دولت باید برای عدم کارآمدی پاسخگو باشد

به گزارش خبرنگار مهر، حجت الاسلام  حسن روحانی در چهاردهمین همایش تقدیر از پژوهشگران برتر کشور گفت: نتیجه پژوهش ها نیاز به بردباری جامعه دارد. ممکن است محقق و یا پژوهشگری به نتیجه ای برسد که آن نتیجه خوشایند این و آن نباشد اما اگر در مسیر تحقیق به یافته ای رسید این یافته محصول پژوهش است.

وی با تاکید بر اینکه پژوهش مقدس است و باید نتیجه اش مورد احترام باشد یادآور شد: این بدان معنا نیست که هر چه از پژوهش حاصل شود وحی منزل باشد چون ممکن است در سال های آینده و در روند تحقیقات نتیجه ای متفاوت با آن چه امروز به دست آمده، حاصل شود.

رئیس جمهور  ادامه داد: اگر کشور می خواهد به پیشرفت برسد زمینه آن ایجاد محیط امن، آزاد و مساعد برای پژوهشگران است. این که ایران توانست به تمدن بزرگ دست یابد ابتدا از ترجمه کتب دیگران آغاز شد اما ایرانیان به آن اکتفا نکردند و چنان خلاقیت به خرج دادند که کم کم کتاب های آنها مورد ترجمه دیگران قرار گرفت و لذا این سر اندیشه مطلوب اندیشه اسلامی- ایرانی است.

وی با بیان اینکه افتخار ما این است که در کنار دانشگاه ها پژوهشگاه برقرار باشد، گفت: همان طور که به واحدهای درسی و دروس اهمیت می دهیم به رساله ها نیز باید اهمیت بدهیم و رساله های کارشناسی ارشد و دکتری نیز باید جایگاه خود را داشته و بخشی از نیاز جامعه ما را پاسخگو باشند.

روحانی با تاکید بر اینکه در بحث پژوهش نهایت مقصد ما چاپ یک کتاب و عنوان نیست خاطرنشان کرد: پژوهش باید به بهبود کیفیت زندگی مردم بیانجامد مقصد عالی پژوهش پاسخگویی به نیازها و مطالبات به حق مردم است و نه یک حزب و یا گروه خاص. من از اینکه در گوشه ای ببینم بخشی از تحقیقات برای پاسخ به مطالبات یک گروه خاص است، خوشحال نمی شوم.

وی تاکید کرد: آن گاه که پژوهش و تحقیق به نیازهای مردم و بهبود زندگی بشر منتهی می شود آن پژوهش برای ما ارزشمند خواهد بود. البته در هر جامعه ای پژوهش در چارچوب ارزش ها دیده می شود بنابراین نباید به من اعتراض کنید که پژوهشگر باید دستش باز باشد و به ارزش ها کاری ندارد. هیچ پژوهشی در هیچ جایی نیست که در چارچوب ارزش ها تعریف نشود.

رئیس جمهور یادآور شد: مثلاً اگر پژوهشی منتهی به سهولت دسترسی مردم به مواد مخدر شود آیا این پژوهش ارزشمند است یا باید جلوی آن گرفته شود.

اظهار کرد: آیا پژوهشی که برای دستیابی به سلاح هسته ای و سلاح کشتار جمعی باشد باید در کشور مورد احترام قرار گیرد؟ قطعاً چنین نخواهد بود چون ما در کشوری زندگی می کنیم که طبق فتوای رهبر معظم انقلاب دسترسی به سلاح هسته ای حرام شمرده شده است.

وی افزود: نه تنها از دیدگاه عقلانی و منافع جمعی کشور ما به دنبال سلاح هسته ای نبوده و نیستیم، بلکه از لحاظ ارزشی و دینی نیز ما به دنبال سلاح کشتار جمعی نخواهیم بود و این پژوهش نیز جزو نیازهای ما نیست.

روحانی گفت : سلاح کشتار جمعی جز منافع ملی و حتی دکترین دفاعی کشور ما نیست .

رئیس جمهور گفت: پژوهش می تواند علم را شکوفا کند و از طرفی به توسعه علم و آموزش بیانجامد البته پژوهش نیاز به محیط مساعد و مناسبی هم دارد. این محیط آغازش آزادی آکادمیک است.

وی با بیان اینکه مهمترین اصل پژوهش بردباری و سعه صدر است، افزود: نمی توان به پژوهش متقن دست یافت مگر آن که پژوهشگر خلاق باشد و این خلاقیت فقط در سایه آزادی امکان پذیر خواهد بود، لذا باید در سایه بردباری و تساهل زمینه را برای شکوفایی استعداد اندیشمندان، محققین و پژوهشگران آماده کنیم.

