مواجهه با ۲ تفکر خطرناک در ایران

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، برنامه این هفته مجله علوم انسانی «زاویه» به موضوع «مواجهه ایرانیان با پست مدرنیسم» اختصاص داشت که ادامه برنامه مهم پیشین بود.مو

در این برنامه، بیژن عبدالکریمی دانشیار فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی و حجت‌الاسلام علیرضا قائمی‌نیا دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به بحث و مناظره پرداختند.

این هفته نیز این مناظره ادامه پیدا کرد و بیژن عبدالکریمی درباره اینکه چه تحولی باید برای مواجهه با پست مدرنیسم در ایران رخ دهد، توضیح داد: حقیقتاً جای تأسف دارد که هنوز پس از چهل سال باید بگویم مدرنیته حاصل نزاع جهان غرب و اسلام نیست بلکه یک رویداد تاریخی بزرگ است و ما بر سر این مسئله هنوز مشکل داریم.

*پست مدرنیسم سونامی خطرناک جامعه ماست

وی در ادامه افزود: پست مدرن نظیر یک سونامی آمده و مرگ خدا را به همراه آورده است و ما امروز درباره یک امر اگزیستانسیالیسم صحبت می‌کنیم و اینکه ارزش‌ها بی اعتبار شده، اینها آمار نیست سال ها پیش گفتم که سکولاریسم با سرعت درحال دربرگیری جامعه است و واقعیت اجتماعی این را نشان می دهد باید نگاهمان را به واقعیت زنده اجتماعی معطوف کنیم این یک سونامی خطرناک است امروز با خطر مرگ انسان مواجهیم آدمیت به خطر افتاده است باید این واقعیت را ببینیم.

عبدالکریمی با تأکید بر اینکه باید بصیرت های بنیادین سنت خود را درک کنیم، توضیح داد: البته به نحو سنتی نمی توان از سنت دفاع کرد باید چشم انتظار ظهور یک تفکر تازه باشیم. پرسش هایی که دلالت بر عدم وجود حقیقت دارد را می توان به نحو پلیسی و امنیتی بیان کرد مواجهت با این سوالات امر متفکرانه است با این مداحیت و شیوه های سنتی نمی توانیم در برابر سونامی پست مدرن مواجه شویم باید ویژگی های جهان پست مدرن را بشناسیم و با آن به نحو صحیح مواجه شویم.

وی در ادامه افزود: بنابراین ما نیاز داریم بسیاری از باورهای گذشته را به نحو دیگری بازسرایی کنیم تا بتوانیم از امکان یک تفکر معنوی در جهان کنونی دفاع کنیم.

*غیاب خدا هیچگاه در عالم اسلام شکل نمی‌گیرد

در ادامه بحث حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا با اشاره به اینکه چند مشکل در صحبت های عبدالکریمی دیده است، توضیح داد: این مثال هایی که از دادگاه یا هرجای دیگری برای برخی معضلات اجتماعی مطرح می شود به معنای غیاب خدا نیست این مسائل در هر جامعه ای وجود دارد این دیدگاه نیچه ای در عالم اسلام زندگی کردن است بنابراین عامیانه نباید فکر کرد. غیاب خدا هیچگاه در عالم اسلام شکل نمی گیرد. بنابراین معضلات اجتماعی را با غیاب خدا یکی نگیریم غیاب خدا معنای دیگری دارد که باید درست تفسیر کنیم.

سپس عبدالکریمی یادآور شد: نیچه ای که خود مرگ خدا را اعلام کرد کتابی به نام غروب بتان دارد. حتی در این غروب بت نیز خورشید هستی می تواند خود را نشان دهد در روزگار پست مدرن مبارزه با خودپرستی و خود بنیادی و غروب بتان رخ می دهد در پس همه اینها یک حقیقت محض نهفته است و این در سنت تاریخی ما است، مومن وفادار به این حقیقت محض است و این یگانه روزنه امید ما در جامعه است.

در ادامه حجت الاسلام قائمی نیا درباره نوع مواجهه مطلوب ایران با پست مدرنیسم صحبت کرد و گفت: من خود طرفدار اصلاحات هستم اما اینکه بگوییم هر چیزی در جامعه رخ می دهد درست است، تفکر اشتباهی است مدرنیسم یک سونامی است اما نه به ای معنا که کل عالم اسلام را در هم می شکند تحلیلی که عبدالکریمی از وضعیت جامعه ما دارند یک نوع حس است که باید معنی شود و نمی تواند آنها را تعمیم داد چرا که به اعتقاد من دینداری امروز در حال تکثیر است و دیندار امروز همه چیز را از شبکه های اجتماعی تا اینترنت و ... می شناسد و دینداری خود را به روز می کند.

وی با اشاره به اینکه خودش ادعای وجود مشکلات اجتماعی را دارد اما نمی پذیرد که خود پست مدرنیسم وارد جامعه بشود توضیح داد: راجع به این مسائل باید یک سری اصلاحات در جامعه رخ دهد اما درباره خود پست مدرنیسم باید گفت که تنها مواجهه ما مفهومی و انتزاعی است و به صورت وجودی نخواهد بود. باید یک اتاق فکری در کشور برای مواجهه با تکنولوژی تشکیل شود تا صرفاً تکنولوژی را چشم و گوش بسته نپذیریم.

*مواجهه با 2 تفکر خطرناک در ایران

سپس عبدالکریمی درباره بستر پست مدرنیسم در کشورهای دیگری همچون ایران نظیر مالزی، ژاپن و ... با اهمیت شبیه سازی از آنها توضیح داد: امروز ما در جامعه مان با دو خطر روشنفکران و نگاه جهانیشان و دوم روحانیون با نگاه بومی مواجه هستیم باید بتوانیم نسبت مناسبی بین مسائل بومی و جهانی ایجاد کنیم با توجه به اینکه ما در موقعیت ضعف تمدن قرار داریم و دراین باره نباید دچار خودفریبی شویم. با راه اندازی اتاق فکر نیز موافق نیستم چندین بار در بخش هایی چون شورای عالی انقلاب فرهنگی چنین شرایط فراهم شد ولی از درون آن چیزی برون نیامد باید این آگاهی در جامعه شکل بگیرد تا متفکران بتوانند نگرانی های خود را بیان کنند و قدرت سیاسی نیز گوش شنوا داشته باشد.

سپس حجت‌الاسلام قائمی‌نیا در پایان توضیح داد: منظور من از طرح بحث اتاق فکر دادن یک نوع خودآگاهی تاریخی بود تا هم روشنفکر و هم حوزوی تحلیل های صحیحی ارائه دهند من خلاف عبدالکریمی که معتقدم ما زندانی مدرنیسم هستیم باید بگویم ما نیاز به خودآگاهی تاریخی داریم نباید شیفته مدرنیسم باشیم باید خودنگری کنیم و خودآگاهی بدست آوریم این کلید حل معضلات عالم خودمان است. جامعه امروز ما اسیر این شده که از گوشه و کنار برخی مسائل را دریافت کرده و تأثیر پذیرفته اینها همه خودآگاهی تاریخی می خواهد.