۴ اصل اساسی برای مشارکت ایران در دورهای بعدی مذاکرات صلح سوریه

هادی محمدی، کارشناس مسائل راهبردی و بین‌المللی روز گذشته در گفتگو با خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری فارس اظهار داشت: سیر گفتگوهایی که تا روز سه شنبه در مونتروی سوئیس بین طرف‌های مخالف سوریه و دولت سوریه با میانجی‌گری آقای اخضر ابراهیمی صورت گرفته نشان می‌دهد که بعد از 5 روز مذاکره متوالی هنوز هیچ پیشرفتی در موضوعات مطرح شده بین دو طرف وجود ندارد. این را از طریق اظهاراتی که آقای اخضر ابراهیمی در مصاحبه سه‌شنبه شب اعلام کرد به‌وضوح می‌شود احساس کرد. این بدان معناست که چارچوبی که برای مذاکره دو طرف سوری و مخالفین در نظر گرفته شده چارچوب کارآمدی نیست و طرف‌های حمایت‌کننده از گروه مخالفین و ائتلاف ملی در واقع به‌دنبال هدف‌های خاصی هستند.

وی افزود: اگر بخواهیم چرایی این بن‌بست فعلی بعد از پنج‌روز را بررسی کنیم می‌توانیم بگوییم که در واقع آقای رابرت فورد به‌عنوان سفیر آمریکا به‌خاطر اینکه با یک پیش‌فرض و تفسیر معین از ژنو 1 و آن هم نه همه محورهای ژنو1 و تنها یکی از محورها، با یک تفسیر یک‌طرفه مذاکرات را هدف‌گذاری کرده و گروه ائتلاف را هم مجبور کرده که صرفا در خصوص این مساله ورود کرده و موضع‌گیری کنند. به همین دلیل انتظار پیشرفت مذاکرات را نمی‌توانیم داشته باشیم.

محمدی با اشاره به سخنان اخضر ابراهیمی اضافه کرد که آقای اخضر ابراهیمی اعلام کرده است که باید حتما از پتانسیل ایران در نشست‌های بعدی این کنفرانس استفاده کرد تا بتوان پیش‌برد موفق مذاکرات را انتظار داشت. اکنون طرف‌های بین‌المللی تاکید دارند که بدون حضور ایران امکان پیشرفت در سیر مذاکرات ژنو 2 وجود ندارد و ما هم از ابتدا تاکید کرده بودیم که رفتن به سوی یک مذاکره و راه‌حل سیاسی نیازمند پذیرش یک‌سری واقعیات مشخص است که برای تحقق صلح و آرامش و یک راه‌حل سیاسی لازم است. بنابراین اصولی که لازم است اخضر ابراهیمی، سازمان ملل و آقای رابرت فورد آن را بپذیرند به شرح زیر است و باید حتما به این اصول اذعان کنند وگرنه بدون این‌ها حضور ایران در چارچوب فعلی منطق مذاکرات بی‌نتیجه خواهد بود کمااینکه در این 5 روز هم این مساله را دیدیم. فرمولی که تابحال برای مذاکرات گذاشته شده یک فرمول غلط است که آمریکا بر آن اصرار دارد و مجری آن اخضر ابراهیمی است.

این کارشناس مسائل بین‌المللی 4 اصل را برای حضور ایران در دورهای بعدی ژنو ذکر کرد و تصریح کرد این 4 اصل باید پیشاپیش مورد تایید مقامات آمریکایی و سازمان ملل قرار گیرند. آن چیزی که به‌عنوان اصول جمهوری اسلامی برای موفقیت نشست مذاکراتی وجود دارد عین منشور ملل و عین وظایفی است که در منشور ملل و سازمان ملل وجود دارد و آمریکایی‌ها حداقل در ظاهر باید به آنها وفادار باشند.

وی این چهار اصل را که شرط مداخله ایران در نشست ژنو هستند بدین شرح مورد تصریح قرار داد:

اولا، آمریکایی‌ها و سازمان ملل باید اذعان کنند و این را به طرف مخالف تفهیم کنند که مبارزه با تروریسم و حامیان آن دستور کار اول این کنفرانس است. این اصل بر اساس محور اول بیانیه ژنو 1 است که توقف خشونت و درگیری در سوریه را خواستار شده است. توقف خشونت و درگیری تنها در صورتی امکان تحقق دارد که با تروریسم مورد تایید همه نهادها و طرف‌ها مبارزه جدی انجام گیرد و جلوی حمایت برخی کشورها از این گروه‌های تروریستی و القاعده‌ای گرفته شود.

