با توجه به آرای مناسبی که جریان مالکی آورده، جریان حکیم در نهایت با تعیین شروطی حاضر به حمایت از مالکی خواهد شد، اما در خصوص جریان صدر تردیدها جدی تر است.
رصد؛ سومین انتخابات پس از سقوط صدام هم در عراق برگزار شد. انتخاباتی که
در آن باز هم جریان دولت قانون به رهبری نوری مالکی توانست پیشتاز باشد و
بیشترین آرا را به خود اختصاص دهد. نوری مالکی با وجود اختلاف نظرهایی که
با برخی گروه های شیعی پیدا کرده بود اما باز هم موفق شد نظر مردم را خود
جلب کند. با دکتر اسدالله اطهری استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه
پیرامون تحلیل نتایج انتخابات عراق به گفتگو نشستیم که مشروح آن را در
ادامه می خوانید.
انتخابات در عراق برگزار شد و نوری مالکی و ائتلاف دولت قانون توانستند آرای مناسبی به دست آورند. تحلیل شما از آرای بزرگترین ائتلاف شیعی در عراق چیست؟
آقای نوری مالکی از زمان حمله آمریکا به این کشور یکی از شخصیت های دارای نفوذ عراق شناخته می شد و پس از برگزاری نخستین انتخابات هم قدرت را در این کشور به دست گرفت.
او در این مدت توانست تا حد زیادی ناامنی را در این کشور کاهش دهد و ثبات و بهبود نسبی اوضاع را برای مردم عراق به ارمغان آورد. همین مسئله سبب شد تا آقای مالکی در دور دوم هم با وجود تمام انتقادات و منشعب شدن جریان های مختلف به پیروزی برسد.
پس از آن و با گذشت چندین سال اختلافات میان شیعیان بیشتر شد که بخشی از آن به خودرأیی مالکی و بخش دیگر آن دخالت و اختلاف افکنی کشورهایی چون عربستان و قطر در عراق باز می گشت. همین مسئله سبب شد تا این اختلافات در آستانه دور جدید انتخابات به اوج برسد و برخی از تحلیلگران بر این باور بودند که احتمالاً این تفرقه باعث می شود که دیگر مالکی نتواند در قدرت باقی بماند اما نتایج انتخابات نشان داد که نخست وزیر عراق همچنان وضعیت خوبی در میان اقشار مختلف این کشور دارد.
در دور پیشین جریان العراقیه به رهبری ایاد علاوی که خود یک شیعه سکولار بود با همراهی گروه های اهل سنت یکی از چالش های جدی نوری مالکی بود و حتی توانست دو رأی بیشتر از دولت قانون کسب کند، اما در این دوره شاهد تقلیل جایگاه اساسی این جریان بودیم. تحلیل شما از چرایی این افت جایگاه چیست؟
آقای علاوی در دوره پیشین همان طور که شما هم اشاره کردید با حمایت های کشورهای عربی منطقه خلیج فارس توانست ۹۱ کرسی به دست آورد و حتی تا یک قدمی احراز پست نخست وزیری عراق هم پیش رفت، اما در ادامه با اتحاد میان گروه های شیعی و همچنین نقش مشورتی که ایران در این راستا ایفا کرد و از گروه های شیعی خواست تا اختلافات را کنار بگذارند
در نهایت جریانات صدر و حکیم هم بپذیرند که از نخست وزیری مالکی حمایت کنند. حال در پاسخ مشخص به سؤال شما باید اشاره کنم که العراقیه و علاوی در این مدت به دلایلی چون دستگیری و متهم بودن برخی اعضای ارشد این جریان در رخدادهای تروریستی، قدرت سابق را نداشت.
از سوی دیگر بسیاری از گروه های اهل سنت هم با مشاهده این روند حساب کار خود را از العراقیه جدا کردند و ائتلاف های دیگری را شکل دادند. ائتلاف هایی که طبیعتاً باعث می شد آرای گروه های سنی پخش شود. به همین دلیل ما شاهد بودیم که آقای علاوی در این دوره نتوانست آرای چندانی به دست آورد و در نتیجه تأثیرگذاری چندانی هم در آینده تحولات عراق نخواهد داشت.
