمونه برداریها و آزمایشهایی که در پژوهشگاه انجام شده بود کارگروهی تشکیل شد که شامل کل وزارت نفت بود. حتی موضوع در دولت هم مطرح شده بود و بعد از این زمانی که پروژه شروع شد در پالایش و پخش به صورت عمومی و حتی رسانه ای اعلام شد.
از چه سالی بنزین پتروشیمی وارد چرخه شد؟
در سال ۸۸ یا ۸۹ بود که این بنزین به سبد اضافه شد و استفاده گردید. نقش موضوع پتروشیمی یک نقش اکتان افزا است. یعنی در تمام محموله هایی هم که تحویل می دهند در گواهی کنترل کیفی به نام اکتان افزا ثبت می شود. اکتان افزا موضوع جدیدی نیست. حتی در زمانهایی که دولت های قبل واردات بنزین صورت می گرفت و زمانی که ما ۲۷ یا ۲۸ میلیون بنزین واردات داشتیم خیلی وقت ها محموله هایی تحت عنوان ریفورمیت وارد کشور می شد. لذا تفاوتی ندارد که این ریفورمت از پتروشیمی تهیه شود و یا پالایشگاه های داخلی و خارجی. شاخص ها در تولید رییفورمیت چه در پتروشیمی و چه در پالایشگاه یکی است. حدود ۴۰درصد بنزینی که امروز در پالایشگاه تولید می کنیم و در ۹ پالایشگاهی که موجود است در هر کدام دو یا سه واحد ریفورمیت داریم. اینها مولفه های بنزین است که همیشه تحت عنوان اکتان افزا استفاده می شود و می شد. به عبارتی زمانی که اعتقادی به بحث خودکفایی، افزایش تولید بنزین و کیفی سازی هم نبود، پالایشگاه های کشور به اکتان افزا نیاز داشتند و این اکتان افزا از خارج از کشور وارد می شد و مولفه های بنزینی ساخته می شد و بر اساس آن شاخص کیفی که بنزین تولید می شد، وارد بازار می شد. این موضوع مربوط به امروز نیست که برخی این موضوع را مطرح می کنند.
به نظر من این یک افتخار ملی بود و به اقتصاد کشور کمک کرد و هم در بحث اقتصاد مقاومتی شکل گرفت. به نوعی کسانی که شعارهای فریبنده، عناوین مردم پسند و عوام فریبانه را مطرح می کنند همه به دنبال این هستند که به نوعی مسیر این طرح خودکفایی که در کشور اتفاق افتاد را تحت الشعاع عناوینی مثل بنزین پاک قرار دهند تا بدین ترتیب دوباره وابستگی کشور به بنزین وارداتی افزایش یابد. این بحث بسیار تخصصی و کارشناسی است. این شبهات را کسانی مطرح می کنند که اطلاعات آنها در حد مراجعه به پمپ بنزین برای سوخت گیری ماشین محدود است. مسلما پشت این جریان سازی ها یا مباحث سیاسی و یا مباحث اقتصادی مطرح است. خوشبختانه دستهای پنهانی که با این هیاهو وارد این قضیه شدند امروز، رسوا شده اند. شاهد هستیم بنزین هایی که وارد شده است به مراتب کیفیت پایین تری به نسبت بنزین های حتی تولید داخل دارند. یک زمانی موضوع سوخت پاک را مطرح می کردند ولی بنزین هایی که وارد شد همه از استانداردهای یورو ۲ هم حتی پایین تر است و به نوعی در خارج از پالایشگاه تولید می شود. یعنی طبق اطلاعات ما، مولفه ها در مخازنی مخلوط می شود و با موادی ترکیب می شود و با کیفیت های بسیار پایینی که آنالیزهای آن هم در اسناد نشان داده می شود، ارائه می شوند. یعنی از تولید در پالایشگاه های داخلی که حتی طرح توسعه در آنها اجرا نشده هم کیفیت پایین تری دارند. امروز هم می بینید که دستور کاهش و توقف واردات را داده اند.
