آیت الله کعبی:
مسجد قبا اولین پایگاه پیامبر(ص) در مدینه در کتاب زیارت دوره مدینه معرفی شد.
به گزارش 598 به نقل از خبرگزاری فارس مجتبی نجفی روحانی در کتاب زیارت دوره مدینه نوشت: قبا روستایی در شش کیلومتری یثرب بود که مقارن هجرت پیامبر(ص) به این شهر، طایفه بنی‌عمرو و بن عوف در آن سکونت داشتند. این روستا به دلیل واقع شدن در جنوب یثرب، اولین منطقه‌ای بود که از رسول خدا(ص) استقبال کرد. حضرت پس از رسیدن به قبا، چند روزی را در آنجا به سر برد، تا آن که امیر مومنان علی(ع) و برخی دیگر از اعضای خانواده‌اش، به ایشان پیوستند، آنگاه همگی راهی یثرب شدند.
رسول خدا(ص) روز دوشنبه دوازدهم ربیع‌الاول وارد قبا شد. حضرت در این چند روز میهمان کلثوم بن هدم بود و در منزل سعد بن خیثمه با مردم ملاقات می‌کرد. این دو منزل در جنوب مسجد قبا بوده و با تغییر قبله به سمت مکه در طرف قبله مسجد قرار گرفت. در توسعه اخیر مسجد قبا در درون مسجد و سمت محراب قرار گرفته است.
رسول خدا(ص) در چهار روزی که در قبا بود، نخستین مسجد را بنا نهاد و تنها دیواری از سنگهای حره بر گرد آن کشیدند.البته این مسجد تا زمان بازسازی به فرمان ولید، سقف نداشت یا اگر هم داشت، از شاخه های خرما بود.
پیامبر فرمود: من تطهر فی بیته ثم اتی مسجد قبا فصلی فیه صلاه کان له کاجر عمره.
کسی که خود را در خانه اش تطهیر کند، آنگاه به مسجد قبا درآید و نماز بخواند، ثواب یک عمره را برده است.
رسول خدا(ص) بعدها نیز که در مرکز مدینه ساکن شد، هر هفته گاه روزهای شنبه و گاه دوشنبه به قبا می آمد و در این مسجد نماز می گزارد.
*مسجد قبا در قرآن
«لمسجد اسس علی التقوی من اول یوم احق ان تقوم فیه فیه رجال یحبون ان یتطهروا و الله یحب المطهرین». (توبه: 108)
آن مسجدی که روز نخست بر پایه تقوا بنا شده، شایسته تر است که در آن (به عبادت) بایستی در آن؛ مردانی هستند که دوست می‌دارند، پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد!
*بنای جدید مسجد قبا
با توسعه شهر، قبا نیز در محدوده مدینه قرار گرفته است. مسجد قبا یکی از مهم‌ترین و زیباترین مساجدی است که در محدوده فعلی مدینه قرار دارد. هم اکنون مساحت تقریبی مسجد و بناهای جانبی مربوط به آن به 13500 متر مربع رسیده و به شکل زیبایی ساخته شده است و بیست هزار نمازگزار را در خود جای می‌دهد. این مسجد چهار مناره دارد که ارتفاع هر کدام 47 متر است.
* مسجد ضرار
در سال نهم هجری گروهی از منافقان به ظاهر مسلمان، نزد پیامبر(ص) آمدند و عرض کردند: به ما اجازه دهید که مسجدی در میان قبیله بنی‌سالم (نزدیک مسجد قبا) بسازیم، تا بیماران و پیران از کار افتاده در آن عبادت کنند، و نیز در شب‌های بارانی که گروهی از مردم توانایی آمدن به مسجد شما را ندارند، فریضه نماز را آنجا ادا کنند. پیامبر(ص) که در این زمان عازم جنگ تبوک بود، به آنها اجازه داد. آنها از پیامبر(ص) تقاضا کردند که شخصا در آن مسجد نماز اقامه کنند. پیامبر(ص) فرمودند: «من عازم سفرم، هنگامی که بازگشتم، به خواست خدا چنین خواهم کرد».
پس از بازگشت پیامبر(ص) از تبوک، آنها دیگر بار نزد پیامبر(ص) آمدند و درخواست خود را مبنی بر نمازگزاردن پیامبر در مسجد تازه ساخت تکرار کردند و این هنگامی بود که پیامبر(ص) هنوز وارد دروازه‌های مدینه نشده بود. در این هنگام فرشته وحی نازل شد، و آیات 107 تا 110 سوره توجه را بر پیامبر(ص) وحی کرد و پرونده از کار آنها برداشته شد. در پی این وحی آسمانی، پیامبر(ص) فرمان داد که مسلمانان مسجد مزبور را آتش بزنند و بقایای آن را نیز ویران کنند.
