مدل مورد نظر وزارت‌ نیرو یا‌ مدل روحانی؟

پنج شنبه گذشته، وزارت نیرو با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد که تمام قبض‌های صادرشده از تاریخ 20 اسفند ماه 92 تا 25 فروردین ماه سال‌جاری از درجه اعتبار ساقط است و قبوض اصلاح‌شده با عنوان اصلاحیه صورت‌حساب برای مشترکان ارسال خواهد شد. هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در توضیح این اقدام وزارت نیرو گفت: براساس مصوبه ابلاغیه دولت این‌چنین برنامه ریزی شد که دریافتی وزارت نیرو در صنعت برق به‌طور میانگین 503.2 ریال به‌ازای هر کیلووات ساعت در سال جاری باشد که برای دستیابی به آن به‌دلیل اینکه تعرفه‌ها در بخش‌های کشاورزی، خدمات عمومی و تولیدات صنعتی کمتر بوده طبیعتاً سایر تعرفه‌ها از جمله تعرفه بخش خانگی بیش از 24 درصد با افزایش روبه‌رو شد. بر همین اساس قبوض جدید در سال جاری صادر شد و در اختیار مصرف کنندگان بخش خانگی قرار گرفت اما پس از آن نظر ریاست جمهوری اخذ شد و نظر ایشان این بود که در جهت رضایت‌مندی مردم تمام سطوح مصرفی برق به‌طور یکنواخت افزایش 24درصدی داشته باشند.

معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی اضافه کرد: مقرر شد با اصلاح تعرفه‌های بخش خانگی به‌طوری که 7 پله مصرفی به‌صورت یکسان افزایش 24درصدی نسبت به تعرفه‌های سال گذشته داشته باشند، قبوض جدید صادر شود که در این راستا بعد از ظهر امروز تعرفه‌های جدید به شرکت‌های برق منطقه‌ای و توزیع در سراسر کشور ابلاغ شده و در اواخر هفته آینده قبوض اصلاح‌شده به دست مردم خواهد رسید.

حال این سوال مطرح است که با توجه به اینکه اصلاح الگوی مصرف انرژی و کاهش هدررفت آنها، یکی از اهداف اصلی اجرای قانون هدفمندی یارانه ها بوده است کدام مدل اصلاح قیمت برق (مدل مورد نظر وزارت نیرو یا مدل مورد نظر رئیس جمهور) تاثیر بیشتر و مناسبتری در این زمینه داشته است؟

با وجود دریافت مجوز افزایش 38 درصدی قیمت برق، وزارت نیرو برای حمایت از مردم و مدیریت تورم، تعرفه ­های برق را که از سال 90 تا کنون بدون تغییر مانده بود، به صورت متوسط 24 درصد افزایش داد. این افزایش از اسفند ماه گذشته در قبوض مشترکین اعمال شده است و قبوض برق با تعرفه­ های جدید به تازگی به دست مشترکین رسیده است.

همچنین مطابق سیاست اعمالی در کشورهای مختلف دنیا، به علت نقش بخش صنعتی و کشاورزی در تولید ناخالص داخلی کشور، تعرفه­ های این دو بخش کمتر از بخش خانگی و تجاری افزایش یافته است.

از آن جا که نحوه مصرف مشترکین خانگی به صورت یک طیف متنوع از کم مصرف تا پرمصرف تفکیک می­شود، این وزارتخانه به درستی مشترکین کم­ مصرف را کمتر از مشترکین پرمصرف مشمول افزایش هزینه کرده است. با این روش مشترکین پرمصرف برای مصارف بی ­رویه خود هزینه واقعی­ تری پرداخت می­کنند. این روش در طراحی تعرفه­ های جدید از یک نظام پیشرو در نظام تعرفه­ گذاری دنیا بهره می­گیرد که به نظام تعرفه­ های پلکانی افزایشی (IBT=Increasing Block Tariff ) مشهور است.  

در این نظام، مشترکین برق با یک مقیاس یکسان در مصرف برق سنجیده نمی ­شوند و میان مشترکین کم ­مصرف با مشترکین پرمصرف تفاوت گذاشته می شود. در نتیجه مصرف کنندگان برق به صرفه­ جویی و اصلاح الگوی مصرف تشویق می­ شوند و از فشار به عموم مردم جلوگیری می­شود.

جدول- تعرفه­ های قدیم و جدید برق خانگی و میزان افزایش تعرفه در هر پله مصرف (مدل رد شده وزارت نیرو)

بررسی تعرفه­‌های جدید برق نشان می­دهد پلکان های برق خانگی به 7 پله تقسیم می­شود که عمده مشترکین در 3 پله اول قرار دارند. به عبارت دیگر 87 درصد مشترکین در هر ماه کمتر از 300 کیلووات ساعت برق مصرف می­ کنند و تنها 17 درصد از مشترکین در 4 پله بالای مصرف قرار دارند. افزایش تعرفه‌­ها در پله اول 34 درصد، در پله دوم 57.1 درصد، در پله سوم 52 درصد بوده است و با عبور از 300 کیلووات ساعت شیب افزایش تعرفه بیشتر می­شود و در پله آخر به 90.6 درصد می­رسد و مشترکین پرمصرف در بالاترین پله مصرف خود 410 تومان به ازای هر کیلووات ساعت می­پردازند.

با وجود افزایش بیشتر پلکان آخر تعرفه برق خانگی، نرخ این پلکان مصرف تنها 410 تومان است. این در حالی است که هزینه تمام شده برق با استفاده از گازوییل، بسیار بیشتر از این رقم است و به 800 تومان می­‌رسد. در این حالت مشترکین پرمصرف تنها نیمی از هزینه تمام شده برق را می­پردازند و برق مصرفی آن ها همچنان حدود 400 تومان یارانه در خود دارد. در نتیجه ضروری است وزارت نیرو با ادامه این روش در تعرفه­‌گذاری و افزایش بیشتر هزینه برای مصارف بی ­رویه در گام بعد، تعرفه این مشترکین را بدون یارانه و حتی بیش از هزینه تمام شده اعمال نماید.