یک سری اعلام کرده اند که توقف اتفاق افتاده است اما بعد تکذیب شد و همین توقف به بیان دیگر مطرح شد
در واقع توقف اتفاق افتاد. وقتی در کمیسیون هم مطرح شد، آقایان اعلام کردند که تا امروز بنزین یورو ۲ عرضه شده است. در حالی که به دروغ گفته می شد که بنزین با استاندارد یورو۴ وارد می شود. بنزین استاندارد دارد و باید بر اساس استانداردها کیفیت سنجیده شود. وقتی استاندارد۴۹۰۴ را مطرح، مصوب و ابلاغ می کنیم باید از ورود بنزینی فاقد این کیفیت جلوگیری شود. چگونه می شود بنزین هایی با کیفیت بسیار پایین وارد می شوند ولی نمایندگان و نهادهای متولی مجوز داده می شود و حتی تحت عنوان بنزین پاک وارد کشور و عرضه می شود. در کمیسیون هم طرح موضوع شد و گفتند حتی اگر بحث نیاز کشور به واردات است باید استانداردها بررسی شود. بنزینی که تا امروز وارد کشور می شده است بعضا استانداردهای یورو ۲ را هم پوشش نمی دهد! لذا با این سطح کیفی باید دستور داده شود تا از ورود چنین بنزینی جلوگیری شود. در مجموع مباحثی که تا به امروز مطرح شده مسائل سیاسی بوده است. کسانی که زمانی پروژه بنزین را در کشور متوقف کرده اند و دشمن از آن به عنوان ابزاری برای تحریم و فشار استفاده کرد و امروز هم مجدد همین مسائل را مطرح می کنند، چه بسا منافعی برای اشخاص یا دست کم دلال های آن طرف داشته باشد. بالاخره طرح اتکا به داخل دست دلالان و واسطه های داخلی را قطع کرد.
در کشورهای دیگر مرسوم هست که بنزین از پتروشیمی تولید شود؟
بعضی از واحدهای پتروشیمی، واحد پالایشگاهی است. یعنی این فرایندی که در پتروشیمی انجام می شد مشابه پالایشگاه خلیج فارس است. ریفرومیتی که در پتروشیمی هاست با توجه به شرایط عرضه، تقاضا و شرایط بازار می تواند مورد استفاده قرار بگیرد. ما در حال حاضر مولفه های بنزینی در داخل کشور داریم که اکتان پایینی دارند و شاخص های بنزین را ندارند بنابراین نیاز هست که یکسری مولفه ها به آنها اضافه شود. اینطور نیست که آنچه از پتروشیمی خارج می شود به بازار عرضه شود. بلکه به عنوان اکتان افزا به پالایشگاه ها می آید و با سایر مولفه ها ترکیب می شود و یک بنزین ساخته می شود و گواهی کنترل کیفی صادر می شود و بر اساس گواهی کیفی، در بازار عرضه می شود. بنابر این چنین فرصتی در کشور وجود دارد و می توان از آن فرصت استفاده کرد که هم به لحاظ شاخص های قیمتی و هم کیفیت به مراتب از بنزین وارداتی بهتر است. آقایان مدعی بودند که بنزینی را با کیفیت یورو ۴ وارد می کنیم و قیمت بنزین یورو۴ را پرداخت می کردند درحالی که می بینیم یورو۲ هم نیست! اگر قیمت پرداختی بنزین وارداتی را با بنزین تولیدی قیاس کنیم، شاهد خواهیم بود که ۱۵ سنت هم در هر لیتر گرانتر وارد می کنند. به هر حال این شرایط در کشور وجود دارد و نباید آن را از دست دهیم. شرایط کشور شرایط تحریم است و بنزینی که وارد می شود قراردادی نیست و از طرف واسطه ها تامین می شود. اگر این مسیر واسطه ها بسته شد و آقایان نتوانستند بنزین یورو ۴ بیاورند و آنچه آوردند کیفیت پایین تری نسبت به بنزین تولید شده در پتروشیمی ها دارد و ما روزی خواستیم باز مجددا از این پتانسیل داخل کشور استفاده کنیم با این هیاهو و جنجال ایجاد شده چه کسی میخواهد اوضاع را سامان دهد.
