آقای روحانی! پیامبر با چه کسانی آشتی نکرد

متن حاضر بررسی بخشی از سخنرانی دکتر حسن روحانی در اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها و مدیران پارک‌های علم و فناوری می باشد . رئیس جمهور در این سخنرانی بر لزوم الگو برداری از رفتار پیامبر اکرم (ص) مبنی بر  ایجاد آشتی در عرصه داخلی و خارجی تاکید نمود و اظهار داشتند : من نمی‌خواهم نقد کنم. می‌خواهم خود شما خودتان را نقد کنید. دانشگاه از خودش نقد کند. بحث من فقط سیاست خارجی نیست؛ ما دنبال آشتی می‌خواهیم برویم.نمی‌خواهیم رو در روی هم بایستیم. ما می‌خواهیم یک نکته‌ای که در گذشته دور یا نزدیک بوده آن را رها نکنیم. پیغمبر چنین عمل می‌کرد؟

رئیس جمهور با طرح این پرسش که مگر ما تابع پیغمبر اسلام نیستیم؟، افزود: مگر [پیامبر اسلام] نیامدند در مکه آن همه افراد بدخواهی که سالیان دراز بر او و یارانش ظلم کرده بودند، نه ظلم عادی، زیر شکنجه آنها را کشته بودند، بزرگ‌ترین ظلم تاریخ را انجام دادند، وقتی پیغمبر فاتح و پیروز در مکه آمد، چه گفت؟ نگفت فذهب فان الیوم یوم المرحمه؟ نگفت امروز که ما پیروزیم روز انتقام نیست. روز رحمت است. نگفت بروید و همه آزادید؟ وی با بیان اینکه پیامبر اسلام برای سرسخت‌ترین دشمن خود، خانه‌اش را تبدیل کرد به مأمن، ادامه داد: حضرت فرمودند هر که به خانه‌اش برود، در امنیت است و هر که در خانه ابوسفیان باشد، در امن است؛ ما تابع چنین پیغمبری هستیم. این انقلاب برای این بود.

اما این موضوع که دکتر روحانی براساس چه تحلیلی شرایط خارجی امروز ایران را با شرایط زمان فتح مکه از سوی پیامبر تشبیه نموده است جای بسی سوال دارد. شباهت شرایط حاضر ما درمذاکرات ژنو و تبعات آن که برای حریف این امکان را ایجاد می کند که به ایران سفر کند و  تاسیسات صلح آمیز هسته ای را پلمپ می نماید ، با شرایط فتح مکه چگونه همخوانی دارد؟ و بازهم باید از رئیس جمهور محترم پرسید چگونه توافقی که حتی به اذعان تیم مذاکره کننده ایران در مواردی حریف برخلاف روح توافق عمل می نمایند با شرایط حاکم در فتح مکه برابر است ؟

برای آنکه در الگو برداری از وقایع تاریخی صدراسلام دچار اشتباه نشویم و بتوان از رفتار پیامبر اکرم (ص) الگوی مناسب بدست آورد باید به بررسى کامل و نه گزینشی از رفتارهاى اجتماعى و سياسى ایشان در حکومت داری پرداخت . برهمین اساس در این جا به چند نکته مهم و اساسی  که پیامبر(ص) پس از فتح مکه و پیش از اعلام عفو عمومی انجام دادند و حوادث منجر به آن را مورد بررسی قرار دهیم :

1- چرا پیامبر اکرم (ص) فرمودند (نقل براساس سخنرانی دکتر روحانی) هر که به خانه‌اش (ابو سفیان) برود، در امنیت است و هر که در خانه ابوسفیان باشد، در امن است؟

- ابوسفیان که جزو سران قریش و شرک بود پیش از فتح مکه صبحگاهان به حضور پیامبر آمد . ودر حضور جمعی از مهاجر و انصار زبان به ستایش پیامبر گشود و (از ترس جانش) در حضور حضرت اسلام آورد و به شهادتین اعتراف کرد . وی تعهد کرد که قبل از ورود پیامبر (ص) به مکه، به آن شهر برود . ابوسفیان نیز پس از ورود به مکه با فریادهای خود مردم را به رفتن به خانه‌هایشان تحریك كرد و از آنان خواست تا سلاح خویش را رها كنند .
پس می توان گفت اگر پیامبر اکرم (ص) ابوسفیان را بخشیدند ، بدلیل اظهار پشیمانی ایشان آنهم در جمع مسلمانان و گفتن شهادتین بود و همچنین وی پس از ورود به مکه تلاش نمود تا مقاومت قوای قریش شکسته شود.

2- پیامبر اکرم پس از فتح بخشش و رافت اسلامی را هم منوط به شرایطی کردند و فرمودند که هر کس به محیط مسجدالحرام پناهنده شود و یا سلاح به زمین بگذارد و بی طرفی خود را اعلام کند و یا در خانه اش را ببندد و یا به خانه ابوسفیان پناه برد از تعرض ارتش اسلام محفوظ خواهد ماند که این خود گواه است براین مدعا که ترک مخاصمه و اعلام بی طرفی از شروط بخشش پیامبر می باشد.

