واگذاری اقتصاد به کارشناسی غربی، واگذاری تنگه احد است / دولت‌ها اجازه آزمون و خطای تئوری‌های اقتصاد اسلامی را در مرحله عمل نمی‌دهند

به گزارش سرویس اندیشه دینی پایگاه 598، اولین جلسه از سلسله نشست های «اعتدال انقلابی اعتدال دیپلماتیک» که با موضوع نسبت اقتصاد مقاومتی با فقه الاقتصاد با سخنرانی دکتر عادل پیغامی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) با حضور جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه و طلاب و دانشجویان برگزار گردید.

دکتر عادل پیغامی با اشاره به این که نسبت اقتصاد مقاومتی با فقه الاقتصاد ریشه در اسلام دارد بیان داشتند: واژه‌هایی چون مقاومت ریشه در فرهنگ شیعی و عاشورایی ما دارد اگر بخواهیم در مورد اقتصاد مقاومتی صحبت کنیم باید پای درس امام موسی صدر بنشینیم.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق بادر تشریح مفهوم مقاومت در تفکر شیعی گفت: مقاوم ترین اقتصاد بر اساس آیه «ان هذا القرآن یهدی للتی هی اقوم» اقتصادی است که بر اساس قرآن پایه ریزی شده باشد و سبک زندگی حماسی و مدیریت حماسه اقتصادی با اعتدال دیپلماتیک امکان پذیر نمی باشد.

وی با اشاره به این که مقاومت یک امر عقلایی است و بشر همواره دنبال مقاوم ترین چیزها است گفت: استحکام خواستن و مقاومت طلبی در سازه های انسانی یک امر عقلانی و عقلایی است و بنابراین اگر اقتصاد آمریکا اقتصاد شده است چون مقاوم است و در دویست سال گذشه روی آن کار شده است.

دکتر عادل پیغامی با اشاره به این که اقتصاد اسلامی در بستر زمان و مکان انقلاب اسلامی ایران نیازمند الگویی به نام اقتصاد مقاومتی است گفت: حوزه علمیه باید برای شکوفایی اقتصاد جهادگونه به فقه الاقتصاد بپردازد. امروز اگر در جایی شکست بخوریم از ناحیه نبود فقه الاقتصاد است چون مال حرام و گردش آن در جامعه، مقاومت را متزلزل می کند وگرنه از تحریم ترسی نداریم.

ایشان با اشاره به این که اقتصاد اسلامی در بستر زمان و مکان انقلاب اسلامی ایران نیازمند الگویی به نام اقتصاد مقاومتی است گفت: حوزه علمیه باید برای شکوفایی اقتصاد به فقه الاقتصاد بپردازد و در این زمینه جهادگونه عمل کند چرا که اگر در جایی شکست بخوریم از خلاء همین فقه الاقتصاد است چون مال حرام و گردش آن در جامعه، مقاومت را متزلزل می‌کند وگرنه از تحریم ترسی نداریم.

وی با اشاره به این که تحریم اقتصادی یک ابزار متداول است گفت: کسی که ادعا می‌کند دنیا را می‌شناسد باید این مساله را هم بداند و متوجه باشد که انقلاب هر چه بزرگتر و نفوذش بیشتر می‌شود تحریم‌های بیشتری علیهش اعمال می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) افزود: دست یافتن به مدیریت تحریم و تبدیل آن به فرصت از کلیدواژه‌های یک اقتصاد واقعی است از این رو ما اقتصاد عربستان را اقتصاد نمی‌دانیم چون با هیچ بحران و تحریمی روبرو نبوده است در حالی که اقتصاد ایران با وجود خرابی‌های بجا مانده از دوران پهلوی، جنگ و 35 سال تحریم اکنون جزو 17 اقتصاد برتر جهان و اقتصادی مقاومتی است و رشد ما حتی از کره هم بیشتر است.

پیغامی با اشاره به این که قوت اقتصادی ایران در نفت نیست گفت: من از تحریم آمریکا نمی ترسم و تحریم آمریکا را بیش تر به نفع خودمان می بینم تا ضررمان، شاخص موفقیت تحریم یک شاخص 4گانه است و ماکسیمم ضربه ای که به ایران زده اند دو و نیم الی سه درصد است و فواید تحریم بسیار بیشتر از مضرات آن بوده است و ما اگر از چیزی بترسیم از شریعت و گردش لقمه حرام در جامعه می ترسیم.
 
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) با بیان این که نسبت اقتصاد مقاومتی با فقه الاقتصاد بسیار عمیق است، اظهار داشت: هر جا شائبه حرام پیدا شود مایه شکنندگی است از این رو می‌بینیم در مسائل سیاسی هم هر جا با مشکل بر می‌خوریم پشت سر آن انباشت مال حرام وجود دارد. با این حال باید اقتصاد را جراحی کنیم و جراحی کردن آن نیازمند جهاد است.

وی با اشاره به ماجرای دستگیری ریگی با یک سری عملیات های اطلاعاتی بیان داشت: ما ریگی را دستگیر و مجازات کردیم ولی نمی توانیم اسم بدهکاران بانکی و 80 زالو صفت اقتصادی را معرفی کنیم چرا که ورود به این عرصه واقعا کار پیچیده و دشواری است و واقعا نیاز به جهاد دارد.