*مسجد ضرار در قرآن
«والذین اتخذوا مسجدا ضرارا و کفرا و تفریقا بین المومنین و ارصادا لمن حارب‌الله و رسوله من قبل و لیخلفن ان اردنا الا الحسنی و الله یشهد انهم لکاذبون». (التوبه 107)
(گروهی دیگر از آنها) کسانی هستند که مسجدی ساختند برای زیان (به مسلمانان) و (تقویت) کفر و تفرقه‌افکنی میان مومنان، و کمین گاه برای کسی که از پیش با خدا و پیامبر مبارزه کرده بود. آنها سوگند یاد می‌کنند که: «جز نیکی (و خدمت)، نظری نداشته‌ایم!»، اما خداوند گواهی می‌دهد که آنها دروغگو هستند.
* منافقین مدینه
قبل از هجرت تاریخی پیامبر(ص) از مکه، فردی به نام ابوعامر که از راهیان مسیحی و از عباد و زهاد به شمار می‌رفت، در مدینه می‌زیست. او در میان قبیله خزرج از نفوذ گسترده‌ای برخوردار بود. پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه مسلمانان گرد او را گرفتند و سپاه پیامبر در جنگ بدر با مشرکان پیروز شد.
ابوعامر که خود روزی از بشارت دهندگان ظهور پیامبر اسلام(ص) بود. وقتی اطراف خود را خالی دید، به مبارزه با اسلام برخاست. وی از مدینه به سوی مشرکان مکه رفت و برای جنگ با پیامبر از آنها کمک خواست و حتی در غزوه احد علیه مسلمانان وارد جنگ شد. ابوعامر پس از جنگ احد به دربار فرمانروای روم، هرقل رفت و از او برای مبارزه با پیامبر اسلام کمک خواست. به هواداران خود در مدینه نیز نامه نوشت که به زودی با لشکری از هرقل به سمت مدینه خواهد آمد و لازم است که منافقان مدینه کانونی را برای فعالیت‌های آینده او در مدینه آماده کنند.
هواداران او نیز چون نمی‌توانستند آشکارا خواسته خود را تحقق بخشند، به بهانه ساختن مسجدی برای بیماران و پیران، نیات شوم خود را عملی ساختند.
اما وحی الهی نازل و خیانت آنها آشکار شد. شاید مخالفت نکردن پیامبر(ص) با آنها قبل از رفتن به تبوک، بدان جهت بود که وضع کار آنها روشن‌تر شود و از طرفی شاید نمی‌خواست فضای آرام مدینه در آن اوضاع و احوال دچار تشنج شود. با توجه به آیاتی که در این باره نازل شده معلوم می‌شود که منافقان با این توطئه می‌خواستند مقدمات نابودی پیامبر اسلام(ص) و دین او را فراهم کنند، در میان صفوف مسلمانان ایجاد تفرقه کنند و کانونی برای فعالیت‌های ضداسلامی خود فراهم کنند.
نکته‌ها
1- داستان مسجد ضرار درسی است برای عموم مسلمانان و در هر عصر و دورانی، تا هرگز ظاهربین و سطحی‌نگر نباشند و فریب افرادی به ظاهر حق به جانب را نخورند.
2- نفاق و منافق در هر رنگ و لباسی ممکن است ظاهر شود.
3- اتحاد میان مسلمانان چندان اهمیت دارد که حتی اگر ساختن مسجدی در کنار مسجدی دیگر، موجب تفرقه و پراکندگی مسلمان شود، خانه خدا نیست، بلکه کانون شیطان است و باید ویران شود.
نشانی: جنوب مسجدالنبی، واقع در شارع قبا، تقاطع شارع هجرت با شارع قبا
فاصله تا گنبد سبز حرم پیامبر(ص) حدودا 3800 متر
*چاه اریس
اریس چاهی است در مدینه در شمال شرقی مسجد قبا. اریس در زبان عبری به معنای کشاورزی است. رسول اکرم(ص) از آب آن وضو ساخت و غسل کرد. چاه مزبور تا جایی که به آب می‌رسید پله داشته است. آن را «بئرخاتم» و «بئر النبی» هم می‌نامند. زیرا انگشتر رسول خدا(ص) در زمان عثمان و توسط وی در آن چاه افتاد. پس از آن مسلمانان هر چه جست‌وجو کردند، انگشتر را نیافتند. چاه اریس در غرب مسجد قبا واقع بود و تا پیش از بازسازی مسجد در چند سال اخیر محل آن کاملا مشخص بوده است. اکنون حوض و آبشار در کنار مسجد قبا در ضلع غربی آن و در محل چاه ساخته شده است.
