شباهت فیلم های ده نمکی و گفتمان احمدی نژاد از نظر جیرانی/ ده نمکی: من به گذشته خود افتخار می کنم/ سینمای اپوزیسیونی مانع اعتماد بین حاکمیت و مردم است

به گزارش سرویس نقد رسانه پایگاه 598، برنامه تلویزیونی "خیابان ایران" شبکه یک، جمعه شب میزبان مسعود ده‌نمکی و فریدون جیرانی بود که بخش اعظم این گفتگوی 90 دقیقه ای به بررسی مسائل و حاشیه‌های فیلم‌های ده نمکی به اتهامات وارده به او اختصاص داده شد.

مهارت بالای جیرانی در اعتراف گیری و به نتیجه رساندن بحث موجب گردید که از مسائل سیاسی مختلفی در این برنامه سخن گفته شود که شاید بتوان گفت که شب گذشته برنامه کم مخاطب هفت دیگر مخاطبی نداشت و خیابان ایران با اجرای خوب جناب جیرانی موجب کسادی برنامه آقای گربلو شده بود.

همچنین قطع ناگهانی این برنامه موجب گردید که مجری چند دقیقه بعد بر صفحه تلویزیون ظاهر شود و قطع برنامه را به خاطر اشکال فنی اعلام کند.

جیرانی در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به مصاحبه سال 74 آقای ده‌نمکی از وی پرسید: فکر نمی‌کنید که در آن مصاحبه چهره شما به عنوان یک چماقدار معرفی شد؟ ده‌نمکی در پاسخ به این سوال جیرانی بیان داشت: من به گذشته خود با افتخار نگاه می‌کنم چرا که ما در جبهه‌ها با شعار‌ها و مضامین خاصی روبه رو بودیم اما عملا آنچه که بعد از جنگ اتفاق افتاد در تعارض با شعار‌ها و آرمان‌هایی بود که بچه‌های جبهه و جنگ با آن رو به رو بودند، رفتار‌های فرهنگی‌ای که در سطح اجتماع دیده می‌شد، اشرافی‌گری‌هایی که در سطح دولتمردان پدید آمده بود. همه این‌ها مسائلی بود که ما به آن نقد داشتیم و اگر هم مباحثی را مطرح می‌کردیم و نقدی را به حضرات عنوان می‌داشتیم به عنوان یک خشونت طلب معرفی می‌شدیم رسانه‌های وقت هم که در دست آن‌ها بود.

وی در ادامه افزود: آنهایی که در جنگ الگوهای مدیریتی را باکُری‌ها معرفی می‌کردند؛ بعد از جنگ با ماشین‌های آن‌چنانی تردد می‌کردند و خیلی از همین آدم‌ها بعد‌ها به اسم شاداب کردن جامعه اسم شهدا را از کوچه‌ها بر می‌داشتند. مسلما بچه‌هایی که هم طیف ما بودند با چنین پدیده‌های فرهنگی‌ای مقابله می‌کردند اما من معتقد بودم که باید به جای اینکه بچه‌های هم فکر ما و نیروهای آرمان‌گرا درگیر اسم شهدا شوند درگیر رسم شهدا شوند و به جای دعوا بر سر اسم شهدا راه شهدا را مطالبه می‌کردیم.

ده نمکی در ادامه افزود: این اتهاماتی که به من وارد می‌شود نمی‌تواند صحت داشته باشد چرا که من از‌‌ همان ابتدای امر دست به قلم بودم و کار مطبوعاتی می‌کردم، ‌در دهه 70 نیز جز پرتیراژ‌ترین‌ها بودم.

وی بیان داشت: من رسانه همه کسانی بودم که نمی‌توانستند فریاد‌هایشان را تئوریزه کنند و در این راه آبروی خود را به میان آوردم و البته معتقدم که اگر در راه خدا آبرویم را فدا کنم خدا در جایی دیگر عزت را بر من عرضه می‌کند.