به قیمت اشاره داشتید، به خصوص از زمانی که مشخص شده بنزین وارداتی فاقد شاخص های لازم کیفیت یورو ۴ است این بحث بیشتر رسانه ای شده که بنزین وارداتی به لحاظ قیمت به صرفه تر از بنزین داخلی و تولیدی است، تا چه اندازه این موضوع صحت دارد؟
قرار دادها مشخص است. یعنی ما میتوانیم با توجه به اسناد و قراردادها ثابت کنیم که بنزین وارد شده از تولیدات پتروشیمی گران تر است. کیفیت این بنزین هم که پایین تر است. پس همه چیز قابل محاسبه است. شاید برخی موضوعات با نگاه های سیاسی برای مردم طرح شود ولی اسناد، قیمتها و هزینه های پرداخت شده مشخص است. ما هم قراردادمان با پتروشیمی ها مشخص است. اگر این دو را کنار هم بگذاریم می بینیم حداقل ۱۰ یا ۱۵ سنت در هر لیتر قیمت بنزین داخلی ارزان تر بوده است. این به معنی آن است که اگر ما ۱۵ سنت هم اضافه به پتروشیمی ها پرداخت می کردیم باز هم به نفع کشور بود. چون کمک به اقتصاد کشور است. پرداخت های ما ریالی بوده است اما شما امروز باید ارز از کشور خارج کنید. اینها همه مزیت هایی است که در کشور ایجاد شده بود که باید از آنها استفاده میشد.
سهم بنزین پتروشیمی در بنزین مصرفی کل کشور چقدر است؟
حدود ۶ یا ۷ درصد بود. یعنی به عنوان مولفه ای که در بنزین استفاده می شد. اما تمام پالایشگاه های ما از این مولفه استفاده می کنند. به عنوان مثال پالایشگاه تهران از این شش میلیون بنزینی که تولید می کند سه و نیم میلیون لیتر آن ریفورمیت است که همین ریفورمیت نزدیک ۴ درصد بنزن دارد. اگر همین را با پتروشیمی نوری مقایسه کنیم می بینیم بنزن پتروشیمی نوری ۲ درصد است. با توجه به اینکه در پالایشگاه تهران پروژه های زیست محیطی انجام شده است اگر نگاه کنیم میبینیم بر اساس یک محاسبه خیلی ابتدایی در می یابیم که ۵۶ درصد محتوای بنزین تولیدی پالایشگاه تهران اکتان افزا است که اگر با اکتان افزای پتروشیمی نوری مقایسه شود خواهیم دید شرایط از پتروشیمی نوری بالاتر است. پالایش و پخش متولی استاندارد سازی بنزین است. یعنی این دو مولفه را با هم ترکیب، بعد نمونه برداری می کند، بنزین را بر اساس استاندارد تولید و گواهی کیفیت صادر می شود. گواهی کیفیت به تایید نماینده دولت می رسد و بر آن اساس بنزین در بازار عرضه میشود.
بحثی که در حال حاضر مطرح است آن است که بنزن موجود در بنزین پتروشیمی ۲-۱۰ درصد بوده است
اولا پتروشیمی بنزین تولید نمی کند و اکتان افزا تولید می کند. بنزین مشخصات بنزین را دارد و مستقیم در بازار عرضه می شود. مولفه تحویلی از پتروشیمی اکتان افزا است نه بنزینی که آقایان مطرح می کنند. یعنی هر کسی در هر رسانه ای گفت بنزین پتروشیمی یعنی اصلا هیج اطلاعی نسبت به این قضیه ندارد. شما در خود اکتان افزای پالایشگاه ها می بینید ما ۵ تا شش درصد هم بنزن داریم
بنزن موجود در بنزینی که توسط این اکتان افزاها تولید می شود به چه میزان بود؟
بنزن نهایی پالایشگاه ها هم درحال حاضر بالای دو درصد است. به عنوان مثال بنزن پالایشگاه تهران ۲ درصد است. پالایشگاه لاوان هم ۶۰ درصد آن ریفورمیت یا همان اکتان افزا است.