اصل دوم پذیرش عدم مداخله خارجی در امور سوریه است که این هم بر اساس منشور ملل و وظایف سازمان ملل است. آمریکا باید بپذیرد که خود در سوریه دخالت نکند و به کشورهای دیگر هم این عدم مداخله را تفهیم کند.

اصل سوم حضور تمام گروه‌های مخالف در مذاکره است. ائتلاف نشان داد که حتی مجموعه کامل ائتلاف را نمایندگی نمی‌کند و فقط بخشی از ائتلاف در این مذاکرات شرکت کرده است. این مساله یکی از دلایل شکست مذاکرات 5 روز گذشته است. برای اینکه بتوان هرگونه توافقی را در نشست‌های ژنو 3 و بعد از آن تضمین کرد، لازم است که همه طرف‌ها مشارکت داشته باشند. این نکته از آن جهت ضروری است که طرف آمریکایی و به ویژه آقای رابرت فورد به‌جای مشارکت دادن گروه‌های معارض سیاسی شرافتمند داخل سوریه، مذاکراتی را با یک‌سری از گروه‌های تروریست آغاز کرده‌اند تا آنها را در دور بعدی مذاکرات شرکت دهند. از جمله آنها «جبهة الاسلامیه»، «جیش المجاهدین» و «اجناد الشام» است که همه گروه‌های تروریستی سلفی، افراطی و وابسته به عربستان سعودی هستند. آمریکایی‌ها عملا رویکردی را دنبال می‌کنند که به موفقیت این نشست منتهی نمی‌شود و با آن تناسبی ندارد. به جای مشارکت دادن گروه‌های سیاسی داخلی معارض با گروه‌های تروریستی و افراطی تماس گرفته شده و آقای رابرت فورد اعلام کرده که با این گروه‌ها توافق کرده که بیایند و زیر چتر ائتلاف وطنی در مذاکرات بعدی شرکت کنند.

اصل چهارمی که پیشایش باید آمریکا، سازمان ملل و گروه‌های معارض بپذیرند، پذیرش نتایج انتخابات آزاد در سوریه است.

محمدی تاکید کرد که این اصول چهارگانه منطق اصلی و شرط جمهوری اسلامی برای این است که نشست‌های بعدی در ژنو بین حکومت سوریه و مخالفین بتوانند با تضمین آشکاری به نتایج مشخص برسند.

وی افزود: گزارش‌هایی که در حال حاضر وجود دارند نشان می‌دهند که آمریکایی‌ها مداخله مستقیمی در سیر مذاکرات دارند و رابرت فورد متن‌هایی را ارائه می‌کند که به زبان انگلیسی تهیه شده و همان‌ها توسط آقای جربا و مجموعه وی به آقای اخضر ابراهیمی داده می‌شود. این نشان می‌دهد که حتی ائتلاف وطنی در سیر مذاکرات زحمت نوشتن یک متن عربی را هم به خود نمی‌دهد و عینا متن انگلیسی تایپ شده فورد به‌عنوان نظر ائتلاف به اخضر ابراهیمی داده می‌شود.

این کارشناس مسائل راهبردی خاطرنشان کرد که در کنار آمریکا، ترکیه و عربستان تلاش می‌کنند که گروه‌های افراطی و سلفی مثل جبهة الاسلامیه، جیش المجاهدین و اجناد الشام را در دور بعدی مذاکرات شرکت دهند که اینها نوعی مغالطه و نوعی کارشکنی در مسیر مذاکرات موفق است و آنها باید مسئولیت به شکست کشاندن مذاکرات و عدم روحیه انفتاحی را بپذیرند.

وی در پایان اظهار داشت که اگر بنا باشد که طرف‌های آمریکایی بر اساس تفسیر یک‌سویه از بیانیه ژنو 1 مسیر مذاکرات را تحت فشار قرار دهند، همان‌طور که آقای اخضر ابراهیمی اعلام کرده است نباید انتظاری از نشست‌های فعلی ژنو داشت و مثل 5 روز گذشته نشست‌های بعدی هم بدون نتیجه پیش خواهند رفت. باید از هرگونه رفتار یا پیشنهادی که به نحوی با اصول چهارگانه یاد شده مغایرت دارد پرهیز شود تا نشست ژنو بتواند بین حکومت و معارضه به نتایج مرضی‌الطرفین برسد.