به گزارش 598 به نقل از خبرگزاری فارس مجتبی نجفی روحانی در کتاب زیارت دوره مدینه نوشت: قبا روستایی در شش کیلومتری یثرب بود که مقارن هجرت پیامبر(ص) به این شهر، طایفه بنی‌عمرو و بن عوف در آن سکونت داشتند. این روستا به دلیل واقع شدن در جنوب یثرب، اولین منطقه‌ای بود که از رسول خدا(ص) استقبال کرد. حضرت پس از رسیدن به قبا، چند روزی را در آنجا به سر برد، تا آن که امیر مومنان علی(ع) و برخی دیگر از اعضای خانواده‌اش، به ایشان پیوستند، آنگاه همگی راهی یثرب شدند.
رسول خدا(ص) روز دوشنبه دوازدهم ربیع‌الاول وارد قبا شد. حضرت در این چند روز میهمان کلثوم بن هدم بود و در منزل سعد بن خیثمه با مردم ملاقات می‌کرد. این دو منزل در جنوب مسجد قبا بوده و با تغییر قبله به سمت مکه در طرف قبله مسجد قرار گرفت. در توسعه اخیر مسجد قبا در درون مسجد و سمت محراب قرار گرفته است.
رسول خدا(ص) در چهار روزی که در قبا بود، نخستین مسجد را بنا نهاد و تنها دیواری از سنگهای حره بر گرد آن کشیدند.البته این مسجد تا زمان بازسازی به فرمان ولید، سقف نداشت یا اگر هم داشت، از شاخه های خرما بود.
پیامبر فرمود: من تطهر فی بیته ثم اتی مسجد قبا فصلی فیه صلاه کان له کاجر عمره.
کسی که خود را در خانه اش تطهیر کند، آنگاه به مسجد قبا درآید و نماز بخواند، ثواب یک عمره را برده است.
رسول خدا(ص) بعدها نیز که در مرکز مدینه ساکن شد، هر هفته گاه روزهای شنبه و گاه دوشنبه به قبا می آمد و در این مسجد نماز می گزارد.
*مسجد قبا در قرآن
«لمسجد اسس علی التقوی من اول یوم احق ان تقوم فیه فیه رجال یحبون ان یتطهروا و الله یحب المطهرین». (توبه: 108)
آن مسجدی که روز نخست بر پایه تقوا بنا شده، شایسته تر است که در آن (به عبادت) بایستی در آن؛ مردانی هستند که دوست می‌دارند، پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد!
*بنای جدید مسجد قبا
با توسعه شهر، قبا نیز در محدوده مدینه قرار گرفته است. مسجد قبا یکی از مهم‌ترین و زیباترین مساجدی است که در محدوده فعلی مدینه قرار دارد. هم اکنون مساحت تقریبی مسجد و بناهای جانبی مربوط به آن به 13500 متر مربع رسیده و به شکل زیبایی ساخته شده است و بیست هزار نمازگزار را در خود جای می‌دهد. این مسجد چهار مناره دارد که ارتفاع هر کدام 47 متر است.
* مسجد ضرار
در سال نهم هجری گروهی از منافقان به ظاهر مسلمان، نزد پیامبر(ص) آمدند و عرض کردند: به ما اجازه دهید که مسجدی در میان قبیله بنی‌سالم (نزدیک مسجد قبا) بسازیم، تا بیماران و پیران از کار افتاده در آن عبادت کنند، و نیز در شب‌های بارانی که گروهی از مردم توانایی آمدن به مسجد شما را ندارند، فریضه نماز را آنجا ادا کنند. پیامبر(ص) که در این زمان عازم جنگ تبوک بود، به آنها اجازه داد. آنها از پیامبر(ص) تقاضا کردند که شخصا در آن مسجد نماز اقامه کنند. پیامبر(ص) فرمودند: «من عازم سفرم، هنگامی که بازگشتم، به خواست خدا چنین خواهم کرد».
پس از بازگشت پیامبر(ص) از تبوک، آنها دیگر بار نزد پیامبر(ص) آمدند و درخواست خود را مبنی بر نمازگزاردن پیامبر در مسجد تازه ساخت تکرار کردند و این هنگامی بود که پیامبر(ص) هنوز وارد دروازه‌های مدینه نشده بود. در این هنگام فرشته وحی نازل شد، و آیات 107 تا 110 سوره توجه را بر پیامبر(ص) وحی کرد و پرونده از کار آنها برداشته شد. در پی این وحی آسمانی، پیامبر(ص) فرمان داد که مسلمانان مسجد مزبور را آتش بزنند و بقایای آن را نیز ویران کنند.