بدین ترتیب هیچ زمانی بصورت مستقیم بنزین در پتروشیمی ها تولید نکرده ایم؟
هرگز. کسی بنزین را مستقیم از پتروشیمی وارد بازار نکرده است. شما هیچ وقت ریفورمیت پالایشگاه را مستقیم به بازار ارائه می کنید؟ در کجای پالایشگاه ما ریفورمیت به بازار داده ایم؟ ما ۶۰ میلیون بنزین تولید میکنیم که از این ۶۰ میلیون نزدیک ۲۸ میلیون آن ریفورمیت است که این ۲۸ میلیون مستقیم وارد بازار نمی شود. همه پالایشگاه ها اینچنین است. کسانی که چنین مباحثی را مطرح میکنند یا نا آگاه هستند و یا دانا هستند و دارند جو سازی میکنند. بنزن و ترکیبات اروماتیک در ریفورمیت پتروشیمی ها از ریفورمیت پالایشگاه و بنزین وارداتی پایین تر است لذا بنزین نهایی حاوی ریفورمیت پتروشیمی به لحاظ شاخص بالاتر است. بدیهی ست که این جریان سازی ها سیاسی است.
اگر اشتباه نکنم زمانی اعلام شد که به استانداردهای یورو ۴ و حتی یورو ۵ هم دسترسی پیدا کرده ایم. شاخص هایی که از پالایشگاه ها اشاره دارید که نشان از این استانداردها نیست
دسترسی پیدا کرده ایم ولی نه در همه پالایشگاه ها فقط بنزین پالایشگاه اراک در حد استاندارد یورو است که ۱۳ -۱۴میلیون تولید دارد. در باقی پالایشگاه ها این شرایط نیست. به عنوان مثال در پالایشگاه تهران بنزن ۲درصد است. قبل از این اگر به سالهای ۸۰ و ۸۱ برگردیم می بینیم که بنزین با بنزن ۵ درصد عرضه می کردند و اسناد آن هم موجود است. سوالی که مطرح می شود آن است که محیط زیست در آن زمان کجا بوده است؟
جالب اینکه آن زمان هم مسئولین فعلی مسئولیت محیط زیست را بر عهده داشتند
بله. سازمان حفاظت از محیط زیست اگر می خواهد به رسالت خود عمل کند پاسخگویی روزی باشد که در کلان شهر تهران بنزن بالای ۵ درصد عرضه میشد! اگر وظیفه حفاظت از سلامت محیط زیست را دارد چرا زمانی که بنزن بالای ۵ درصد عرضه می شد چیزی نگفته است؟ حتی وکلایی که مباحث بنزین را مطرح کردند پاسخگوی بنزین پیرولیزی باشند که در تهران سالها قبل عرضه می شد. زمانی که روزی ۱۵درصد ریفورمیتی که از اراک می آمده مگر ۲۵ درصد آن بنزین پیرولیز پتروشیمی اراک نبوده است؟ آروماتیک پیرولیز هم بسیار بالاست و بنزن آن بالای ۳۰ درصدی است و در تهران عرضه می شد.
