عربستان و اخوان؛ خوش استقبال و بد بدرقه!

تصمیم اخیر عربستان برای تروریستی خواندن اخوان المسلمین صفحه جدیدی را در روابط میان این گروه با عربستان باز کرد؛ روابطی که آغاز ‌آن به سال 1936 برمی‌گردد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری فلسطینی سما در گزارشی با عنوان "عربستان و اخوان المسلمین؛ تاریخ پیچیده‌ای که با روی خوش آغاز و با تروریستی خواندن اخوان پایان یافت" نوشت: اولین تماس میان اخوان المسلمین و عربستان در سفر "حسن البنا"، موسس اخوان المسلمین به عربستان صورت گرفت که جهت تدریس در موسسات عربستانی به این کشور رفته بود.

اما رابطه میان این گروه با ریاض در سال 1936 و زمانی که حسن البنا پس از تاسیس اخوان المسلمین، برای نخستین بار جهت حج به عربستان رفت، شکل گرفت. البنا در این سفر از سوی مقامات رسمی عربستانی مورد استقبال گسترده‌ای قرار گرفت. پیش از این سفر، مصر به دلیل اعمال فشارهای انگلیس با به رسمیت شناختن عربستان مخالفت کرده بود. در این سفر به البنا اجازه داده شد تا در نشست سالانه‌ای که ملک عبد العزیز بن عبد الرحمن بن فیصل آل سعود، اولین پادشاه و بنیان گذار کشور عربستان سعودی برای حجاج عالیقدر برگزار می‌کرد، سخنرانی کند.

روزنامه رسمی "ام القری" عربستان نیز از حسن البنا استقبال و وی را یکی از حجاج عالیقدر در آن سال خواند. از آن زمان به بعد سفرهای موسس اخوان رنگ و بوی خاصی گرفت و وی به ایراد سخنرانی می‌پرداخت و با هیات‌های حج‌گذار دیدار می‌کرد و ملک عبدالعزیز برای وی ضیافت نهار ترتیب می‌داد و این روابط به حدی رسید که در سال 1948 عربستان احساس کرد که توطئه‌ای برای ترور البنا در هنگام مراسم حج ترتیب داده شده است و به همین دلیل از البنا محافظت‌های ویژه‌ای را به عمل آورد.

پس از فوت البنا در دوره "حسن الهضیبی"، دومین رهبر اخوان المسلمین نیز این روابط خوب میان اخوان المسلمین و عربستان ادامه داشت و وی در ژوئن سال 1954 به این کشور سفر کرد و از استقبال گسترده ملک عبدالعزیز بهره‌مند شد. اما این روابط زیاد به طول نینجامد؛ چرا که انقلاب یمن به راه افتاد و اخوان المسلمین از آن حمایت و عربستان به شدت با آن مخالفت کرد. اما در دوره حکومت فیصل بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان در سال‌های 1964 تا 1975 این روابط مجددا سیر صعودی پیدا کرد و از روابط تنش‌آمیز میان عربستان و مصر در دوران حکومت جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور پیشین مصر استفاده شد.

پس از اینکه عربستان درهای این کشور را در مقابل اعضای اخوان المسلمین برای آموزش و یا اشتغال در این کشور باز کرد، اخوان المسلمین از توجه ویژه‌ای در دهه‌ 60 برخوردار شدند و مراحل تقویت روابط عربستان و اخوان المسلمین ادامه داشت و به حدی رسید که بسیاری از منابع تاکید کردند که ملک فیصل در تلاش است توافقی میان اخوان المسلمین و انور سادات، سومین رئیس جمهور مصر ایجاد کند و میان آنها به عنوان یک میانجی عمل کند تا بدین ترتیب روابط میان عربستان و سادات بهبود یابد.

این روابط عربستان و اخوان‌المسلمین ادامه پیدا کرد تا اینکه در جریان جنگ دوم خلیج فارس این روابط به شدت دچار تنش شد، چرا که اخوان المسلمین موضعشان همانند بیشتر گروه‌های اسلامی در عربستان بود.

محمد مرسی، رئیس‌جمهور برکنار شده مصر نیز پس از اینکه به عنوان رئیس‌جمهور مصر انتخاب شد، در اولین سفر خود به عربستان رفته و با ملک عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان دیدار و و با وی پیرامون بسیاری از مسائل بحث و مذاکره کرد، اما این روابط نیز زیاد به طول نینجامید و پس از دوره‌ای عربستان جزو اولین کشورهایی بود که رخدادهای 30 ژوئن 2013 را که به براندازی نظام اخوان در مصر انجامید، "انقلابی مشروع" خواند.

پس از این که عربستان سعودی اخیرا اخوان‌المسلمین را در فهرست سازمان‌های تروریستی خود قرار داد، اخوان المسلمین در اولین واکنش خود به این تصمیم عربستان اعلام کرد که از این تصمیم بسیار "غافلگیر و دردمند" شده است.