«کابل» شهری با تاریخی کهن+تصاویر

به گزارش 598 به نقل از فارس، شهر کابل به عنوان پایتخت افغانستان، رویدادهای تاریخی بسیار و دوران پرفراز و نشیبی را در مدت حیات خود به چشم دیده و تجربه کرده، این شهر اکنون با جمعیتی 4 میلیون نفری تبدیل به شلوغ‌ترین شهر افغانستان شده است.

بنای جدید کابل در دوره «امان‌الله خان»

بنای جدید شهر کابل در دوره امان‌الله خان با تأسیس بلدیه (شهرداری) رونق تازه‌ای به خود گرفت.

در سال 1302 خورشیدی «نظام‌نامه بلدیه(شهرداری)» و مدتی بعد نظامنامه شهر کابل منتشر شد و همه شهروندان موظف شدند که بر اساس نقشه شهرداری کابل اقدام به ساخت خانه کنند و قبل از ساخت بنا شهرداری را با خبر سازند.

طبق نوشته «بصیر احمد دولت آبادی» در کتاب «شناسنامه افغانستان»، با روی کار آمدن حکومت «امان‌الله خان در فاصله 8 کیلومتری جنوب غربی کابل «شهرک دارالامان» تأسیس شد و مدتی به عنوان منطقه‌ای نوساز مورد توجه اشراف شهر قرار داشت.

در منطقه شهر نو کابل نیز منازل با شکوهی ساخته شدند و در کنار ویلاهای شخصی اشراف کابل سفارت‌خانه‌ها و باغ‌های وسیعی به وجود آمد.

در این زمان نقشه‌ای جدید از شهر تهیه شد و خیابان «میوند» که هم اکنون نیز در این شهر وجود دارد در دل شهر کشیده شد و یک خیابان دیگر از شمال به جنوب امتداد یافت.

هر چند بر اثر تصمیمات تازه شهرداری کابل، برخی آثار و محله‌های تاریخی کابل مانند «گنبد کوتوالی» و قسمت زیادی از خانه‌های قدیمی نیز از بین رفته است.

شهرداری کابل که در آن زمان با نام «بلدیه» از آن یاد می‌شد در مناطق «کاراته چهار»، «سید نو محمدشاه مینه»، «شهر نو» و «کوته سنگی» بین مردم کابل زمین توزیع کرد.

به تدریج خانه‌های جدیدی با معماری روز در کابل رو به افزایش نهاد و در سنت‌ها و عادات مردم شهر تغییراتی حاصل شد.

در همین دوران کارته چهار بین خیابان دارالامان و مجتمع دانشگاه ایجاد شد و بعد از سال های 1948 مناطق مسکونی زیادی در نواحی غرب و شرق و شمال شهر ساخته شدند.

جمعیت شهر کابل در این دوره بالغ بر 600 هزار نفر بود.

منطقه «وزیر اکبر خان»، نیز از محله‌های جدید کابل بود که در شمال شرقی شهر نو در سال 1970 به وجود آمد.

این منطقه از زمان ساخت تا کنون از مناطق اعیان‌نشین کابل محسوب می‌شود و اکثر خانه‌های آن به دیپلمات‌ها خارجی و مسئولان کشوری تعلق دارد.

ترکیب و ساختار جمعیت شهر کابل

بر اساس تحقیقات «لویس دوپره» محقق اروپایی که در سال 1975 در مورد ساختار جمعیت  شهر کابل انجام داده است: نیمی از اهالی شهر کابل را در آن زمان فارسی‌زبانان «تاجیک» و «قزلباش» و یک چهارم آن را «هزاره‌ها» تشکیل می‌دادند که آنان نیز به زبان فارسی صحبت می‌کردند.

طبق این تحقیقات که در کتاب شناسنامه افغانستان منتشر شده، یک چهارم از مردم کابل را در آن سال قوم پشتون تشکیل می‌دادند.

از اقلیت‌های بارز و شناخته شده شهر کابل قزلباش‌های شیعه هستند که بیشتر در منطقه «چنداول» زندگی می کنند، این مردمان در گذشته اغلب پست‌های ساده و متوسط اداری را در اختیار داشتند.

مردم هزاره که آنها نیز شیعه مذهب هستند و امروزه نیز در بیشتر مناطق کابل حضور دارند در مناطق «دهمزنگ»، «کارته پنج» سکونت بیشتری دارند.

منطقه چنداول، «دشت برچی»، «تیمنی»، «قلعه شهاده» و «کارته سخی»، از دیگر مناطق شیعه‌نشین کابل است.

کارته سخی از نظر شیعیان آن دیار به خاطر زیارت سخی مورد احترام است و شیعیان زیادی در این منطقه زندگی می‌کنند.

طبق مشاهدات عینی و همچنین بر اساس منابع موجود، مردم کابل در گذشته اکثریت مطلق به زبان فارسی صحبت می‌کردند و این شهر را باید یک شهر فارسی‌زبان به حساب آورد.

حتی پشتون‌های این شهر در گذشته نیز اکثراً به زبان فارسی تکلم می‌کردند و از نظر مذهبی و قومی در طول قرن‌های گذشته شیعه و سنی و اقوام گوناگون در این شهر در کنار هم می‌زیسته‌اند.

کابل در زمان ظاهر شاه

در سال 1312 خورشیدی محمد ظاهر شاه در کابل به سلطنت رسید، از عمده تغییراتی که در زمان او در کابل صورت گرفت انتخاب شهردار کابل بود که با رأی مردم این شهر انتخاب شد.

شهردار جدید کابل چهره عمرانی شهر را تغییر داد و از بزرگترین دستاورهای وی احداث و تعمیر خیابان‌ها و توسعه امور شهری بود که این فعالیت‌ها تا زمان کودتای سال 1357 خورشیدی در کابل ادامه داشت.

کابل از کودتای سال 1357 تا حکومت طالبان

با کودتای کمونیستی سال 1357 و به دنبال آن تجاوز شوروی به خاک افغانستان، رشد و توسعه شهر کابل متوقف شد و بسیاری از شهرواندان کابل توسط نیروهای دولت کودتا به شهادت رسیدند و بخشی از مردم نیز آواره شدند.

با روی کار آمدن حکومت مجاهدین و با آغاز جنگ‌های داخلی، شهر کابل به شدت آسیب دید و بیش از 80 درصد کابل ویران شد و بیش از ده‌ها هزار نفر در این شهر کشته شدند.

بخشی از مردم این شهر نیز به خارج از کابل آواره شدند که این روند با روی کار آمدن حکومت طالبان رو به افزایش گذاشت.

تحولات جدید افغانستان و کابل

با آغاز تحولات جدید و روی کار آمدن حکومت حامد کرزی در افغانستان، بازگشت مردم افغانستان به کابل آغاز شده است و بر اساس برخی از آمارها در حال حاضر کابل بیش از 4 میلیون جمعیت را در خود جای داده است که این میزان جمعیت، گنجایش شهری چون کابل را ندارد.

بر همین اساس قرار است «شهر نو» در منطقه شمال کابل ساخته شود و نقشه این شهر در سال 2009 به تصویب دولت افغانستان رسیده و دولت ژاپن نیز قرار است در این طرح به افغانستان کمک کند.