پیغامی افزود: حوزه اگر می خواهد سکولار نباشد باید به میدان بیاید و به مسائل پاسخ دهد. مسائل مربوط به بانکداری، عدالت و مسائل بسیار مهم دیگر در اقتصاد وجود دارد که جز با فقه الاقتصاد و جز از سوی حوزه حل نخواهد شد.

وی ادامه داد: به لحاظ فقهی وقتی به مساله اقتصاد مقاومتی نگاه می کنیم می بینیم حد اقل حوزه باید پایه های اقتصاد مقاومتی را ترمیم کند.

این پژوهشگر اقتصادی بیان داشت: اسلام غیر از حوزه فقه، حوزه اصول عقاید و اخلاق هم دارد. اصول عقاید اقتصادی هنوز فعال نشده و شبهات آن پاسخ داده نشده است حوزه باید در این زمینه هم ورود کند و علاوه بر این به اخلاق اقتصاد هم توجه ویژه داشته باشد و آن را تبیین کند.

وی افزود: این جفاست که که رهبر انقلاب تنگه احد فعلی را مساله اقتصاد معرفی می کند ولی از منابر ما فقه اقتصادی، اصول عقاید اقتصادی و اخلاق اقتصاد گفته نمی شود. یک زمانی اندیشه های ماتریالیستی مطرح شد و علامه طباطبایی و شهید مطهری تمام قد وارد عرصه شدند و به شبهات پاسخ دادند اما امروز این تحرک در برابر شبهات جدید و پیچیده ای که مطرح می شود کمتر دیده می شود.

پیغامی به کلیدواژه سواد اقتصادی اشاره کرد و گفت: نیازمند سواد اقتصادی هستیم تا کلیدواژه های رهبر معظم انقلاب را به خوبی بفهمیم و بتوانیم آنها را تبیین کنیم تا مثلا فرق تولید ملی را با تولید داخلی، اصلاح الگوی مصرف را با خاموش کردن لامپ اضافه و کارآفرینی را با اشتغال زایی بفهمیم.

استاد دانشگاه با اشاره به این که نظام سازی آمدن پای حل مساله‌ها است تاکید کرد: نخبگان حوزه و دانشگاه باید وارد عرصه نظام سازی برای اقتصاد اسلامی شوند و در این مسیر موضوع شناسی، حکم شناسی و مصداق شناسی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

وی گفت: موضوع شناسی کار فقیه است و خود حوزه و فقها باید در مسائل اقتصادی وارد این بحث شوند وگرنه واگذاری آن به کارشناسانی که اقتصاد غربی خوانده‌اند در حقیقت واگذار کردن تنگه احد به است. بنابراین باید فقه را تخصصی و فوق تخصصی کرد و به عنوان کلی فقه الاقتصاد اکتفا نکرد بلکه مثلا فقه پول، فقه بانک و مانند آن را به صورت جزیی مورد بررسی قرار داد.
 
دکتر پیغامی افزود: این که برخی می‌گویند قانون بانکداری ما خوب است ولی در مرحله اجرا با مشکل مواجه است و آن هم نیازمند فرهنگ سازی است حرف درستی نیست چرا که معتقدم قانون ما مشکل دارد. شاهد آن این که قانون بورس آمریکا 3 هزار صفحه است و همه مسائل را بررسی و پیش بینی کرده است در حالی که قانون بورس ما تنها سی صفحه است برای همین جدیدا یک کارشناس انگلیسی آورده‌اند تا این قانون را اصلاح کنند و آن را رشد دهند.

وی با اشاره به این که اقتصاد مقاومتی یک مفهوم کوتاه مدت نیست گفت: جراحی بانک از جراحی مغزو اعصاب و نخاع سخت تر است و طرح مفاهیمی مثل اقتصاد دانش بنیان در اقتصاد مقاومتی موید این مساله است از این رو اقتصاد مقاومتی به سیاست‌ها و برنامه‌های مقطعی وابسته نیست.

استاد اقتصاد دانشگاه با انتقاد از این که دولت‌ها اجازه آزمون و خطای تئوری‌های اقتصاد اسلامی را در مرحله عمل نمی‌دهند بیان داشت: بخشی از سکولار بودن حوزه به خاطر سکولار بودن دولت است چون دولت اجازه نمی‌دهد حوزه به این عرصه‌های عملی وارد شود و حداقل در حد کارورزی تئوری‌های موجود را به بوته آزمایش بگذارد.

وی با بیان این که غرب زدگی بسیار بدتر از غربی بودن است گفت: امروز ما با اقتصاددان های غربی راحت تر از اقتصاد دانان خودمان می توانیم مفاهمه کنیم چون آموزش اقتصاد در ایران غرب زده است و برداشتی ناقص و افلیج از اقتصاد غربی به داخل منتقل می شود.

دکتر عادل پیغامی با اشاره به وجود 16 مکتب اقتصادی در جهان اظهار داشت: در ایران تنها یک مکتب، آن هم به صورت ناقص تدریس می شود از این رو اقتصاددانان داخلی سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری درباره اقتصاد مقاومتی را نمی فهمند ولی غربی ها آن را درک می کنند.