*مسجد ضرار در قرآن
«والذین اتخذوا مسجدا ضرارا و کفرا و تفریقا بین المومنین و ارصادا لمن حارب‌الله و رسوله من قبل و لیخلفن ان اردنا الا الحسنی و الله یشهد انهم لکاذبون». (التوبه 107)
(گروهی دیگر از آنها) کسانی هستند که مسجدی ساختند برای زیان (به مسلمانان) و (تقویت) کفر و تفرقه‌افکنی میان مومنان، و کمین گاه برای کسی که از پیش با خدا و پیامبر مبارزه کرده بود. آنها سوگند یاد می‌کنند که: «جز نیکی (و خدمت)، نظری نداشته‌ایم!»، اما خداوند گواهی می‌دهد که آنها دروغگو هستند.
* منافقین مدینه
قبل از هجرت تاریخی پیامبر(ص) از مکه، فردی به نام ابوعامر که از راهیان مسیحی و از عباد و زهاد به شمار می‌رفت، در مدینه می‌زیست. او در میان قبیله خزرج از نفوذ گسترده‌ای برخوردار بود. پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه مسلمانان گرد او را گرفتند و سپاه پیامبر در جنگ بدر با مشرکان پیروز شد.
ابوعامر که خود روزی از بشارت دهندگان ظهور پیامبر اسلام(ص) بود. وقتی اطراف خود را خالی دید، به مبارزه با اسلام برخاست. وی از مدینه به سوی مشرکان مکه رفت و برای جنگ با پیامبر از آنها کمک خواست و حتی در غزوه احد علیه مسلمانان وارد جنگ شد. ابوعامر پس از جنگ احد به دربار فرمانروای روم، هرقل رفت و از او برای مبارزه با پیامبر اسلام کمک خواست. به هواداران خود در مدینه نیز نامه نوشت که به زودی با لشکری از هرقل به سمت مدینه خواهد آمد و لازم است که منافقان مدینه کانونی را برای فعالیت‌های آینده او در مدینه آماده کنند.
هواداران او نیز چون نمی‌توانستند آشکارا خواسته خود را تحقق بخشند، به بهانه ساختن مسجدی برای بیماران و پیران، نیات شوم خود را عملی ساختند.
اما وحی الهی نازل و خیانت آنها آشکار شد. شاید مخالفت نکردن پیامبر(ص) با آنها قبل از رفتن به تبوک، بدان جهت بود که وضع کار آنها روشن‌تر شود و از طرفی شاید نمی‌خواست فضای آرام مدینه در آن اوضاع و احوال دچار تشنج شود. با توجه به آیاتی که در این باره نازل شده معلوم می‌شود که منافقان با این توطئه می‌خواستند مقدمات نابودی پیامبر اسلام(ص) و دین او را فراهم کنند، در میان صفوف مسلمانان ایجاد تفرقه کنند و کانونی برای فعالیت‌های ضداسلامی خود فراهم کنند.
نکته‌ها
1- داستان مسجد ضرار درسی است برای عموم مسلمانان و در هر عصر و دورانی، تا هرگز ظاهربین و سطحی‌نگر نباشند و فریب افرادی به ظاهر حق به جانب را نخورند.
2- نفاق و منافق در هر رنگ و لباسی ممکن است ظاهر شود.
3- اتحاد میان مسلمانان چندان اهمیت دارد که حتی اگر ساختن مسجدی در کنار مسجدی دیگر، موجب تفرقه و پراکندگی مسلمان شود، خانه خدا نیست، بلکه کانون شیطان است و باید ویران شود.
نشانی: جنوب مسجدالنبی، واقع در شارع قبا، تقاطع شارع هجرت با شارع قبا
فاصله تا گنبد سبز حرم پیامبر(ص) حدودا 3800 متر
*چاه اریس
اریس چاهی است در مدینه در شمال شرقی مسجد قبا. اریس در زبان عبری به معنای کشاورزی است. رسول اکرم(ص) از آب آن وضو ساخت و غسل کرد. چاه مزبور تا جایی که به آب می‌رسید پله داشته است. آن را «بئرخاتم» و «بئر النبی» هم می‌نامند. زیرا انگشتر رسول خدا(ص) در زمان عثمان و توسط وی در آن چاه افتاد. پس از آن مسلمانان هر چه جست‌وجو کردند، انگشتر را نیافتند. چاه اریس در غرب مسجد قبا واقع بود و تا پیش از بازسازی مسجد در چند سال اخیر محل آن کاملا مشخص بوده است. اکنون حوض و آبشار در کنار مسجد قبا در ضلع غربی آن و در محل چاه ساخته شده است.
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