فریدون جیران در ادامه از ده نمکی پرسید که آیا در آن دوران با کسی درگیری هم داشتید؟ ده نمکی در پاسخ به این سوال بیان داشت: من معتقدم کسانی که مردم را مقابل مردم قرار می‌دهند منافعشان در این حرفهاست. من از‌‌ همان ابتدای امر به مسائلی از قبیل مسائل فرهنگی و اشرافی‌گری و از این دست مطالب انتقاد می‌کردم، البته چنین مطالبی در آن دوران به عنوان افراطی‌گری و تندروی مورد حمله قرار می‌گرفت اما امروز مطرح کردن چنین مطالبی در جامعه به صورت امری عادی در آمده است.

وی در ادامه با اشاره به نوع انتخاب بازیگر و انتقاداتی که به برخی از بازیگران فیلم‌های او وارد می‌شود مانند اینکه از بازیگرانی استفاده می‌شود که اعتقاد چندانی به مبانی ایدئولوژیک فیلم‌های ده نمکی ندارند گفت: همین که چنینی عزیزانی به احترام عقیده بنده در این فیلم‌ها بازی می‌کنند خودش کلی ارزشمند است.

ده‌نمکی در پاسخ به این پرسش جیرانی که گفت ده نمکی سال 74 با ده نمکی سال 82 چه تفاوتی داشت گفت: حرف‌ها ما از‌‌ همان ابتدا حرفهای عوام در نقد خواص بوده ده نمکی برای همین حرف‌هایش است که محبوب است ما طرف آرمان‌ها هستیم.

ده نمکی افزود: ما باید نقد بر روابط کنیم هر چه انحراف از اصول بیشتر شود مطالبه‌گری ما نیز بیشر خواهد شد من همیشه مطالبات حداکثری را در جامعه مطرح می‌کردم به همین دلیل هم مهاجرانی در دوران اصلاحات شلمچه را توقیف کرد و جبهه نیز بعد‌ها به دلیل طرح مطالبات حداکثری توقیف شد.

جیرانی در ادامه برنامه از ده نمکی پرسید شما فکر نمی‌کنید که نشریات شما برچسب یک جناح می‌خورد؟ ده نمکی در پاسخ به این پرسش بیان داشت: با کسی یا جناحی پدر کشتگی نداریم ما سعی می‌کنیم حرف حق را بزنیم برای همین است که به هر دولتی نقد کنیم برچسب جناح رقیب را به ما می‌زنند البته نقد منصفانه تاوان دارد و کسی که منتقد است باید آن را بپردازد.

وی افزود: آدم‌های قدرتمند در حوزه رسانه فعالیت دارند و مخالف کسانی‌اند که به آن‌ها انتقاد می‌شود چرا که اگر امروز نقد می‌کنند ممکن است فردا هم نقد شوند و در موقعیت جدید کار‌ها برایشان سخت خواهد شد.

جیرانی در ادامه گفتگو با مقایسه فضای حاکم بر فیلم‌های ده‌نمکی با رفتارهای سیاسی دولت دهم بیان داشت: فکر نمی‌کنید همانطور دولت احمدی‌نژاد نماینده طبقه پایین جامعه بود شما نیز به نوعی صدای قشر ضعیف جامعه هستید؟ و یا اینکه همانطور که احمدی‌نژاد سعی می‌کرد اقتصاد را برای مردم تفسیر عامیانه کند شما هم سعی می‌کنید نقد را به زبان عامیانه مطرح کنید؟ شاید دلیل حمله‌ای‌ هم که به شما می‌شود همین باشد که برای طبقه متوسط در کارهای خود جایگاهی قائل نشدید؟ ده‌نمکی در پاسخ به این پرسش بیان داشت: بعد از انقلاب طبقه نوکسیه در جامعه ما رشد کرده و ما به این طبقه که اشراف سیاسی و اشراف فرهنگی هم می‌توان به آن‌ها اضافه کنیم نقد داریم آن‌ها هم با ما مشکل دارند. ما به اسلام امریکایی که به اسم دین نان می‌خورند هم نقد می‌کنیم این قشر می‌تواند در همه طبقات جامعه باشد چه در طبقه سرمایه‌دار، چه در طبقه متوسط و پایین. حاجی گرینوف در اخراجی‌ها از همین طبقه متوسط بود بالاخره همه مردم، تهران نیستند و مخاطب ما جامعه ایرانی است.