چه سالهایی بنزین پیرولیز عرضه شده است؟
سالهای ۸۰، ۸۱ یا ۸۲! نباید مسائل تخصصی را وارد حاشیه های سیاسی کرد. کسانی با اغراض سیاسی این موضوعات را مطرح می کنند و برای خیل کثیری از افراد این سوال پیش می آید که با چه روشی می‌خواهند واردات را منطقی جلوه دهند در صورتی که آنچه وارد شده استاندارد ملی را هم ندارد!؟ پس به مردم دروغ گفته اند و باید از مردم، کارشناسان نفتی و کسانی که طرح ملی را به ثمر رساندند، عذرخواهی کنند. دو الی سه ماه است که واردات بنزین انجام داده اند در برخی از ماهها تا ده میلیون بنزین وارد کرده اید که هیچ کدام از آنها استاندارد ملی کشور را ندارد! قانون می گوید باید از واردات محصولی که فاقد استاندارد است جلوگیری شود. گمرک اجازه ورود هر نوع کالای غیر استاندارد را نمی دهد. دستهای پنهان این ماجرا کجاست؟ چطور شده است که محمولات نفتی غیر استاندارد وارد کشور شده، تأیید شده، مجوز هم گرفته و حتی با نام بنزین پاک عرضه شده است! اسناد آن هم مشخص است که چه کسانی تأیید کرده اند. دستگاه نظارتی وظیفه دارند پرسشگری کند که چطور بنزین به نام یورو ۴ وارد کرده اید و این حد استاندارد را هم رسانه ای کرده اید و تأکید داشتید که همه بنزینهای وارداتی یورو ۴ است و امروز مشخص شده که اینچنین نبوده و اعتراف هم کردهاید که بنزین وارداتی یورو ۴ نبوده؛ بر اساس کدام مجوز و قانونی بنزین یورو۲ و حتی با کیفیت پایینتر از آن چه در داخل کشور و حتی در پتروشیمی ها تولید می شد را وارد کرده اید! بر اساس کدام مجوز این فرصت در کشور سوزانده شد؟ چرا ناجوانمردانه به مردم صحبتهایی القا شد که هیچ منطقی ندارد؟ اگر حرفه شما اینست تخصصی صحبت کنید. یک سند تا بحال برای ادعای خود ارائه نکرده اند و پاسخگو نبودند! حتی یک تیم کارشناسی نمونه برداری کند و اعلام نظر کند. نه اینکه هر کسی به خود اجازه دهد بی هیچ تجربه و تخصصی اظهار نظر کند و در محیط کشور جوسازی کند!
با توجه به اینکه جلسات مختلفی تشکیل شده و جنابعالی هم در این جلسات شرکت داشتید، تا به حال سند خاصی برای این ادعاها و شبهات ارائه شده است و یا دلایل علمی برای این ادعاها مطرح شده است؟
هیچ سندی ارائه نکرده اند! تا امروز می گفتند بنزین پاک و بنزین یورو ۴ که در جلسات و کمیسیون کیفیت پایین بنزین مشخص شد لذا تکلیف شد که بنزین کمتر از یورو۴ وارد نشود. مگر محیط زیست از استاندارد ۴۹۰۴ محیط زیست اطلاع ندارد؟ شورای عالی استاندارد داریم. رییس سازمان حفاظت از محیط زیست عضو شورای عالی استاندارد است. آن استاندارد در آن شورا مصوب شده است. آنجا آنالیزها مشخص است. این خیلی ساده است؛ کافیست نامه ای بنویسند که مجموعه وارد کننده، (وزارت نفت) شما یک نمونه آنالیز به ما بدهید تا ما با استاندارد ملی کشور تطبیق دهیم. حتی این زحمت را هم به خود ندادند!
به نظر شما این شانتاژها و حاشیه سازیها که مطرح می شود با پرونده های توتال، کرسنت و استات اویل مرتبط است؟
من وارد این مباحث نمیشوم. در هر حال بنزینی که تولید کردیم، نقطه قوتی بود که در کشور ایجاد شد. در سال ۸۴ روزی ۲۷حدود میلیون بنزین وارد می کردیم. پالایشگاه های کشور هم ۴۳ میلیون بنزین تولید می کردند. در ۸ پالایشگاه نیاز به اکتان افزا داشتیم. یعنی اگر واردات اکتان افزا قطع میشد هیچ کدام از پالایشگاه ها نمی توانستند بنزین تولید کنند. در آن شرایط پروژه ها را به بن بست رساندند. هیچ طرح توسعه ای ایجاد نشده بود. خودکفایی یک طرح زمان بر است. امروز بنزین تولیدی کشور به ۶۲ میلیون رسیده است. اگر با آن شرایط امروز میخواستیم کشور را اداره کنیم و روی بحث مدیریت مصرف سوخت هم هیچ اقدامی نشده بود. امروز مصرف کشور ۸۰ تا ۹۰ میلیون لیتر است. ۴۰ میلیون را تولید میکردیم که ۳۵ میلیون آن قابل عرضه بود؛ حدود ۷۰ درصد بنزین کشور باید وارد میشد. با کدام خط لوله؟ با کدام اسکله؟ حتی اگر شرایط تحریم هم نبود. اصلا در بازار منطقه تا این حجم بنزین وجود دارد که ما بخواهیم وارد کنیم؟ اگر با این شرایط میخواستیم مصرف بنزین و تولید را مدیریت کنیم دچار بحران می شدیم. ولی همه این قضایا را به بن بست رسانده اند. تأکیدات مدام رهبری بر اقتصاد مقاومتی، اتکا به درون، عدم خام فروشی و تولید داخلی و ... را بر زمین گذاشتند. با یک حساب ساده و دقت نظر مشخص است که طرح این موضوعات حاشیه سازیهای بی پایه ی سیاسی است.
