اقدام خلاف نروژ علیه دانشجویان ایرانی

به گزارش پایگاه 598 به نقل از «وطن امروز»، اخراج از دانشگاه، عدم‌صدور مجور اقامت و تغییر اجباری رشته دانشگاهی، بخشی از اخباری است که به گروهی از دانشجویان ایران در دانشگاه‌های نروژ مربوط می‌شود.

موضوعی که بنا بر آنچه پیش از این حسن قشقاوی، معاون کنسولی وزارت امور خارجه به «وطن امروز» گفته بود ضدحقوق‌بشر و ضدحقوق شهروندی بوده و برخلاف همه اصول توسعه سیاسی و مدنی است. قشقاوی در این باره گفته بود: این اقدام نروژ یک اقدام ضدحقوق‌بشر است چرا که یکی از اصول مسلم حقوق‌بشر احترام به توسعه کشور‌هاست که مسلما یکی از ارکان اصلی برای توسعه نیز آزادی تبادل علم و آموزش‌های علمی است. بر اساس این گزارش، دولت  جدید نروژ با استناد به «تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران» آغاز به اخراج دانشجویان ایرانی دوره دکترا و نیز  مخالفت با متقاضیان کار ایرانی در شرکت‌های نفتی این کشور کرده است. این رویه با تاخیر 6 ساله از تحریم‌های ایران در سال گذشته میلادی  آغاز شده و در هفته‌های اخیر به اوج خود رسیده است.  به گزارش سایت استکهلمیان، در آخرین مورد  ۸ نفر از دانشجویان ایرانی دوره دکترا با وجود آغاز شدن دوره تحقیقی‌شان از نروژ  اخراج شده‌اند.

این افراد که عموما در رشته‌های مواد و متالورژی و همچنین نفت و گاز درس می‌خواندند، پس از  8 الی 18  ماه انتظار برای دریافت اجازه کار با جواب رد روبه‌رو شده و مجبور شده‌اند با سرمایه و فرصت‌های شغلی و درسی تلف شده، به ایران بازگردند. حمیده کفاش که 8 ماه در دانشگاه علوم و فناوری نروژ تحصیل کرده یکی از این دانشجویان است. این دانشجوی دکترا تصمیم نروژ درباره دانشجویان کشورمان را غیر قابل باور توصیف کرد وگفت در حال مطالعه روی یک پروژه زیست محیطی که هیچ ارتباطی به فناوری های حساس ندارد بوده است. همچنین پروفسور مریتی تانانگر استاد مشاور کفاش گفته است هیچ تحقیقی در بخش تحت نظر وی در خصوص سلاح های کشتار جمعی(موضوعی که از سوی نروژ بهانه شده است) صورت نگرفته است. 

در موردی دیگر سفارت نروژ در ایران تقاضای ویزای ۶۴ دانشجوی ایرانی که پذیرش دانشگاه‌های نروژ در مقطع فوق‌لیسانس را اخذ کرده بودند با استناد به «تحریم‌ها» رد کرده  و پلیس امنیت نروژ نیز این خبر را تایید کرده است. این سیاست به نوبه خود مشکلات جانبی  جدیدی را نیز برای این دانشجویان به‌وجود آورده است. از آن جمله  مشکل برگرداندن معادل 500 میلیون ریال وجه واریز شده توسط این دانشجویان که به عنوان گارانتی و پیش‌شرط دریافت ویزا توسط هر دانشجو در زمان درخواست ویزای دانشجویی به حساب دانشگاه واریز شده است. بانک‌های نروژ با این بهانه که به‌خاطر تحریم نمی‌توانند پول به ایران بفرستند، از بازگرداندن پول دانشجویان ایرانی سر باز می‌زنند.اداره مهاجرت این کشور(UDI)  در همین راستا، زمان بسیار زیادی صرف رسیدگی به درخواست متقاضیان اجازه کار برای دوره دکترا یا اجازه تحصیل برای دوره کارشناسی ارشد می‌کند. این زمان بین شش ماه تا یک سال و نیم به طول می‌انجامد و در این مدت فرد دانشجو از جمله نمی‌تواند از نروژ خارج شده و به ایران یا کشور دیگری سفر کند. 

در مورد اخیر و مرگ مشکوک  یک دانشجوی ایرانی دوره دکترای دانشگاه NTNU، وی نزدیک به 5 ماه منتظر ویزای خویش بوده است. دانشجویان ایرانی بعد از شهریه‌ای شدن دانشگاه‌های دانمارک و سپس سوئد به کشور نروژ روی آورده‌اند. کشور نروژ به دلیل امکانات تحصیلی به  زبان انگلیسی، کیفیت بالای آموزشی و آموزش رایگان  تاکنون مقصد تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی بوده است اما سیاست‌های جدید این کشور نه تنها تعداد دانشجویان متقاضی  ایرانی را بشدت کاهش داده است بلکه شرایط را برای افرادی که در حال حاضر در نروژ بسر می‌برند نیز مشکل کرده است. بسیاری از این دانشجویان معتقدند  برخورد دولت نروژ، نقض آشکار حقوق‌بشر و قانون عدم‌تبعیض در این کشور است. دستاویز مقامات نروژی در این رابطه تحریم‌های سازمان‌ملل‌متحد، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا در رابطه با برنامه‌های هسته‌ای و نظامی ایران است و ترس از اینکه  این فناوری حساس از طریق دانشجویان ایرانی در اختیار دولت جمهوری اسلامی قرار بگیرد.