به اختلافات میان گروه های شیعی اشاره کردید، به نظر شما این اختلافات تا چه حد جدی خواهد بود؟ آیا جریان های شیعی حاضر خواهند شد با مالکی ائتلاف کنند و به نخست وزیری سه باره او رضایت خواهند داد؟
واقعیت این است که جریانات شیعی که عمده ترین آن ها جریان صدر و جریان حکیم است در انتخابات سعی کردند آرای بالایی کسب کنند و بتوانند جای مالکی را بگیرند. اما بنا به دلایلی چون عملکرد مالکی در مقابله با گروه های تروریستی و همچنین توانایی او در اداره کشور باعث شد تا این گروه ها نتوانند به توفیق چندانی دست یابند.
ضمن اینکه کنار رفتن مقتدی صدر هم باعث شد تا برخی از طرفداران این جریان نسبت به کارایی این گروه ابراز تردید کنند. اما در خصوص جریان حکیم باید اشاره کرد که این گروه شرایطی را برای نخست وزیری آینده اعلام کرده است.
این گروه از ابتدا سعی کرده تا بدون وارد شدن درگیری مشخص با مالکی به صورت مصداقی عمل کند. بر همین اساس این ائتلاف با چاپ بروشورها و جزواتی اهداف و برنامه های خود را برای آینده عراق اعلام کند. جریان حکیم سعی کرده با این روال کمتر به صورت مشخص با نوری مالکی درگیر شود و بگوید هر کس که بخواهد به عنوان نخست وزیر معرفی شود باید این الگوها و کلیات را رعایت کند.
به نظر من با توجه به آرای مناسبی که جریان مالکی آورده جریان حکیم در نهایت با تعیین شروطی حاضر به حمایت از مالکی خواهد شد، اما در خصوص جریان صدر تردیدها جدی تر است.
مواضع «کرد»ها را در این رابطه چگونه می بینید؟ صحبت هایی مبنی بر گرفته شدن پست ریاست جمهوری از آن ها به گوش می رسد. آیا آن ها سیاست مشخصی برای این رقابت در پیش دارند؟
کردها هم وضعیتی شبیه العراقیه پیدا کرده اند. آن ها که در دوره قبل با پیش روی طالبانی وضعیت مطلوبی داشتند در این دوره دچار انشقاق و تجزیه های جدی شدند و چندین جریان از این قومیت در انتخابات شرکت کرده است.
همین مسئله سبب شده تا اوضاع آن ها هم نسبت به انتخابات دور دوم بدتر شود و همان گونه که شماره اشاره کردید تردیدهای جدی در خصوص ادامه در اختیار داشتن پست ریاست جمهوری کردها به وجود آید، اما به هر حال به نظر می رسد کمی زود باشد که با این قطعیت در خصوص آینده تحولات عراق اظهار نظر کنیم.
یکی از مسائلی که در رابطه با گروه های شیعی عراق وجود دارد حمایت ایران از نوری مالکی است و به عبارت صحیح تر ایران ترجیح می دهد مالکی همچنان بر سر قدرت بماند، از سوی دیگر ایران روابط مناسبی هم با گروه حکیم و صدر دارد و تا به حال هم همین روابط مناسب سبب شده که آن ها راضی به حمایت حتی نسبی از مالکی شوند.
حال در شرایط فعلی آیا ادامه حمایت ایران از مالکی سبب دور شدن دیگر گروه های شیعی از ایران نخواهد شد؟
البته ایران همیشه به رأی و نظر مردم عراق احترام می گذارد و هر آنچه از صندوق رأی بیرون بیاید مورد قبول ایران هم خواهد بود. اما مسئله این است که ایران بر این باور است که گروه های شیعی باید با یکدیگر اتحاد نظر داشته باشند و اجازه ندهند کشورهای دیگر بین آن ها تفرقه و اختلاف ایجاد کنند.