یکی از مباحثی که در حاشیه این ادعاها مطرح شده اینست که تولید اکتان افزا توسط پتروشیمی ها باعث می شود، پتروشیمی ها تمرکز خود را روی تولید کالاهایی که مختص بازار پتروشیمی است از دست بدهند، این آسیب تا چه اندازه محتمل است؟
اگر ما نگاه پتروپالایشگاهی داشته باشیم، این مسئله ایجاد نمی شود. برخی پالایشگاهها مانند بندر امام خوراک خود را از پالایشگاه اراک دریافت می کند. اما پالایشگاه نوری یک پتروپالایشگاه است. پتروشیمی هم با توجه به شرایط عرضه و تقاضا محصولات خود را تولید می کند. اگر قیمت آن رقابتی شود به سمت صادرات محصولات می رود. بحث ما این است که می توانیم این موضوع را مطالعه کنیم. نه اینکه شانتاژ و هیاهو کنیم. معقول اینست که به عنوان مثال گفته شود تا امروز از کادر پتروشیمی تشکر می کنیم که به اقتصاد مقاومتی کمک کرده اند، با توجه به شرایط امروز و مطالعه ای که انجام شد به این نتیجه برسیم که پتروشیمی ها بازار پایین دستی را هم تامین کنند و به بازار عرضه کنند. میتوان چنین بحثی را با گزارش و خروجی مناسب پیگیری کرد. اما اینکه یکباره جو سازی کنیم؛ بجای اکتان افزا بگویند بنزین! بگویند عامل سرطان و آلودگی و ... ما با بحث کارشناسی مشکلی نداریم. مجموعه پتروشیمی، وزارت نفت و پالایشگاهها می توانستند یک برنامه زمان بندی بگذارند و بگویند شما از این تاریخ قراردادها و بازار فروش را پیش بینی کنید و به تولید آن محصولات بپردازید. آیا در بازار مطالعه شده است؟ نه اینکه ما یکباره بخواهیم ده میلیون بنزین وارد کنیم. آیا مطالعه شد که این حجم بنزین با کیفیت موجود باشد؟ مطالعه نشده که بنزین بی کیفیت وارد کردهاند!
واردات بنزین بصورت روزانه چقدر است؟ برای رفع نیاز کشور به چه حد واردات نیاز است؟
با توجه به فوصل و شرایط واردات متفاوت است. یک سری پالایشگاه ها به اکتان افزا نیاز دارند و برخی بی نیاز هستند. یک سری مولفه ها هست که در پالایشگاه ها مازاد هستند که با اینها می شود بنزین تولید کرد یعنی اگر یک مقدار اکتان افزا وارد کنیم میتوان بنزین تولید کرد. آنچه وارد میکنیم هم مستقیم دست مردم نمیدهیم و با مولفه های دیگری ترکیب میشود. با توجه با پتانسیلی که وجود دارد شاید با محموله ۴-۵میلیون لیتری نیاز کشور را میتوان مرتفع کرد. البته باید مباحث حوزه مدیریت مصرف هم بررسی شود. زمینه این نیست که ما حتما به واردات نیاز داریم و خیلی از اوقات اگر به ظرفیت کشور توجه کنیم حتی نیاز به واردات نداریم. ولی شاهد هستیم با یک هیاهو و جنجال، ظرفیت داخلی به اتهام واهی آلودگی کنار گذاشته شد و گفتند میخواهیم ده میلیون لیتر وارد کنیم و آنچه که وارد میشود هم میبینیم هیچ استانداری ندارد. این نشان از تفکرات رویایی است!