ده نمکی در ادامه بیان داشت: احمدی‌نژاد معلول گفتمانی بود که 16 سال پیش کسانی مانند پورازغدی‌ها به عنوان گفتمان عدالت در جامعه مطرح کردند که البته اگر احمدی‌نژاد از افراد همین گفتمان در دولتش بهره می‌برد مسلما شکست نمی‌خورد.

وی همچنین بیان داشت: کسانی که دم از شهید آوینی می‌زنند و الگوی توسعه غربی و اصلاحات غربی را در جامعه ترویج می‌کنند کسانی هستند که اگر امروز شهید آوینی زنده بود بیشترین نقد را بر آن‌ها می‌کرد.

ده‌نمکی در ادامه گفتگو با اشاره به قاچاق فیلم‌هایش گفت: متاسفانه کسانی که دم از حفظ حقوق نشر فیلم می‌کنند برای ضربه زدن به فیلم‌های من آن را به صورت غیر قانونی منتشر کردند.

وی افزود: «اخراجی‌ها» فیلمی بود که فروش آن تا 12 میلیارد تومان جا داشت و بعد از 45 روز سی دی آن منتشر شد و این ضربه به سینمای کشور است.

ده نمکی با اشاره به اینکه سینما سه ضلع دارد، صنعت، رسانه و هنر بیان داشت: سینمایی که زبان مخاطب ندارد هنر سینما نیست چرا که باعث مرگ سینما می‌شود.

این کارگردان سینما افزود: کسانی که مخاطب را فراری می‌دهند سینما را نشناخته‌اند یکی از جلوه‌های سینما گران این است که نقد را از زبان مخاطبان بیان کند از این رو ما مفاهیم عمیق و ایدئولوژیک را به‌ زبان ساده بیان می‌کنیم.

وی ادامه داد: ساده سازی مفاهیم مهم هنر است. من تلاش کردم این را در کار‌هایم به تصویر بکشم.

ده نمکی در خصوص کار جدیدیش که به نگارش درآمده است، عنوان داشت: مجموعه پژوهشی که یک دایره المعارف است رو به نگارش درآوردیم که حدود 20 سال زمان برای جمع آوری این اثر وقت صرف شده که این اثر پارسال رونمایی شد.

وی دهه 90 را دهه آثار نوشتاری برای خود خواند و عنوان کرد: قصد دارم در این دهه از عمرم بیشتر به فعالیت‌های نوشتاری و پژوهشی بپردازم.

ده نمکی با خطرناک خواندن حوزه سینما در این دوره جدید گفت: متاسفانه آینده این حوزه را خطرناک می‌بینم چرا که علیرغم پتانسیل‌هایی که در بازیگران و کارگردانان خوب کشورمان وجود دارد نبود فیلمنامه و امکانات سخت افزاری برای سینما و همچنین نبود فرهنگ سینما رفتن در کشور که منجر به ریزش مخاطب‌ها شده این حوزه را با مشکلات عمده‌ای روبه رو کرده است.

وی با اشاره به اینکه سینمای اپوزیسیونی مانع اعتماد متقابل بین حاکمیت و مردم است گفت: همه باید زیر چتر انقلاب قواعد بازی را رعایت کنیم نباید در این میان کسانی سعی کنند بازی را بر هم بزنند، کسانی که بیشتر از همه شعار زنده باد مخالف من سر می‌دادند باید اجازه دهند که نقد‌های صادقانه به جای سیاه نمایی و بزرگ نمایی در جامعه ازادانه مطرح شوند.

وی در ‌‌پایان از ساخته شدن فیلم «رسوایی 2» خبر داد.