سیاست حمایت ایران از مالکی هم در همین چارچوب تبیین می شود، نه اینکه ایران روی شخص مالکی نظر مساعدتری داشته باشد. بر همین اساس اگر گروه های شیعی این مسئله را درک کنند بعید به نظر می رسد که مشکل جدی پدید آید و ایران می تواند همچون همیشه جریان های شیعی را به یکدیگر نزدیک تر سازد.
انتخابات در عراق برگزار شد و نوری مالکی و ائتلاف دولت قانون توانستند آرای مناسبی به دست آورند. تحلیل شما از آرای بزرگترین ائتلاف شیعی در عراق چیست؟
آقای نوری مالکی از زمان حمله آمریکا به این کشور یکی از شخصیت های دارای نفوذ عراق شناخته می شد و پس از برگزاری نخستین انتخابات هم قدرت را در این کشور به دست گرفت.
او در این مدت توانست تا حد زیادی ناامنی را در این کشور کاهش دهد و ثبات و بهبود نسبی اوضاع را برای مردم عراق به ارمغان آورد. همین مسئله سبب شد تا آقای مالکی در دور دوم هم با وجود تمام انتقادات و منشعب شدن جریان های مختلف به پیروزی برسد.
پس از آن و با گذشت چندین سال اختلافات میان شیعیان بیشتر شد که بخشی از آن به خودرأیی مالکی و بخش دیگر آن دخالت و اختلاف افکنی کشورهایی چون عربستان و قطر در عراق باز می گشت. همین مسئله سبب شد تا این اختلافات در آستانه دور جدید انتخابات به اوج برسد و برخی از تحلیلگران بر این باور بودند که احتمالاً این تفرقه باعث می شود که دیگر مالکی نتواند در قدرت باقی بماند اما نتایج انتخابات نشان داد که نخست وزیر عراق همچنان وضعیت خوبی در میان اقشار مختلف این کشور دارد.
در دور پیشین جریان العراقیه به رهبری ایاد علاوی که خود یک شیعه سکولار بود با همراهی گروه های اهل سنت یکی از چالش های جدی نوری مالکی بود و حتی توانست دو رأی بیشتر از دولت قانون کسب کند، اما در این دوره شاهد تقلیل جایگاه اساسی این جریان بودیم. تحلیل شما از چرایی این افت جایگاه چیست؟
آقای علاوی در دوره پیشین همان طور که شما هم اشاره کردید با حمایت های کشورهای عربی منطقه خلیج فارس توانست ۹۱ کرسی به دست آورد و حتی تا یک قدمی احراز پست نخست وزیری عراق هم پیش رفت، اما در ادامه با اتحاد میان گروه های شیعی و همچنین نقش مشورتی که ایران در این راستا ایفا کرد و از گروه های شیعی خواست تا اختلافات را کنار بگذارند
در نهایت جریانات صدر و حکیم هم بپذیرند که از نخست وزیری مالکی حمایت کنند. حال در پاسخ مشخص به سؤال شما باید اشاره کنم که العراقیه و علاوی در این مدت به دلایلی چون دستگیری و متهم بودن برخی اعضای ارشد این جریان در رخدادهای تروریستی، قدرت سابق را نداشت.
از سوی دیگر بسیاری از گروه های اهل سنت هم با مشاهده این روند حساب کار خود را از العراقیه جدا کردند و ائتلاف های دیگری را شکل دادند. ائتلاف هایی که طبیعتاً باعث می شد آرای گروه های سنی پخش شود. به همین دلیل ما شاهد بودیم که آقای علاوی در این دوره نتوانست آرای چندانی به دست آورد و در نتیجه تأثیرگذاری چندانی هم در آینده تحولات عراق نخواهد داشت.