زمانی که از پتروبنزین ها استفاده می شد، واردات نداشتیم؟
خیر. ما فقط در شرایط و زمانهای خاصی واردات انجام می دادیم. مثلا فرض کنید در سال گذشته کل بنزینی که وارد کردیم نزدیک یک میلیون لیتر بودولی در سال ۹۳ تا به حال هفت ملیون لیتر وارد شد. آن یک میلیون هم وقتی وارد شده بود که پتروشیمی تعمیرات لازم داشت و چون چرخه تولید به مشکل خورده بود در شرایط خاصی چند محموله به کشور وارد شد. این نبود که همه بنزین را وارد کنیم. آن زمان تحریم بود و در حال حاضر هم در تحریم هستیم و بنزین با واسطه و با کیفیت پایین خریداری می شود. ولی آقای قمصری (معاونت بین الملل) نمی گویند بنزین را بدون شناسنامه و با واسطه میخریم. معلوم نیست از کجا می آوریم و بی نام و نشان میخریم. محموله بی نام و نشان، حساب و کتاب مشخصی هم ندارد و حتی آنالیز مبدا با مقصد زمین تا آسمان متفاوت است. اگر قرار داد باشد که در صورت مغایرت کیفیت محصول مرجوع میشود. اما چون قرارداد و قاعدهای نیست نمیتوان محصول را برگرداند!
پس تأکید رئیس جمهور مبنی بر نقد با شناسنامه شاید بیشتر مناسب حال وزارت نفت هم باشد و باید گفت بنزین بدون شناسنامه وارد نشود!
بله. در حال حاضر بنزین های وارداتی شناسنامه ندارد و بنزین های وارداتی با استاندارهای کشور هم تطبیق ندارد. کیفیت محصول دریافتی از مبداء به مراتب از کیفیت محصول دریافتی مقصد پایین تر است. بنزین های وارداتی در مخزن تولید می شوند نه پالایشگاه! این سند مربوط به ۳۱ فروردین است. همانطور که ملاحظه می فرمایید در این محموله وارداتی فشار بخار خیلی بالاست؛ ۷۲ است که باید ۶۰ باشد. در مورد این محموله آروماتیک، بنزن، ترکیبات اتانول، خوردگی، گوگرد آزمایش نشده است. حتی ممکن است الکل داشته باشد. پایداری محصول آزمایش نشده است. اکتان ۹۴ است در حالیکه باید ۹۵ باشد. این یک نمونه است که از یورو ۲ هم پایین تر است و شاخصهای یورو ۲ را هم پاس نمی کند. حالا این شاخصها را در نسبت به بنزین پالایشگاههای داخلی و بنزین تولید شده به وسیله اکتان افزاهای تولید پتروشیمی را مقایسه کنید...
نمونه ای از آنالیز بنزین وارداتی در 31فروردین ماه سال جاری
نمونه ای از آنالیز بنزین تولید شده در پالایشگاه های داخلی
نمونه ای از آنالیز اکتان افزای پتروشیمی
نمونه ای از آنالیز بنزین تولید شده در پالایشگاه های داخلی
نمونه ای از آنالیز اکتان افزای پتروشیمی
* اسناد فوق توسط آقای مهندس سالاری در اختیار پایگاه خبری- تحلیلی نماینده قرار گرفته شده و هیچ گونه قید محرمانه ندارد
برخی مدعی هستند پتروبنزینها به دلیل آروماتیک بالا بیشتر در معرض تبخیر بودند و آلودگی ها ناشی از اینست.
