طرح کوچک‌شدن ارتش‌آمریکا تا چه اندازه تبلیغاتی‌است؟

چاک هیگل وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد که طرحی را ارائه کرده است و براساس آن حجم ارتش آمریکا به کوچک‌ترین میزان خود در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم کاهش می‌یابد. بر اساس این برنامه کاهش پرسنل ارتش به 440 هزار نفر مطرح شده است. تعداد پرسنل ارتش آمریکا از زمان حمله 11 سپتامبر 2001 به اوج خود، یعنی 570 هزار نیرو رسیده بود.

وعده کاهش نظامی‌گری و پایان دادن به جنگ‌های خاورمیانه

اوباما که با وعده اتمام جنگ و بازگرداندن سربازان از عراق و افغانستان به قدرت رسیده بود، این وعده را در حالی مطرح می‌کند که جمهوری‌خواهان جنگ‌طلب مخالف آن هستند. قرار است با خروج اولیه سربازان آمریکایی از افغانستان-که باوجود عدم تمایلشان از این کشور بیرون شده‌اند- تعداد نیروهای آمریکایی به 490 هزار نفر کاهش یابد.

اما نکته مهم این است که این مسئله‌ای تازه نیست و پیش از این در خصوص عربستان و عراق نیز اتفاق افتاده است. پیش‌تر هر چند آمریکایی ها اعلام کرده اند پایگاه های خود در عربستان را تخلیه کرده اند و در حال خروج از عراق هستند اما زیرساخت های لازم برای پذیرش واحدهای ارتش آمریکا در این پایگاه ها باقی مانده، ضمن اینکه ارتش این کشورها نیز با استانداردهای آمریکایی تطبیق داده شده‌اند.

برای مثال آمریکا پنج پایگاه تخلیه شده در عربستان دارد که هرگاه بخواهد باز می‌تواند در آن ها مستقر شود. پس باید گفت این اقدامات بیشتر برنامه‌هایی تاکتیکی برای موفیقیت جنگی هستند تا برنامه‌های صلح‌طلبانه. برای مثال تنها با نگاهی به پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه خلیج فارس به جنبه‌ تبلیغاتی بودن این مسئله پی خواهیم برد.

گستردگی پایگاه های نظامی ایالات متحده در کشورهای مجاور ایران

آمریکا بیش از 40 پایگاه نظامی در کشورهای مجاور ایران دارد. همچنین ایالات متحده تاکنون زمینه کنترل و نفوذ خود را در بیش از 191 دولت عضو سازمان ملل متحد مهیا کرده است. به اعتقاد آن ها،تسخیر، اشغال و یا نظارت بر کشورهای مختلف جهان توسط یک شبکه یکپارچه از پایگاه های نظامی و تاسیسات مربوطه در سطح جهانی، محقق می‌شود.

تعریف پایگاه: پایگاه به مرکز نظامی ثابتی گفته می شود که بر اساس امضای قرارداد مقر نظامی با کشور صاحب خاک برای مدت طولانیِ مشخصی به اجاره داده می‌شود. اینگونه پایگاه ها معمولا برای مدتی بیشتر از 50 سال اجاره می شوند و ظرفیت‌های آن ها از 30 هزار نفر به بالا است.

حال پایگاه‌های نظامی به دو دسته پایگاه‌های محلی و پایگاه‌های خارجی[1] تقسیم می‌شوند. پایگاه‌های نظامی محلی در کشور مادر قرار دارند و پایگاه‌های خارجی در خارج از مرزهای کشور مادر تاسیس می‌شوند.

تعریف پایگاه نظامی خارجی: منطقه‌ای بر فراز دریا یا زمین که دور از حوزه قلمرو و اقتدار کشور مادر قرار دارد و دارای تعداد مشخصی از نیروهای نظامی، فعالیت‌های نظامی و تاسیسات سازمان‌یافته و تجهیزات است.

با توجه به اهمیت قدرت هوایی در راهبرد نظامی آمریکا و اتکای این کشور به توان هوایی خود و همچنین ارزش مالی تجهیزات هوایی و دشواری نسبی جایگزنی آن ها توسط نیروی کاربر بیشتر به پایگاه های هوایی آمریکا در منطقه تکیه می‌شود زیرا با از کار افتادن فرودگاه ها و هواپیماهای ترابری، توان دشمن برای پشتیبانی سریع از نیروهای خود در منطقه و حتی پذیرش جنگنده های پرواز کرده از بین خواهد رفت.

امروز آمریکا در نزدیک به 130 کشور جهان و تمام مناطق آن پایگاه نظامی دارد. در منطقه خاورمیانه آمریکا در ترکیه، عراق، کویت، عربستان، بحرین، قطر، امارات متحده عربی، عمان، افغانستان و پاکستان پایگاه نظامی دارد و یا از پایگاه‌های این کشورها استفاده می‌کند. جدول 1 شمار نیروهای مستقر در پایگاه‌های نظامی آمریکا در سال 2008 میلادی را نشان می‌دهد که البته در این مقطع زمانی تقلیل نیز یافته است.

کویت، پادگانی نظامی

برای اینکه به گستردگی حضور نظامی آمریکا پی ببریم می‌توان به کشور کویت اشاره کرد؛کشور کوچک کویت که بیشتر شبیه به یک پادگان بزرگ نظامی آمریکا است در بر دارنده دو پایگاه هوایی و 6 کمپ نیروهای ارتش این کشور است. پایگاه هوایی علی السالم با 115 کیلومتر فاصله از مرزهای کشورمان، به راحتی توسط تمامی راکت ها و موشک های این کشور قابل تهدید است.

بیشترین پایگاه‌های خلیج فارس در کجا مستقر است؟

بیشترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در کشورهای افغانستان و کویت قرار داشته و شامل پایگاه‌های هوایی و کمپ‌های استقرار نیروهای زمینی است. ولی باید یادآور شد که بزرگترین پایگاه در قطر قرار دارد که به پایگاه العدید معروف است. فواصلی که برای پایگاه‌های آمریکا در کشورهای منطقه ذکر شده شامل کمترین فاصله از مرزها یا جزایر کشورمان است که به صورت مسافت مستقیم محاسبه شده است.

نکته بسیار مهم درباره این پایگاه ها در منطقه خاورمیانه این است که بیشترین و مهمترین پایگاه ها در این منطقه در نقاط مرزی و اطراف ایران واقع شده است که به دلایل ژئواستراتژیکی در نواحی مرزی ایران بنا شده‌اند تا بتوانند در تضعیف ایران و تهدید مداوم آن موثر واقع شوند. این استراتژی در دهه 1980 میلادی برای فروپاشی اتحاد شوروی به کار گرفته شد. در تصویر پایگاه‌های مهم آمریکا و به ویژه پایگاه‌های هوایی که در اطراف ایران قرار دارند مشخص شده است.

پی نوشت:

[1] Overseas bases

[2] Congressional Research Service, January 27, 2010, pp. 2-3.