شبه جزیره کریمه، نقطه عطف تحولات اوکراین

افزایش تنش‌ها در شبه جزیره کریمه واقع در جنوب شرق اوکراین در دریای سیاه در منطقه‌ای بروز کرده که سیاستمداران حامی روسیه راهپیمایی‌ها و تظاهرات حامیان خود را سازماندهی می‌کنند و خواستار خودمختاری از کی‌یف هستند. این منطقه هم‌اکنون به یک نقطه عطف بالقوه بدل شده وعلت آن هم اهمیت ویژه آن برای مسکو است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به نقل از شبکه خبری راشاتودی، بندر کریمه به نام "سواستوپل" شاید بخشی از اوکراین باشد اما پرچم سه رنگ روسیه را دارد که با افتخار بر فراز ناوها و ساختمان‌های بندر برافراشته شده است. خیابان‌های سنگ فرش شهر مملوء از دریانوردان روس است و بندر سواستوپل پر است از کشتی‌های خاکستری رنگ و مجلل روس که در مقابل کشتی‌های کوتوله اوکراینی قد علم کرده‌اند.

بر اساس یک معاهده کاملا سیاسی، آب‌های پرعمق این بندر مامن یک پایگاه بزرگ نیروی دریایی و یگان دریای سیاه روسیه است که به ارتش این کشور این اجازه را می‌دهد تا به راحتی به آب‌های مدیترانه دسترسی داشته باشند.

بسیاری از روس‌ها معتقدند این تنها یک سرنوشت متغیر است به این معنا که شبه جزیره کریمه به هیچ کشوری تعلق ندارد و ناآرامی در اوکراین می‌تواند اثباتی باشد بر یک فرصت مغتنم برای تکرار مجدد ادعای مالکیت بر این شبه جزیره.

سواستوپل از قرن هجدهم میلادی بخشی پر افتخار از امپراطوری روسیه بوده اما در سال 1954 و تحت رهبری نیکیتا خروشچف در روسیه که نژادی اوکراینی داشت، به اوکراین واگذار شد.

زمانی که اوکراین در سال 1991 از شوروی استقلال یافت، شبه جزیره کریمه جزئی از آن بود. مسکو از آن زمان برای حضور پایگاه نیروی دریایی‌اش در این شبه جزیره به اوکراین اجاره پرداخت می‌کند.

لیلیت جورجیان، تحلیلگر ارشد روس در موسسه "آی. اچ. اس جینز اینسات"، می‌گوید: هنوز هم بسیاری از روس‌ها بر این باورند که این خروشچف بود که با نژادی اوکراینی، شبه جزیره کریمه را به اوکراینی‌ها داد و هنوز هم بسیاری بر این گمانند که این یک اقدام نابرابر است. اگر این شبه جزیره بخشی از روسیه بود، می‌توانست برای یگان روسیه در دریای سیاه موثر باشد. اما هم‌اکنون روسیه بایستی تا سال 2042 به اوکراین به خاطر استفاده از آب‌های پر عمق این بندر در کریمه اجاره بدهد.

وی افزود: از نظر استراتژیکی، نمادین و تاریخی، این شبه جزیره برای روس‌ها اهمیت دارد. اگر مذاکرات واقعی و ناآرامی به خاطر جدایی از اوکراین باشد، روس‌ها از تامین امنیت این بخش خرسند خواهند بود و مایل به انجام آن هستند.

در یک نظرسنجی جدید، 56 درصد از روس‌ها اعلام کردند کریمه را به عنوان بخشی از کشورشان میدانند که از تمایلشان برای ادعای مالکیت چچن بسیار بیشتر است.

با این حال، تحلیلگر این موسسه ادامه داد: جمعیت شبه جزیره کریمه به شدت متنوع است و شاید همین امر اثباتی باشد بر سخت بودن دخل و تصرف و رسیدگی به امور آن توسط ملی‌گرایان روس. به ویژه، حضور مسلمانان تاتار در این منطقه که تحت رهبری جوزف استالین، که با اخراج گسترده و پیگرد روبرو بودند، تمایل کمی برای پیوستن به روسیه دارند. این یک جمعیت چهل تکه از هویت‌های مختلف است و من مطمئن نیستم که به این راحتی بتوان در آن دخل و تصرف داشت. در حقیقت این منطقه نه به روسیه و نه به اوکراین تعلق دارد.

سوزان رایس، مشاور امنیت ملی آمریکا گفته که اگر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه این آشوب و درگیری را یک جنگ سرد میان غرب و شرق ببیند، خطا کرده است.

وی افزود: این یک دورنمای منسوخ است که مردم اوکراین نمی‌دانند از کجا می‌آید. این ربطی به آمریکا و روسیه ندارد. ضرورتی ندارد که اوکراین با یک خطای فرهنگی میان اوکراینی‌های حامی غرب و روسیه، از هم بپاشد.