ابراهیم حاتمی کیا تقاص پس داد!

چند روز قبل حاتمی کیا پس از تماشای فیلم «شیار 143» در نشست خبری این فیلم حاضر شد. کاری که حاتمی کیا برای کمتر فیلمی انجام می داد. بازیگران و کارگردان هایی که در نشست خبری دیگر فیلم های جشنواره شرکت می کنند کم نیستند. اما محبوبیت و اهمیت نام حاتمی کیا که موجب شد خبرنگاران روی وی تمرکز کنند و از او مصاحبه بگیرند. جالب است که سخنان حاتمی کیا بیش از سخنان خود عوامل فیلم بین مردم پخش شد.

حاتمی کیا در سخنان کوتاهی ضمن تعریف از فیلم «شیار 143» خطاب به هیئت داوران گفت: این چه ترکیبی در هیات انتخاب است که به چنین انتخابی منجر می شود. این برای من مساله است. چه خوابی برای این دوستان رخ داده که نتوانستند فیلم «شیار 143» را در جشنواره تحمل کنند و عوامل آن مجبور به لابی برای حضور در جشنواره شوند. این بچه ها تازه وارد سینما شده اند ، پشتوانه بزرگی ندارند، وزیر وقت با آنها عکس یادگاری می گیرد اما بودجه ای به آنها نمی دهد. این بچه ها باید حمایت شوند.این فیلم دیگر باید چه گونه می بود که مورد حمایت واقع می شد.

پس از این صحبت های حاتمی کیا «شیار 143» دیده شد. هم مردم توجه ویژه ای به آن کردند و هم هیئت داوران مجبور شدند نگاهی بی طرفانه نسبت به آن داشته باشند. در نهایت این فیلم در سه بخش کاندید سیمرغ شد و یک سیمرغ نیز برای بهترین بازیگر زن دریافت کرد. جایزه ویژه هیئت داوران نیز در بخش کارگردانی به نرگس آبیار رسید. در بخش آرای مردمی نیز همراه با «خط ویژه» سیمرغ را از آن خود کرد.

همین شد که حاتمی کیا در این جشنواره آنگونه که باید دیده نشد. سیمرغ هایی که به فیلم «چ» تعلق گرفت، سیمرغ هایی بودند که نمی شد از آن ها گذشت. اگر همان سیمرغ ها را نیز به حاتمی کیا نمی دادند، هیئت داوران، توسط مردم معمولی و کسانی که چندان فیمل شناس هم نیستند به تمسخر می شدند. اگر سیمرغ صدابرداری و صداگزاری به «چ» نمی رسید، کمتر کسی می ماند که به هیئت محترم داوران نقد نکند. از «جلوه های ویژه بصری»، «جلوه های ویژه میدانی»، «نقش مکمل مرد» و «تدوین» فیلم چ نیز نمی شد گذشت. یعنی اگر از همان ها نیز می گذشتند، هیئت داوران زیر سوال می رفت.

البته الان هم هیئت داوران با سوالات جدی مواجه است. چگونه شد فیلمی مثل «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» بهترین فیلم امسال جشنواره فیل فجر انتخاب شد و «چ» نه؟ چگونه شد رضا عطاران در فیلم طبقه حساس نفر اول نقش مرد در جشنواره فیلم فجر امسال شد اما فریبزر عرب نیا در فیلم «چ» حتی دیده هم نشد؟ چونه در بخش بهترین کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا را نپذیرفتند؟

تنها برای نمونه به یک مورد اشاره کنیم. وقتی به اشکالات یک فیلم حتی تماشاگران معومولی سینما که دانش سینمایی ویژه ای ندارند، اشاره می کنند، معلوم می شود چقدر اشکالاتی که به فیلم وارد می شود عمیق است.اگر منتقدان نیز بر آن نقدها صحه بگذارند، حد فاجعه بیش از گذشته نمایان خواهد شد. در خصوص فیلم « آذر ...» اکثر بینندگان بر دو امر توافق داشتند. اولاً این فیلم یک رمان بود که بر روی آن تصویر بنا شده بود. یعنی رمان به درستی به فیلم نامه تبدیل نشده بود. همچنین این فیلم در شخصیت سازی دچار مشکلات بسیار عمیق است. بارها این شخصیت ها گم می شوند و بیننده به سختی می تواند با آن رابطه برقرار کند. یعنی همزادپنداری در فیلم به سختی اتفاق می افتد.

در نهایت از عمو ابراهیمِ فرزندان شهدا باید تقدیر کرد که مردانه ایستاد و از حق خانواده های شهدا دفاع کرد و به قیمت فیلم خودش، فیلم نرگس آبیار را بالا کشید. حاتمی کیا به راستی همان گونه که گفته بود فیلم خود را به «شیار 143» تقدیم کرد.