چند نکته قابل توجه درباره دانشجویان ایرانی
درباره اقدامات اخیر نروژ در خصوص دانشجویان ایرانی توجه به چند مساله مهم است. این مسائل عبارت است از:تاکنون نمونه‌ای از جاسوسی یا انتقال دانش‌های حساس از طریق دانشجویان ایرانی به خارج از نروژ وجود نداشته است.  رشته‌های نفتی و مهندسی و فعالیت در زمینه‌های دانشگاهی که کاملا روشن و شفاف بوده و مبانی و جزئیات آن منتشر شده و در اختیار عموم است و کاربردهای صلح‌آمیــــز مشخصــــی دارد ارتباطی با برنامه‌های هسته‌ای و نظامی ایران ندارد. در تحریم‌های سازمان ملل متحد، ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا موارد مشخصی مانند صادرات وسایل و تجهیزات خاص یا صنایع خاصی مانند هوافضا یا سیستم بانکی «کشور ایران» تحریم شده و در هیچکدام از این تحریم‌ها اسمی از شهروندان عادی و دانشجویان ایرانی نیست. در تحریم‌های مذکور افراد حقوقی (سازمان‌ها) و افراد حقیقی نیز لیست شده‌اند که چک کردن نام دانشجویان برای اطمینان از عدم‌حضور آنها در این لیست‌ها کار بسیار ساده‌ای است. دانشجویانی که اخیرا در نروژ در خطر اخراج قرار گرفته‌اند هیچکدام در چنین لیست‌هایی نبوده‌اند.

تشکیل کمپین اعتراضی
از سوی دیگر، دانش‌پژوهان ایرانی  ساکن نروژ کمپینی جهت اعتراض به این روند  به‌راه انداخته‌اند. اساتید و همکاران این دانشجویان و حتی برخی مردم عادی نروژ نیز از این دانش‌پژوهان حمایت به‌عمل آورده‌اند و وضعیت آنان در برخی رسانه‌های نروژی نیز بازتاب یافته است. این دانش‌پژوهان ایرانی علاوه بر به راه انداختن یک تومار اعتراضی اینترنتی  که تاکنون به امضای بیش از ۱۰۰۰ تن رسیده است، صفحه  ویژه‌ای نیز در «فیس‌بوک» به‌راه انداخته‌اند که آن نیز دارای بیش از ۱۰۰۰ عضو است.  یکی از نکات قابل‌توجه در پرونده دانشجویان ایرانی در نروژ این است که پایبندی به تحریم‌های آمریکا به عنوان عامل اخراج دانشجویان ایرانی از سوی دولت نروژ مطرح شده است و این اقدام در شرایطی صورت گرفته که دولت بعد از امضای توافق‌ژنو با 1+5 بارها موضوع شکسته شدن ساختار تحریم‌های غرب را مطرح کرده است.  وزارت علوم نیز درباره پرونده دانشجویان ایرانی در نروژ با بیان اینکه تغییر جدید در وضعیت آنها ایجاد نشده  الزام دانشجویان ایرانی به تغییررشته اجباری را محتمل دانسته است. دکتر مجتبی صدیقی، رئیس سازمان دانشجویان وزارت علوم در این باره به ایسنا گفت: هم سفارت ایران در نروژ با مسؤولان محلی مذاکره کرده و هم وزارت خارجه در تهران مساله را از طریق سفارت نروژ پیگیری کرده است.  وی با بیان اینکه خبری مبنی بر اخراج دانشجویان نداریم، اظهار کرد: اتفاقی مبنی بر اینکه به دانشجو نامه داده باشند که ظرف چند روز خاک کشور را ترک کند نیفتاده و بنا بر تجربه قبلی فکر می‌کنیم بحث تغییر رشته باشد اما هنوز خبر نهایی در این زمینه به ما نرسیده است.  صدیقی در پاسخ به سؤالی در این باره که آیا همه دانشجوهایی که دچار این مشکل شده‌اند در رشته‌های هسته‌ای مشغول به تحصیل بوده‌اند، گفت: اینگونه نیست اما وقتی بنا بر تفسیر باشد، ممکن است رشته‌های مهندسی را به صورت نامعقول به مسائل دیگر ربط بدهند.