آیا کناره‌ گیری ملک عبدالله در راه است؟

سرانجام بعد از گذشت چندین هفته از رواج یافتن شایعات و اخبار ضد ونقیض در باره سرنوشت شاهزاده بندر با فرمان پادشاه عربستان تکلیف وی مشخص و از گردونه قدرت خارج شد.

پایگاه خبری مرآه الجزیره نوشت: سرانجام ریسمان سیاه از ریسمان سفید جدا شد، وبعد از گذشت چندین هفته از رواج شایعه های متفاوت و اطلاعات ضد ونقیض درباره شاهزاده بندر بن سلطان با صدور فرمان ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی سرنوشت این عضو خاندان سعودی هم مشخص شد و وی را از بازی قدرت خارج کردند.

در آغاز فرمان مرخص کردن و خارج کردن شاهزاده بندر از بازی قدرت در عربستان پادشاه این لفظ را به کار برد" بنا به خواست خودش" همین عبارت به سال ها خدمت شاهزاده بندر بن سلطان در سمت ریاست سرویس اطلاعات کل عربستان پایان داد، بلکه حتی به زندگی سیاسی بندر هم خاتمه داد.

این فرمان پادشاه عربستان تنها در حکم یک دستور اداری ساده نبود، بلکه در واقع این فرمان به برخی از امر پس پرده اختلاف بر سر حاکمیت و قدرت در عربستان هم خاتمه داد، که البته می تواند آغازی برای اختلافات دیگر در بین گروه های موجود در داخل خاندان برای تصاحب قدرت در عربستان سعودی نیز تلقی شود.

فرمان پادشاهی عربستان که به موجب ان سرتیپ یوسف بن علی ادریس به عنوان رئیس جدید سرویس اطلاعات کل عربستان منصوب شده است، در واقع به گروه وابسته به شاهزاده سلطان نیز خاتمه داد و دیگر این گروه جایی در معادله قدرت در عربستان نخواهند داشت.

با کنار گذاشته شدن خالد بن سلطان از سمت معاون وزیر دفاع و پس از آن کنار گذاشته شدن بندر بن سلطان از قدرت که دیروز حاصل شد، سلمان بن سلطان معاون کنونی وزیر دفاع عربستان هم رفته رفته خود را مهیا می کند تا سمتش را به یکی از فرزندان شاهزاده سلمان ولی عهد و وزیر دفاع عربستان تحویل دهد.

بندر بن سلطان که برای خود در بیشتر احیان وظیفه برعهده گرفتن مسئولیت های کثیف را اختصاص داده بود، شیوه عملکردش به گونه ای بود که خاندان در تعامل با وی شیوه ای خاص را درپیش گرفت، او حتی روابطش را با آمریکا هم پیمان اصلی عربستان سعودی بسیار تند قرار داده بود.

از سال 2006 شاهزاده بندر که به سمت دبیرکل شورای امنیت ملی عربستان منصوب شد، در چهار واقعه مهم سیاسی حضور نداشت که هرباری که غیبت داشت یا مشکلی در درون خاندان حاکم پیش آمده بود، یا عربستان به دلیل سیاست های وی شکست سیاسی را تجربه کرده بود.

وی آخرین باری که در آن مجدداً به صحنه سیاسی بازگشت در سال 2012 بود، وی به همراه دیوید پتراوس رئیس سابق سرویس اطلاعات مرکزی آمریکا " سیا " دیده شد، این آخرین شرط بندی سیاسی وی برای ماندن در قدرت بود.

وی در همه پرونده های منطقه دخالت داشت، حتی برگ مربوط به فعالیت القاعده در سوریه را به دست گرفت و برای سرنگونی نظام سوریه وارد بزرگ ترین معامله عمر خود شده بود.

اما دو ماه قبل پادشاه عربستان با صدور فرمانی حضور و مشارکت اتباع عربستان در هر گروه تروریستی را محکوم کرد که این فرمان پادشاه عربستان به منزله شکست برنامه های شاهزاده بندر در خصوص پرونده سوریه بود، از این رو پادشاه عربستان به فکر حذف کامل شاهزاده بندر از فعالیت های سیاسی در این کشور گرفت.