بنزینهای وارداتی که طبق همان سندی که نشان دادیم، بدتر تبخیر می شود. آروماتیک ترکیب سنگین است و حتی دیرتر در معرض تبخیر قرار میگیرد.
آقای متصدی (معاون انسانی محیط زیست) در مصاحبه ای که چند روز پیش منتشر شده، معتقدند مشکل از BTX است.
از ایشان بپرسید مگر بنزین BTX دارد!؟ چرا به بحثهای حاشیه ای میپردازند؟ به راحتی میتوان از بنزین نمونه گیری کرد و نتیجه را اعلام نمود. نتایج نمونه برداری ها روشن و مشخص است. ایشان هیچ اطلاعی درباره بنزین پتروشیمی ندارد که این حرفها را می زند. ما که گفتیم پتروشیمی بنزین تولید نمیکند و تولیداتش اکتان افزاست که با پالایشگاه برابر است. اداره استاندارد بررسی کند و ببیند محصول ما استاندارد هست یا خیر؟
به نظر شما منشاء طرح این بحثها و ادعاها کجاست؟
یکی از دلایل طرح اینگونه موارد از تریبونها و اشخاص مختلف به دلیل زیر سوال بردن این طرح و خودکفایی و اتکای داخلی است. برای دستیابی به اهداف خود شعارهای زیبایی را هم مطرح میکنند. در ضمن آنکه زمانی که مسیر وابستگی به خارج اتفاق افتاد خیلی از مسائل پیش می آید. پای دلالها باز میشود و ... مگر بدون هیاهو و سرو صدا نمیشد حتی بنزین وارد شود؟ هر زمان کمبودی در هر کالایی بوده بدون هیچ گونه هیاهو وارد شده. اگر نیاز به بنزین است مانند سایر کالاها بدون هیاهو و با استاندارد وارد کنید. ماده ای را داخل مخزن ریختید و وارد کشور کردید که استاندارد هم ندارد! اگر محیط زیست نگران است چرا واردات را کنترل نمیکند؟ پس از کنار هم قرار دادن اینها سوالاتی ایجاد می شود؛ نکند پشت پرده طرح این موضوعات مفاسد اقتصادی مطرح است؟ نکند در این موضوع پای واسطه هایی با سودها و منافع کلان مطرح است؟ باید رفتار تخصصی داشت. من در دولت قبل هم در خیلی جلسات مقاومت می کردم. باید بحث ها تخصصی و کارشناسی باشند و اگر بحث سلامت مردم مطرح باشد باید دفاع کنیم. ولی اینکه با مباحث سیاسی و حاشیه سازی مسائل را مطرح کنیم، جفا به کارشناسی و مردم است. شما نقطه نطرات مطرح شده در این مدت را کنار هم قرار دهید. در عین همسویی تا چه اندازه با هم متناقض است!؟ این نشان می دهد ادعاها پشتوانه کارشناسی ندارند. ما می گوییم حداقل اگر مسلمان نیستیم حرمت قلم را نگه داریم. کسی مخالف واردات صحیح نیست. اما هیاهوی انجام شده و زیر سوال قراردادن افتخارات ملی نادیده گرفتن مصالح نظام است. من همه حرفهایم با سند است و مبنای کارشناسی دارد بیایند خلافش را اثبات کنند. ما تهدید تحریم را به عنوان فرصت نگاه کردیم. باید تلاش کنیم تا همه بنزین کشور پاک شود و در حد استاندارد جهانی شود. ولی اینطور نباشد که با مطرح کردن مباحث مختلف و با لفظ بنزین پاک، افتخارات را زیر زیر سوال ببریم و بعد به دنبال وارداتی برویم که آسیب آن بسیار زیاد است. هم به لحاظ کیفیت پایین است هم به لحاظ قیمت به صرفه نیست و هم پای واسطه ها را به موضوع باز خواهد کرد.
اخبار ویژه
سکوت اصلاحطلبان
پشت پرده و واقعیت سفر پزشکیان به مصر چیست؟
عضو کمیسیون فرهنگی: مصوبهای از شعام درباره حجاب به مجلس نرسیده است؛
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