روحانی با بیان اینکه دولت پاسخگو ناچار است برای عدم کارآمدی خود به مردم پاسخ بدهد، گفت: برای کارآمد کردن بنده راهی جز پژوهش نمی شناسم و پژوهش باید مدیریت ما را کارآمد کند.

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه منابع ما برای کمیاب است گفت: ما دارای منابع فراوان و ارزان از لحاظ محیط، ابزار پژوهش، نیروی انسانی و منابع اقتصادی نیستیم. حتی کشورهایی که در رشد اقتصادی قرار دارند آنها هم توانشان محدود است لذا استفاده بهینه از منابع محدود برای رسیدن به اهداف مطلوب باید مسیر پژوهش ما باشد.

روحانی با یادآوری خاطره ای از آغاز دوران ریاست جمهوری اش اضافه کرد: در آغاز کار دولت از یکی از وزرا سوال کردم که چند پروژه پژوهشی و تحقیقاتی در دست دارید؟ در پاسخ عدد بالایی را عنوان کرد چیزی بیش از 2 هزار مورد و من هم به او گفتم مگر چقدر منابع داریم که این میزان پژوهش را آغاز کرده اید و با هر عنوان آن می توان یک کتاب نوشت؟.

وی یادآور شد: در حال حاضر ما بیش از 400 هزار میلیارد تومان برای به سرانجام رساندن پروژه های عمرانی نیاز داریم و لذا نباید پژوهش و پروژه ها را تنها زخمی کنیم.

در ادامه رئیس جمهور با بیان اینکه نباید پروژه ها را زخمی و رها کنیم، گفت: پروژه ها را بر اساس نیازهای فوری و حیاتی که داریم باید اولویت بندی کنیم.

وی افزود: من درک می کنم که پژوهشگر دنبال پژوهش هایی است که در مسیر مرزهای دانش باشد و می فهمم که کدام پژوهش، پژوهشی است که سر و صدا دارد.

روحانی با بیان اینکه گاهی پژوهش خبرساز نیست اما سرنوشت ساز است، گفت: باید برخی از تحقیقاتمان مربوط به بخش های بلوغ یافته علم و تکنولوژی باشد که کشور به آن نیاز دارد.

وی با تاکید بر اینکه کشور از لحاظ منابع آب مشکل دارد، گفت: تراز آبی کشور ما به شدت منفی است بنابراین به تحقیقات و پژوهش در این زمینه نیاز داریم که منتهی شود به فناوری و مصرف کم آب به ویژه در بخش کشاورزی، چرا که 90 درصد از آب کشور صرف بخش کشاورزی می شود.

رئیس جمهور بیان داشت: ما امروز به تحقیقات و پژوهش هایی که بهره وری را در زمینه آب بالا ببرد نیاز داریم و این یکی از ضروریات جامعه ماست.

روحانی همچنین با بیان اینکه کشور از لحاظ زیست محیطی دچار مشکل است، گفت: امروز شهرهای بزرگ ما دچار آلودگی هواست و رفع این آلودگی ها جزو نیاز حیاتی جامعه است.

وی تصریح کرد: ما نیاز به محیط سالم، هوای سالم، سرزمین سالم برای زیست و ادامه حیات داریم اما امروز ریزگردها یکی از مشکلات جامعه ما شده است.

رئیس جمهور با اشاره به توسعه تکنولوژی گفت: باید از معنی سخت افزار تکنولوژی فاصله بگیریم و فناوری تکنولوژی را هم در علوم انسانی مورد توجه قرار دهیم.

روحانی تصریح کرد: در زمینه مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاست خارجی و امنیتی نیاز به پژوهش داریم و دولت تدبیر و امید نیز یکی از برنامه هایش در بخش پژوهش آن است که تقاضا را زیاد کند.

رئیس جمهور افزود: پژوهش یک عرضه است و این عرضه زمانی ارزشمند است که برایش تقاضا باشد به خصوص اگر این تقاضا از سوی بخش خصوصی باشد دولت مصمم است این تقاضا را بالا ببرد.

وی با بیان اینکه مردم باید دولت را برای رسیدن به خواسته هایشان مجبور کنند، گفت: دولت پاسخگو ناچار است برای عدم ناکارآمدی اش به مردم پاسخ دهد و برای کارآمد کردن، بنده راهی جز پژوهش نمی شناسم و این پژوهش است که باید مدیریت ما را کارآمد کند.