3- حتی با وجود رافت سراسری رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله ـ با زهم خون چند زن و مرد مشرك را هدر اعلام كردند و از مسلمانان خواست كه هر كجا آنان را دیدند ـ حتی اگر به پرده خانه خدا هم چسبیده بودند ـ بكشند. که نام این افراد در تاریخ آمده است و جالب تر آنکه فقط یکی از آنها عبدالله بن اخطل بود که اشعاری در هجو اسلام می‌سرود و به كنیزانش می‌داد تا آن اشعار را به غنا بخوانند. او در حالی كه بر پرده‌های كعبه آویزان بود، كشته شد. و از جمله اشخاصی که پیغمبر اسلام دستور دادند آنها را در هر كجا يافتند به قتل برسانند، دو كنيز آوازه خوان بودند که كارشان سرودن شعر در مذمت پيامبر خدا بود (باشعر و شاعري كار رسانه‌هاي تبليغاتي امروزي را انجام می دادند.)


- این شواهد گواه یر این مدعی است كه حضرت از نقش تبلیغات‌چیان دشمن غفلت نمی نمود و در هر فرصتی كه به دست می آوردآنان را از میان برمی داشت. بازی با احساسات مردم در تحریك آنها بر ضد حق، از نظر آن حضرت، دشمنی آشکار و غیر قابل بخشایش بوده است.


4-  عفو عمومی پیامبر شامل عده ای نشد.افرادی پس از فتح مکه مورد بخشش پیامبر قرار نگرفتند.برخی از این افراد عبارتنداز: - حويرث بن نقيذ  وي از آزار دهندگان رسول خدا صلى الله عليه و آله را در مكه بود، همچنين وي پس از هجرت پيامبر به مدينه، به قصد تهديد و آزار خانواده پيامبر به دنبال دختران رسول خدا: فاطمه (س )وام كلثوم حركت كرد. اما (با رشادت امير مومنان) تنها موفق شد شتر آنها را رم دهد و شتر دختران حضرت را به زمين كوبيد. "ساره كنيز بنى عبد المطلب" که وي نیز از آزار دهندگان رسول خدا صلى الله عليه و آله را در مكه بود که بنا بر نقلی به دست علي بن ابي طالب (ع) کشته شد.


البته اشخاص دیگری نیز بودند که پیامبر آنها را  بدلیل برخی وساطتت ها و نیز اظهار شهادتین ، از سوی پیامبر بخشیده شدند از آن جمله:  -  حارث بن هشام، زميربن ابي اميّه بن مغيره، كه به ام هاني، خواهر امام علي(ع) پناهنده شد و مورد بخشش پيامبر قرار گرفت، - عبدالله بن سعدبن ابي سرح كه به شفاعت عثمان از مرگ نجات يافت، - عكرمه‌بن ابي‏جهل آتش‏افروز جنگ‏هاي پس از بدر، كه به شفاعت همسر خود نجات يافت، -  صفوان بن اميه، كه به شفاعت عمربن وهب و اسلام‏ آوردن خود، بخشوده شد.


ذکر این نکات تاریخی از آن جهت است که گویا آقای دکتر روحانی قصد دارند بر اساس الگوی رفتاری پیامبر عظیم الشان اسلام به دنبال آشتی بروند هم در عرصه خارجی و هم در عرصه داخلی . اگر تدبیر ایشان در برقراری آشتی در عرصه خارجی با دشمنان تاریخی کشور با این برداشت باشد ، جای بس شگفتی وتامل است. البته آنچه بیش از هر نکته دیگر در این دست بیانات موجب برکت است روشن شدن دیدگاه هایی است که یا در شعارهای تبلیغاتی ذکری از آن نرفته بود و یا اذهان عمومی را به این وضوح متوجه خود نکرده است. امروز که اظهارات مسولین سران کفر و استکبار در تحقیر و تهدید ملت ایران بیش از هر زمان دیگر عزت ملی را هدف قرار داده است طرح شیوه ی آشتی پیامبر اسلام آن هم با این نقل غیر علمی چه توجیهی دارد؟

آیا بهتر نبود به جای بیان ناقص از سیره پیامبر (ص) به بیان تئوری های معمول دیپلماسی دنیا استناد می نمودید که هم سنخیتی تام و تمام با رویه دولت شما دارد و هم با این گونه معادلات سیاسی !؟

و اگر هم جناب آقای دکتر روحانی قصد دارد بر مبنای سیره پیامبر اکرم (ص) عمل نمایند و در داخل کشور آشتی ایجاد نمایند که امری پسندیده و الهی است ، اما جناب آقای رئیس جمهور بر همان مبنای عده ای - سران فتنه - بدلیل فتنه انگیزی هایشان یا غیرقابل بخشش و یا عفو آن ها منوط است به علل و اقداماتی از جمله اظهار پشیمانی در آشکار و تلاش برای ترمیم خسارت هایی که مسبب آن بودند ، البته اگر قابل جبران باشد!

منابع :
- رسول جعفريان- سيره رسول خدا (ص)، ج1، ص626.
- المغازی، ج2، ص857.