این اقدام پادشاه عربستان گامی پیش بینی شده بود چرا که نشانه های دال بر احتمال رخداد چنین واقعه ای قابل تصور بود، یکی از این دلایل اقدام شاهزاده بندر چند وقت پیش در خروج از عربستان به بهانه عمل جراحی و درمان بود، در آن زمان نهادهای تصمیم گیرنده در ریاض فاش کردند که هدف از این سفر دور نگاه داشتن وی از عربستان و تصمیم گیری ها در این کشور بوده است، در آن زمان عربستان سیاست خارجی خود و برخی از سمت های جدید را در قدرت منصوب کرد.

بعد از تنها مدتی کوتاه بود که پادشاه عربستان مقرن بن عبدالعزیز را ولی عهد خود معرفی کرد، این اقدام تنها ساعاتی قبل از سفر باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا به ریاض صورت گرفت.

در آن زمان علت تاخیر در خصوص اعلام تصمیم نهایی پادشاه عربستان در باره بندر مشخص نشد، حتی به گفت وگوهایی که بین ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی ، شاهزاده سلطان ولیعهد و مقرن با باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا در ریاض گذشت نیز کسی نپرداخت، ان جلسه به مدت 3 ساعت کامل به طول انجامید.

در ان زمان در این باره شایعه های بسیاری بر زبان ها البته در حد مقامات دیپلماتیک مطرح بود، در این مطالب آمده بود که این دیدار خیلی هم دوستانه نبود، چرا که هنگام استقبال از رئیس جمهوری کشوری بزرگ در حد و اندازه آمریکا یک مقام عالی رتبه به استقبال اوباما به فرودگاه ریاض نرفت و در حین خروج اوباما و بازگشت به واشنگتن هم بدرقه مناسبی از وی به عمل نیامد.

چندی پیش خبرها حکایت از بازگشت پیروزمندانه شاهزاده بندر بن سلطان به عربستان سعودی حکایت داشتند، اما با صدور فرمان روز گذشته پادشاه عربستان به این شایعه هم برای همیشه خاتمه داده شد که این بازگشت خیلی هم ظفرمندانه نبوده است.

حال که خبر برکناری شاهزاده بندر مطرح شده است اکنون با یک سری پرسش های جدی برای مرحله آینده عربستان سعودی مواجه می شویم، این که قدرت در خاندان آل سعود قرار است چگونه توزیع شود؟ سطح روابط عربستان با کشورهای منطقه به چه نحو تغییر خواهد کرد؟ حتی در سطح همپیمان های گذشته عربستان آیا شاهد حصول تغییر خواهیم بود؟ آیا شایعه ها در باره کناره گیری خود ملک عبدالله از قدرت هم صحت خواهد یافت؟ پرونده روابط عربستان و سوریه دستخوش چه تغییراتی خواهد بود؟ در باره روابط بین عربستان سعودی و ایران چه پیش بینی می شود، حال این که چندی پیش خبرهایی از دیدارهای محرمانه بین مقامات ایرانی و سعودی درز کرده بود، آیا در این سطح از روابط هم دگرگونی حاصل خواهد شد؟ آیا این تحولات بر عراق هم تاثیر گذار خواهد بود؟ آیا تاثیری بر مساله لبنان و انتخابات ریاست جمهوری این کشور خواهد گذاشت؟ آن چه که دیگر نمی توان در آن شک داشت این است که کنار گذاشته شدن شاهزاده بندر بن سلطان یک تغییر ریشه ای را در سیاست خارجی عربستان حاصل خواهد کرد، نوع سیاست های عربستان سعودی در دوره بندر به گونه ای بود که از عربستان کشوری ساخته بود تا بسیاری از کشورهای جهان با آن مشکل داشته باشند.

البته کنار گذاشته شدن شاهزاده بندر بن سلطان در نزاع داخل خاندان سعودی هم بی تاثیر نخواهد بود، و به این اختلافات که بر سر قدرت است دامن زده خواهد شد، البته با کنار گذاشته شدن گروه فهد و سلطان از معادله قدرت در عربستان و کنار گذاشته شدن احمد از ارکان گروه السدیری و دور شدنشان از معادله ولایتعهدی این امر عربستان را به سمت تاریکی خواهد کشاند، تاریکی که حتی می تواند بسیار خونین باشد، البته اگر دولت اصلاحات سیاسی، اقتصادی وقضایی ریشه ای را در عربستان انجام دهد، می تواند از فروپاشی تخت پادشاهی در این کشور جلوگیری کند.

گزارش خطا