خداحافظ بنزین سهمیه‌ای

این نگرانی همزمان با تغییر دولت هم افزایش محسوسی دارد چراکه با روی کارآمدن دولت جدید بالطبع سیاست‌های دولت قبل مورد بررسی جدی قرار می‌گیرد و بعضا برخی از آنها حذف یا دچار تغییر می‌شود.

اکنون هم که در انتهای سال 92 هستیم، بحث نرخ بنزین و چگونگی سهمیه‌بندی آن از مدت‌ها قبل آغاز شده است. روزی گفته می‌شود که بنزین تک‌نرخی است و روز دیگر قیمت بنزین سهمیه‌ای را 800 و آزاد را 1200 تومان می‌گویند.

اما آرمان روز گذشته به اطلاعاتی در اینباره دست یافت که بر اساس آن باید با بنزین سهمیه‌ای در سال 93 خداحافظی کرده و همگان از هر قشری می‌توانند از بنزین 800 تومانی استفاده کند که معنای آن تک‌نرخی شدن قیمت بنزین در سال93 است.

باید توجه داشت در نیمه سال جاری هزینه انتقال، ذخیره‌سازی، توزیع و بخارات به‌ازای هر لیتر بنزین 100 تا 110تومان بود که این هزینه به‌طور طبیعی تاکنون افزایش داشته است. از سوی دیگر با افزایش قیمت دلار آزاد، درحال حاضر این افزایش نرخ ارز به انگیزه سودجویان برای انحراف و قاچاق گازوئیل به کشورهای همسایه به‌ویژه پاکستان افزوده است و حتی فروش سوخت به مرزنشینان با قیمت‌های تعادلی هم منجر به توقف قاچاق بنزین و حتی گازوئیل نشده است.

سکوت وزیر نفت درباره نرخ بنزین 93
وزیر نفت اخیرا با اشاره به اینکه آیا واردات بنزین در سال آینده قطعی است؟ گفت: به‌طور قطع سال آینده بنزین وارد می‌کنیم اما هنوز هیچ رقمی برای میزان واردات تصمیم‌گیری نشده است. زنگنه درباره افزایش قیمت بنزین و تعیین نرخ آن برای سال آینده افزود: درباره قیمت بنزین به سوالی پاسخ نمی‌دهم.

زمینه‌سازی دولت برای تک‌نرخی کردن
چندی پیش سخنگوی دولت در نشست مطبوعاتی خود پیشاپیش آمادگی تک‌نرخی شدن قیمت بنزین را اعلام کرده بود به نحوی که محمدباقر نوبخت در برابر این پرسش که «آیا نظام سهمیه‌بندی بنزین در دولت تدبیر و امید ادامه خواهد داشت؟»

پاسخ داد: درمورد این موضوع در حال تصمیم‌گیری نهایی هستیم چون تاثیر خود را روی قیمت حامل‌های انرژی نشان می‌دهد و از طرف دیگر کارشناسان می‌گویند درصورت دونرخی شدن قیمت، فساد زیادی ایجاد می‌شود و اگر به سمت تک‌نرخی شدن پیش برویم سهمیه چندان معنا نخواهد داشت.

این گفته نوبخت نشان می‌دهد مسئولان وزارت نفت توانسته‌اند دیگر مسئولان اقتصادی دولت را هم مجاب كنند كه عرضه بنزین دونرخی فسادزاست و آنان را با خود همراه كنند كه هرچه زودتر بنزین تك‌نرخی شود.

تلاش دولت برای تك‌نرخی كردن بنزین درحالی صورت می‌گیرد كه برخی نگرانی‌ها درمورد بازگشت بنزین به جایگاه سال‌های قبلش به‌عنوان نماد و شاخص تعیین تورم وجود دارد. این نگرانی زمانی افزایش می‌یابد كه حسن روحانی، رئیس‌جمهور هم قبلا درمورد قیمت بنزین گفته بود: «شیب تندی در افزایش قیمت برخی کالاها مثل بنزین خواهیم داشت.»

اگر دولت بخواهد شیب افزایش قیمت بنزین را بالا ببرد و در كنار آن بنزین سهمیه‌ای را هم حذف كند، قاعدتا باید منتظر اثرات تورمی آن هم باشیم. تك‌نرخی كردن بنزین سناریویی نیست كه در یكی دو هفته یا حتی یك ماه قبل در دولت مطرح شده باشد.

کاهش فساد با بنزین تک‌نرخی
اما از آنجا که مسئولان نفتی و همچنین مسئولان اقتصادی دولت علاقه چندانی به ادامه روند توزیع بنزین به‌صورت سهمیه‌ای ندارند و در این زمینه هم مذاكراتی را از همان آغاز كار با مجلس شروع كرده بودند.

در این خصوص می‌توان به صحبت‌های یك و نیم ماه قبل نایب‌رئیس كمیسیون انرژی مجلس كه گفته بود «درصورت حذف بنزین سهمیه‌ای، كارت‌های سوخت نیز حذف می‌شوند» اشاره كرد. این موضع‌گیری از سوی نایب‌رئیس كمیسیون انرژی نشان‌دهنده لابی مسئولان دولتی برای همراه كردن نماینده‌های مجلس با سناریو تك‌نرخی كردن بنزین است.

19مهرماه بود که رئیس جایگاه‌‌داران سوخت كشور، پیشنهاد داد سهمیه‌بندی بنزین حذف و این محصول به‌صورت تك‌نرخی عرضه شود تا به گفته‌ او فساد در جایگاه‌ها كاهش یابد. ناصر رئیسی‌فرد، همچنین پیشنهاد ادغام كارت‌های بنزین با كارت‌های تمام بانك‌ها را برای خرید آنلاین بنزین مطرح كرد.

مصطفی کشکولی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی هم با انتقاد از عرضه بنزین چندنرخی، گفت: عرضه بنزین با یک‌ نرخ علاوه بر کاهش فساد، امکان نظارت بهینه‌تر بر روند عرضه و توزیع فرآورده‌های مختلف نفتی را هم تسهیل و تسریع می‌بخشد. منصور معظمی، معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت هم پیش از این درباره قیمت بنزین اظهار کرده بود: وزارت نفت از هر تصمیم دولت درباره قیمت بنزین و فرآورده‌های نفتی در سال 93 حتی افزایش آن قطعا حمایت می‌کند.

پیشنهادی که سال 92 عملیاتی نشد
علاوه بر این، خیلی پیش‌ترها یعنی در فروردین 92، مدیرعامل وقت شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با تاکید بر اینکه میانگین مصرف بنزین کشور به روزانه بیش از 75میلیون لیتر رسیده است، راهکار اصلی کنترل مصرف را واقعی‌سازی قیمت این فرآورده استراتژیک نفتی دانست و گفت: بهترین شیوه عرضه بنزین در کشور عرضه تک‌نرخی آن است زیرا با تک‌نرخی شدن بنزین، مدیریت و کنترل سامانه هوشمند سوخت کشور از لحاظ فنی در شرایط بهتری قرار خواهد گرفت.

علیرضا ضیغمی درباره پیشنهاد دولت به کمیسیون تلفیق مبنی بر افزایش قیمت بنزین یارانه‌ای و آزاد به ترتیب به ۷۰۰ و ۹۰۰ تومان به‌ازای هر لیتر تصریح کرد: هنوز افزایش قیمت بنزین برای سال‌جاری قطعی و نهایی نشده؛ هرچند مجلس به کلیات بودجه ۹۲ دولت رای مثبت داده است.