روحانی با اشاره به مشکلات اقتصادی ادامه داد: ما در بخش اقتصاد صدها مسئله داریم و در بخش اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی نیازمند پژوهشگر آزاد و دانشگاهها هستیم چرا که بخش دولتی به کارشناسان خود متکی است و ما باید در زمینه تحقیق و پژوهش از دیگران نیز بهره ببریم.

رئیس جمهور با تاکید بر اینکه ما در بخش پژوهش باید به توانمندی های کشور توجه کنیم، تصریح کرد: برخی از تحقیقات گرانقیمت است و با مجموعه امکانات کشور نیز دستیابی به آن دشوار. اما شعار"ما می توانیم" که رهبر انقلاب بر آن تکیه دارند شعار به حقی است که باید ما نیز پشت سر آن حرکت کنیم.

وی ادامه داد: "ما می توانیم" باید در چارچوب برنامه و نقشه جامع پژوهش کشور باشد وگرنه در مسیری حرکت می کنیم که ممکن است 10 سال زمان ببرد تا به نتیجه برسیم.

روحانی با اشاره به دستیابی ایران به دانش و فناوری هسته ای، گفت: از روزی که ما در این زمینه قدم برداشتیم یعنی سال 1367 تنها یک دستگاه سانتریفیوژ در اختیارمان بود اما امروز که 25 سال گذشته است این تحقیق و پژوهش قدم به قدم جلو آمده کشوری هستیم که در زمینه فناوری هسته ای و به ویژه در بخش غنی سازی به نقطه ای رسیدیم که رئیس جمهور آمریکا به صراحت می گوید امکان پذیر نیست که این فناوری را از مردم ایران بگیریم و این افتخار بزرگی برای کشور است که در فناوری هسته ای به قله هایی دست یافته و آن را بومی سازی کرده که جدایی از این فناوری از ملت امکانپذیر نیست.

رئیس جمهور با بیان اینکه از روز اول در فناوری هسته ای حضور داشته است، گفت: من از همان روزهای اولیه که وارد این فناوری هسته ای شدیم حضور و نظارت داشتم و با اندیشمندان و دانشمندان در این زمینه در تماس بودم و وقتی می خواستیم بحث یو سی اف را دنبال کنیم عده ای از اساتید پیش من آمدند و گفتند این کار امکان پذیر نیست اما امکان پذیر شد.

وی همچنین با اشاره به پیشرفت های ایران در زمینه فضایی گفت: ما در این حوزه هم قدم های خوبی به خصوص در روزهای اخیر برداشتیم و آن را ادامه خواهیم داد.

روحانی تصریح کرد: ما باید ابتدا قدم های لازم را برای پژوهش و از پژوهش به فناوری و از فناوری به تولید ثروت و قدرت برداریم اما در عین حال باید در اولویت بندی مسائل و آنچه که توان و نیاز و مطالبه جامعه است، توجه داشته باشیم.

رئیس جمهور با بیان اینکه در زمینه پژوهش نیاز به نظارت هم وجود دارد، گفت: به دلیل آنکه مدتی رئیس یک مرکز پژوهشی بودم تاکید می کنم که پژوهش نیاز به نظارت دارد چرا که برخی از منابع مالی در گذشته به نام پژوهش اتلاف شده و بخش های دیگری از پژوهش که برای تکمیل نیاز به منابع داشته است محروم مانده و متاسفانه در این وادی مقدس نیز رانت وجود دارد و باید این رانت را از بین ببریم.

وی افزود: در برخی از کشورها سهم پژوهش نسبت به سهم آموزش بیشتر است و ما نیز باید سهم پژوهش را در بودجه بالا ببریم و شرایط را برای رشد پژوهش آماده کنیم.

روحانی با بیان اینکه بودجه در زمینه پژوهش به اندازه کافی نیست، گفت: دولت به دلیل کمبود وقت نتوانسته است در بودجه به مسائل پژوهشی نگاه ویژه داشته باشد اما دولت باید بودجه کافی در زمینه پژوهش را مقرر کند.

رئیس جمهور با تاکید بر اینکه تردیدی وجود ندارد که توسعه ملی تنها در سایه توسعه علمی به دست می آید، گفت: توسعه علمی نیز در سایه تحقیق و پژوهش خواهد بود و تحقیق و پژوهش است که ما را به حرف نو، سخن و نظریه نو می رساند.

روحانی در پایان با تاکید بر اینکه بخش خصوصی و دولتی باید دست به دست هم دهند تا پژوهش در کشور رشد یابد، خاطر نشان کرد: دولت تدبیر و امید در این چندماهه قدم هایی برداشته و در ماهها و سال آینده نیز قدم های بیشتری برخواهد داشت تا در این زمینه موفقیت هایی دست یابیم چرا که پژوهشگران آینده ساز این کشور هستند.