به اختلافات میان گروه های شیعی اشاره کردید، به نظر شما این اختلافات تا چه حد جدی خواهد بود؟ آیا جریان های شیعی حاضر خواهند شد با مالکی ائتلاف کنند و به نخست وزیری سه باره او رضایت خواهند داد؟
واقعیت این است که جریانات شیعی که عمده ترین آن ها جریان صدر و جریان حکیم است در انتخابات سعی کردند آرای بالایی کسب کنند و بتوانند جای مالکی را بگیرند. اما بنا به دلایلی چون عملکرد مالکی در مقابله با گروه های تروریستی و همچنین توانایی او در اداره کشور باعث شد تا این گروه ها نتوانند به توفیق چندانی دست یابند.
ضمن اینکه کنار رفتن مقتدی صدر هم باعث شد تا برخی از طرفداران این جریان نسبت به کارایی این گروه ابراز تردید کنند. اما در خصوص جریان حکیم باید اشاره کرد که این گروه شرایطی را برای نخست وزیری آینده اعلام کرده است.
این گروه از ابتدا سعی کرده تا بدون وارد شدن درگیری مشخص با مالکی به صورت مصداقی عمل کند. بر همین اساس این ائتلاف با چاپ بروشورها و جزواتی اهداف و برنامه های خود را برای آینده عراق اعلام کند. جریان حکیم سعی کرده با این روال کمتر به صورت مشخص با نوری مالکی درگیر شود و بگوید هر کس که بخواهد به عنوان نخست وزیر معرفی شود باید این الگوها و کلیات را رعایت کند.
به نظر من با توجه به آرای مناسبی که جریان مالکی آورده جریان حکیم در نهایت با تعیین شروطی حاضر به حمایت از مالکی خواهد شد، اما در خصوص جریان صدر تردیدها جدی تر است.
مواضع «کرد»ها را در این رابطه چگونه می بینید؟ صحبت هایی مبنی بر گرفته شدن پست ریاست جمهوری از آن ها به گوش می رسد. آیا آن ها سیاست مشخصی برای این رقابت در پیش دارند؟
کردها هم وضعیتی شبیه العراقیه پیدا کرده اند. آن ها که در دوره قبل با پیش روی طالبانی وضعیت مطلوبی داشتند در این دوره دچار انشقاق و تجزیه های جدی شدند و چندین جریان از این قومیت در انتخابات شرکت کرده است.
همین مسئله سبب شده تا اوضاع آن ها هم نسبت به انتخابات دور دوم بدتر شود و همان گونه که شماره اشاره کردید تردیدهای جدی در خصوص ادامه در اختیار داشتن پست ریاست جمهوری کردها به وجود آید، اما به هر حال به نظر می رسد کمی زود باشد که با این قطعیت در خصوص آینده تحولات عراق اظهار نظر کنیم.
یکی از مسائلی که در رابطه با گروه های شیعی عراق وجود دارد حمایت ایران از نوری مالکی است و به عبارت صحیح تر ایران ترجیح می دهد مالکی همچنان بر سر قدرت بماند، از سوی دیگر ایران روابط مناسبی هم با گروه حکیم و صدر دارد و تا به حال هم همین روابط مناسب سبب شده که آن ها راضی به حمایت حتی نسبی از مالکی شوند.
حال در شرایط فعلی آیا ادامه حمایت ایران از مالکی سبب دور شدن دیگر گروه های شیعی از ایران نخواهد شد؟
البته ایران همیشه به رأی و نظر مردم عراق احترام می گذارد و هر آنچه از صندوق رأی بیرون بیاید مورد قبول ایران هم خواهد بود. اما مسئله این است که ایران بر این باور است که گروه های شیعی باید با یکدیگر اتحاد نظر داشته باشند و اجازه ندهند کشورهای دیگر بین آن ها تفرقه و اختلاف ایجاد کنند.
سیاست حمایت ایران از مالکی هم در همین چارچوب تبیین می شود، نه اینکه ایران روی شخص مالکی نظر مساعدتری داشته باشد. بر همین اساس اگر گروه های شیعی این مسئله را درک کنند بعید به نظر می رسد که مشکل جدی پدید آید و ایران می تواند همچون همیشه جریان های شیعی را به یکدیگر نزدیک تر سازد.
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
